باشگاه خبرنگاران جوان - ده‌ها سال است که صد‌ها هزار قطعه زباله فضایی، از پیچ و مهره گرفته تا دستکش و دیگر قطعات بازمانده ماهواره‌ها و فضاپیما‌های منهدم شده، زمین را محاصره کرده‌اند به طوری که می‌توان به جرئت گفت اطراف زمین دست کمی از یک زباله‌دانی بزرگ ندارد. این زباله‌های فضایی نه تنها در فضا ممکن است خطراتی برای دیگر ماهواره‌ها داشته باشند بلکه می‌توانند به انسان‌های روی زمین هم صدمه بزنند. چندی پیش یک راکت فضایی چینی در اقیانوس هند سقوط کرد که می‌توانست به طور بالقوه یک خطر جدی برای زمین محسوب شود؛ اگر این راکت به جای اقیانوس در یک منطقه مسکونی فرود می‌آمد، فاجعه‌ای جدی رخ داده و می‌توانست منجر به بحرانی اساسی شود.

بیشتربخوانید

• آیا امکان ساخت ایستگاه فضایی در ماه وجود دارد؟

در روز‌های اخیر هم اخترشناسان اعلام کرده اند یک موشک متعلق به شرکت اسپیس‌ایکس که حدود ۷ سال پیش به فضا پرتاب شده بود در مسیر برخورد با کره ماه قرار دارد. در این گزارش سعی داریم در کنار بررسی خطرات احتمالی برخورد این موشک به ماه از قوانین ارسال ماهواره به مدار زمین و نهاد تصمیم گیرنده این موضوع بنویسیم. البته از وضعیت زباله‌های فضایی و خطراتی که دارند هم نوشته ایم.

موشکی در مسیر برخورد با ماه
طبق گزارش منتشر شده، موشک فالکون ۹ شرکت اسپایس ایکس که متعلق به ایلان ماسک است در سال ۲۰۱۵ برای ارسال یک ماهواره هواشناسی فضایی به فضا پرتاب شد و پس از اتمام ماموریت خود، به دلیل نبود سوخت کافی برای بازگشت به زمین و فقدان انرژی لازم برای فرار از گرانش سیستم زمین-ماه، هم اکنون در فضا باقی مانده است و در طول این ۷ سال مسیر حرکتش باعث شده تا در تاریخ ۴ مارس (۱۳ اسفند) به ماه برخورد کند. این موشک در تماس با سطح ماه منفجر خواهد شد. هرچند گزارش‌ها نشان می‌دهد که تاثیرات ناشی از این انفجار بسیار ناچیز خواهند بود، اما گفته شده حفره‌های بزرگ و عمیقی روی سطح ماه ایجاد خواهد کرد. به گزارش یورونیوز ماه بر خلاف زمین جو قابل‌توجهی برای نابودی اجرام خارجی ندارد، بنابراین انتظار می‌رود که موشک فالکون ۹ با جرمی به وزن حدود ۴ تن و با سرعت تقریبی ۲.۵۸ کیلومتر بر ثانیه مستقیم به سطح ماه برخورد کند. اگر چه برخی از تغییر احتمالی مدار ماه بعد از برخورد این موشک ابراز نگرانی کرده اند، اما با توجه به این که در سال ۲۰۰۹ ناسا یک موشک استفاده‌شده فضایی را به طور عمدی به ماه زد تا ببیند برخورد اجرام به این کره چگونه است، این نگرانی چندان جدی نیست، با این حال این اولین بار است که بخشی از یک فضاپیمای سرگردان و بدون کنترل به ماه اصابت می‌کند. اخترشناسان معمولا فضاپیما‌ها را طوری تنظیم می‌کنند که یا از مدار زمین خارج شوند و با فاصله به سمت خورشید بروند یا این که به زمین نزدیک شوند طوری که در جو بسوزند. دانشمندان می‌گویند برخورد جدید می‌تواند اطلاعات ناخواسته جدیدی را درباره سطح ماه در اختیار قرار دهد.

قوانین پرتاب به فضا چیست؟
چندی پیش رئیس آژانس فضایی اروپا گفته بود که ایلان ماسک برای صنعت فضانوردی تجاری قانون وضع می‌کند و چین هم به سازمان ملل متحد شکایت کرده است که ایستگاه فضایی‌اش برای اجتناب از برخورد با ماهواره‌های استارلینک که متعلق به شرکت ایلان ماسک است ناچار به تغییر مسیر شده است. حالا این سوال به وجود می‌آید که چه قوانینی برای فرستادن ماهواره به فضا وجود دارد و چه فرد یا افرادی آن را وضع می‌کند؟ تاکنون یک پاسخ برای این پرسش وجود داشت: «خود کشور‌ها!» وقتی انسان یا ماهواره به فضا فرستاده می‌شود فقط آژانس فضایی هر کشور یا گروهی از کشور‌ها هستند که از چگونگی و راه‌و‌رسم آن باخبرند و پول کافی هم برای این کار دارند.

در سال‌های اخیر، بخش خصوصی مثل شرکت اسپیس ایکس ایلان ماسک و شرکت بلو اوریجین متعلق به جف بزوس نقش مهمی در فضا پیدا کرده‌اند و فرسته‌هایی که به فضا ارسال می‌شوند هر سال بیشتر می‌شود و این موضوع برای بعضی کشور‌ها و آژانس‌های فضایی جهان مشکل بزرگی درست کرده است. با این حال درباره فضا، پیمان ماورای جو در سال ۱۹۶۷ به امضا رسید و در آن آمده است که هر کشور مسئول فعالیت‌های دولت و شرکت‌های خصوصی خود در فضاست. اما نگرانی فعلی این است که استارلینک با ماهواره‌های زیادی که در حال ارسال به فضاست می‌تواند تهدیدی برای دیگر ماهواره‌ها در فضا باشد. چین اعلام کرده است که ایستگاه فضایی‌اش امسال دو بار خطر برخورد نزدیک با استارلینک داشته است. آژانس فضایی اروپا هم نگران این است که ایلان ماسک با ارسال ناگهانی این همه ماهواره به فضا جایی برای ماهواره‌های دیگر باقی نگذارد.

سرنوشت و خطرات زباله‌های فضایی چه می‌شود
به رغم این که دانشمندان می‌گویند، نزدیک به ۱۳۰ میلیون قطعه فلز در فضای اطراف زمین در حال گردش وجود دارد و بخش عظیمی از آن زباله‌های فضایی است. این زباله‌ها مشمول هیچ قانون بین‌المللی نمی‌شوند. به گزارش دویچه وله چرخش این زباله‌ها به دور کره زمین بسیار خطرناک است. اندازه آن‌ها از چند میلی متر شروع می‌شود و تا چندین متر هم می‌رسد. در میان این زباله‌ها بخش‌های مختلف راکت‌هایی وجود دارد که به فضا پرتاب شده اند و از جمله محفظه‌های سوخت آن‌ها پس از جدا شدن در جو زمین قرار گرفته اند. در میان زباله‌ها، ماهواره‌های قدیمی هم مشاهده می‌شوند که حتی بخش کوچکی از آن‌ها می‌توانند آسیب‌های زیادی وارد کنند.

به همین دلیل امروزه زباله‌های فضایی رها شده به خوبی بررسی می‌شوند و حرکت آن‌ها زیر نظر قرار دارد. تاکنون چندین بار برخورد این زباله‌ها با ماهواره‌ها روی داده است. یکی از این موارد در سال ۲۰۰۹ روی داد. در آن زمان یک ماهواره از کار افتاده قدیمی به یک ماهواره مخابراتی که از آن استفاده می‌شد برخورد کرد. این برخورد سبب ایجاد ابری از هزاران قطعه در فضا شد. این موضوع سبب شده است مهندسان و محققان تصمیم بگیرند که مدار زمین را از این زباله‌ها پاک سازی کنند. به همین دلیل قرار است در سال ۲۰۲۴ دانشمندان نخستین ماهواره پاک کننده فضا از زباله‌ها را به جو زمین اعزام کنند. قرار است این ماهواره ۱۰۰ هزار قطعه باقیمانده از موشک‌ها را در فضا جمع آوری کند و همراه خود به جو زمین، وارد و آن‌ها را نابود کند. اعزام این ماهواره پاک کننده فضا نخستین گام در جهت مقابله با مشکل زباله‌های فضایی است.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/