باشگاه خبرنگاران جوان همدان- حدود ۶سال پیش در حالی که مزارع پرورش ماهی قزل آلای نهاوند و سراسر کشور رونق گرفته بودند واردات بچه ماهی‌های قزل‌آلا،  بیماری VHS را به همراه خود از کشورهای اروپایی وارد سایت و مزارع پرورش ماهیان سردآبی در ایران کرد این بیماری که «سپتی سمی خونریزی‌دهنده ویروسی» و یک بیماری حاد ماهیان آب شیرین و دریایی است می‌تواند بر گونه ماهیان مختلف تأثیرگذار باشد که تاکنون ده‌ها نوع مختلف ژنتیکی از این بیماری شناسایی شده است.

بیماری «وی. اچ. اس» یا خونریزی پوزه  دارای انواع خاصی از جمله ژنوتیپ نوع یک، دو و سه است که معمولا در قاره اروپا و آسیا سبب ایجاد بیماری حاد در ماهیان قزل‌آلای رنگین کمان می‌شوند، ژنوتیپ نوع چهارم گونه آمریکای شمالی که نوع A آن در طول سواحل غربی و شرقی آمریکای شمالی در ماهیان وحشی و نوع B آن اخیرا در آبریز‌های دریاچه‌های بزرگ یافت می‌شود.

این شکل از بیماری در اوایل بهار مشاهده می‌شود که با مرگ و میر شدید و سریع همراه است. قزل آلای مبتلا به رنگ تیره درآمده و بیرون زدگی یک طرفه چشم در آن واضح است. نشانه‌های کم خونی و رگه‌های خونریزی بر روی آبشش‌ها دیده می‌شود، همچنین در بافت ملتحمه دور چشم‌ها نیز خونریزی مشاهده می‌شود.

این بیماری از دسامبر سال ۲۰۰۸ به بعد در ماهیان وحشی مرده و یا بیمار در دریاچه اری، اونتاریو، هورن، میشیگان و رودخانه اس. تی لارنس و بعضی از دریاچه‌های داخلی نیویورک، ویسکونسین و اوهایو گزارش شده است.

دکتر محمد علی گودرزی مدیر عامل شرکت تکثیر ماهی قزل آلا در نهاوند گفت: بیماری وی. اچ. اس از ۱۵ اسفند سال ۹۲ به وسیله تخم‌های وارداتی قاچاق از کشور‌های اروپایی وارد مزارع شیلات کشور و به دنبال آن وارد سایت و مزارع پرورش ماهی در نهاوند شد و در کمتر از یک ماه ضرر هزاران میلیارد تومانی را متوجه شیلات کشور و پرورش‌دهندگان شهرستان نهاوند کرد.

او گفت: در ۸سال اخیر بیماری VHS و سیلاب‌های فصل زمستان و بهار ضمن تعطیلی کامل سایت پرورش ماهی ما بیش از ۱۵میلیارد تومان به ما خسارت وارد کرد که توسط دولت و شرکت‌های بیمه حدود یک پانزدهم آن جبران شد.

گودرزی گفت: این مزرعه حدود ۶هکتار است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بیش از  ۶۰۰نفر در آن کار می‌کردند و تعطیلی آن باعث شد کمتر از ۱۵ نفر برای نگهبانی و کار‌های خدماتی در این مجموعه باشد و مابقی بیکار شوند.

مدیرعامل تنها و بزرگترین شرکت تکثیر بچه ماهی قزل آلای کشور گفت: واقعا دولت در این سال‌ها از تولید کنندگان حمایتی نکرد و ما با وجود تحریم‌های سنگین تمامی امکانات و دستگاه‌های تصفیه آب را برای جلوگیری از ورود بیماری به مزرعه خریداری و نصب کردیم.

به گفته این مدیرعامل تمامی کارشکنی‌های کشور‌های اروپایی و عواملی در دولت قبلی نتوانسته مانع اراده جوانان نهاوندی را بگیرد به طوری که من سال‌های مختلفی در کشور‌های اروپایی در زمینه تولید و تکثیر انواع ماهیان سرد آبی و بخصوص قزل آلا فعال بودم و با دانش فنی که در آنجا یاد گرفتم توانستیم به تکثیر ماهی بپردازم.

بیشتربخوانید:

• افزایش صید ماهیان استخوانی در گیلان
• قالب کردن ماهی صافی به جای ماهی شیر بوشهر به مردم!
• ۱۳ ماده غذایی با اثرات ضدالتهابی قوی را بشناسیم

گودرزی گفت: کشور‌های اروپایی بچه ماهی‌های قزل آلای آلوده به ویروس و عقیم شده را به وارد کنندگان ایرانی دادند، اما با توجه به تجربیاتی که در آن کشور‌ها کسب کردم  بچه ماهی‌های سالمی را تکثیر کردیم که حدود چندین هزار قطعه به زودی پس از ضدعفونی کردن کامل آب و سایت با استفاد از فن آوری پیشرفته تا قبل از عید اقدام به تولید خواهیم کرد.

گودرزی گفت: درخواست ما از مسئولان شیلات استان و جهادکشاورزی و فرمانداری و نماینده مردم نهاوند در مجلس این است خط مستقل انتقال آب از سرچشمه سراب گاماسیاب هرچه زودتر به پایان برسد تا ما نیز کار تولید و تکثیر بچه ماهی را شروع کنیم.

خط انتقال آب سالم  از سرچشمه گاماسیاب برای بزرگترین مرکز تکثیر و تولید کشور در حال اجرا است که به گفته فرماندار نهاوند در مراحل پایانی است.

سیف یکی از نخستین تولیدکنندگان ماهی قزل آلای استان همدان و کارشناس شیلات هم می‌گوید: استمهال وام‌های بانکی و کمک شرکت‌های بیمه‌ای خواسته واحد‌های تولیدی پرورش ماهی در نهاوند است تا بار دیگر تولید رونق بگیرد.

او گفت: در نشست‌های مکرری که با تولیدکنندگان داشته‌ایم یکی از خواسته‌های منطقی آن‌ها در بخش شیلات که در شهرستان نهاوندنزدیک به ۸۰ واحد هستند کمک بلاعوض دولت و شرکت های بیمه‌ و استمهال وام‌ها و جلوگیری از واردات بچه ماهی است، زیرا کشور‌های اروپایی ایران را در منطقه رقیب خود می‌دانند و همیشه به دنبال وارد کردن خسارت بر شیلات کشور هستند.

 علی سیف که در سال ۱۳۷۲ نخستین مزرعه پرورش ماهی مدرن غرب کشور را در حاشیه رودخانه گاماسیاب راه‌اندازی کرده گفت: در ابتدا در همین سایت قزل دانش که سالانه ۸۵ میلیون قطعه بچه ماهی تولید می‌کرد و ظرفیت آن را تا ۲۰۰میلیون قطعه افزایش دادیم برای حدود ۶۰۰نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد کردیم که متاسفانه بیماری و سیلاب آن‌ها را به تعطیلی کشاند.

به گفته این کارشناس شیلات در جلسات مختلفی که به منظور برآورد میزان خسارت و حمایت از پرورش‌دهندگان ماهی برگزار شد، قرار بر این شد که معوقات بانکی مزرعه‌داران به شرط افزایش نرخ سود بانکی از ۷ به ۲۱ درصد برای یکسال از طرف بانک‌های عامل به تعویق بیفتد، اما  بانک‌های عامل به بهانه‌های مختلفی به این مصوبات پایبند نبودند و همین کارشکنی‌های دولت قبلی و واردکردن بی رویه بچه ماهی آلوده کل شیلات کشورمان از جمله نهاوند را فلج کرد.

علی بخشی یکی از فروشندگان محصولات پروتئینی در نهاوند گفت: در سال‌های اخیر باتوجه به تبلیغاتی خوبی که انجام شد در سبد غذایی و پروتئینی مردم نهاوند ماهی قزل‌آلا جایگاه خود را باز کرد، اما متاسفانه افزایش سرسام قیمت قزل آلا به حدود هر کیلو ۱۰۰هزارتومان و تعطیلی سایت‌های پرورش ماهی سبک زندگی مردم را تغییر داد و  مجدد ماهی از سبد غذایی مردم حذف و یا کمرنگ شد. 

اوگفت: به تازگی تعدادی از سایت ها و مزارع کوچک پرورش ماهی نهاوند شروع به فعالیت کردند، اما جوابگوی نیاز استان و مردم نیست.

جعفر سلگی سرپرست فرمانداری نهاوند هم گفت: تا پیش از شیوع این بیماری مهلک در شهرستان نهاوند بیش از ۷۲ سایت، مزرعه و استخر پرورش ماهی وجود داشت که سالیانه بیش از ۸۵ میلیون قطعه تخم و بچه ماهی چشم‌زده و ۳۲۰۰ تن گوشت سفید ماهی تولید می‌کردند.

اکنون ظرفیت تولید ماهی قزل آلا در نهاوند به کمتر از ۲۰۰ تن در سال کاهش یافته است.

او گفت: شیلات نهاوند در برابر بیماری و سیلاب به شدت آسیب دید و زیان‌های میلیاردی دید و کمک‌هایی که در دولت قبل انجام شد ناکافی بود.
سلگی گفت: در دولت جدید هدف حمایت از تولید کشور است و انشاءالله با کمک‌هایی که خواهیم کرد به زودی تولید و تکثیر ماهی قزل آلای نهاوند را به دوران شکوفای اش می‌رسانیم به همین منظور ابتدا خط انتقال آب سالم را از سرچشمه گاماسیاب برای بزرگترین مرکز تکثیر و تولید کشور در نظر گرفتیم که مراحل پایانی این طرح است.

البته برای بررسی چگونگی بروز این مشکلات در حوزه تولید ماهی در نهاوند و برنامه ریزی جهاد کشاورزی و شیلات برای حل مشکلات این بخش  مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند و شیلات استان  پاسخگو نبودند، در صورت داشتن برنامه ای اظهارات ایشان هم منتشر خواهد شد.

گزارش از علی سهرابی

انتهای پیام/س