باشگاه خبرنگاران جوان - پس از فتح خرمشهر در خردادماه سال ۱۳۶۱، سیاست‌های نظامی جنگ از سوی ایران به سمت استراتژی تنبیه متجاوز کشیده شد. اگر چه بعد از عملیات رمضان تا اواخر سال ۱۳۶۲ ابتکار عمل در دست خودی‌ها بود، اما با این وجود رزمندگان اسلام موفقیت چشمگیری به دست نیاوردند. در این مورد، عواملی، چون ارتش کامل مدرن‌شده عراق و در کنار آن رشد نیافتن سازمان رزم سپاه مزید بر علت بود.

به همین خاطر ایران تلاش می‌کرد هرازگاهی با حملات ایذایی متوسط و بزرگ ضمن ابتکار عمل در صحنه جنگ به نقاظ ضعف دشمن نیز دست یابد؛ بنابراین بعد از عملیات والفجر مقدماتی، منطقه هورالهویزه برای عملیات بزرگ خیبر انتخاب شد. منطقه‌ای که عراق هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد به خاطر وسعت زیاد و فاصله‌اش از ساحل، ایران دست به عملیات بزند.

عملیاتی برای تنبیه متجاوز

از آنجایی که منطقه عملیاتی خیبر از لحاظ موقعیت جغرافیایی در شمال بصره واقع شده و جزایر شمالی و جنوبی مجنون، مهم‌ترین نقاط هور هستند و از لحاظ اقتصادی و نظامی بسیار حائز اهمیت هستند، فرماندهان ایرانی معتقد بودند اگر به هدف عملیات که همان تصرف بصره بود، برسند به تحقق اتخاذ استراتژی تنبیه متجاوز کمک کرده و در نهایت می‌توان به عنوان استراتژی جنگ در بعد سیاسی بهره برد.

تا قبل از عملیات خیبر ارتش عراق خط دفاعی مشخصی که شامل رده‌های مختلف پدافند، موانع و استحکامات باشد، در منطقه هور نداشت. بلکه در داخل جزایر مجنون، نیرویی در حد یک گردان از جیش الشعبی قرار داشت. در محور شمالی (العزیز-رطه) و محور جنوبی (القرنه) نیز نیرو‌های مرزی به عنوان افراد پاسگاه مستقر بودند. فقط در محور طلائیه که قرارگاه فتح عمل می‌کرد، خط دفاعی مستحکم توأم با موانع و کانال وجود داشت. در محور زید نیز که قرارگاه کربلا وارد عمل می‌شد، موانع و خطوط دفاعی دشمن از پیچیدگی خاصی برخوردار بود.

رزمندگان حاضر در عملیات خیبر

آغاز عملیات خیبر با رمز «یا رسول‌الله»

برای آنکه غافل‌گیری در انجام عملیات به طور کامل رعایت شود، قبل از سوم اسفندماه سال ۱۳۶۲، چند عملیات فریب در محور‌های جنوب، میانی و غرب انجام شد. در محور اصلی نیز یک روز جلوتر، نیرو‌ها وارد هور شده و در داخل آبراه تا حد ممکن به جلو رفتند. در نهایت در سوم اسفندماه سال ۱۳۶۲ ساعت۲۱:۳۰ عملیات خیبر با رمز «یا رسول‌الله» آغاز شد.

در مرحله اول قرارگاه‌های نصر و حدید موفق شدند در محور الغدیر و القرنه هدف‌های خود را تصرف کنند. اما در جزایر شرایط مطابق برنامه تحقق نیافت، عدم پاک‌سازی جزایر تا ۳:۳۰ نیمه‌شب، مانع از آن شد که نیرو‌های بعدی بتوانند برای حمله به طرف طلائیه بروند؛ بنابراین در شب اول، عملیات الحاق انجام نشد. در محور زید، قرارگاه کربلا، کم‌ترین موفقیتی به دست نیاورد و صبح عملیات یگان‌های ارتش به عقب آمده و در خط قبل از عملیات مستقر شدند، این‌گونه جنگ تمام عیار در جزیره شکل گرفت.

منطقه طلاییه در عملیات خیبر

شهید خزاری: امشب شب عاشورا است

عدم امکان پشتیبانی‌ها و باز نشدن راه زمینی و همچنین حضور سریع دشمن که با اعلام آماده‌باش در مرکز استان العماره و انتقال یگان‌های ارتش عراق همراه با اجرای آتش، فشار زیادی بر آن محور وارد کرد. به همین خاطر قرارگاه‌های نصر و حدید به ناچار به داخل جزیره شمالی عقب‌نشینی کردند و برای خارج شدن از این وضعیت، سپاه تصمیم گرفت، مجدداً تمام توان خود را متوجه باز کردن محور طلائیه کند.

در واقع طلائیه اهمیتش به اندازه کل عملیات بود. در آن شب، شهید حسین خرازی فرمانده لشکر امام حسین (ع) فراخوانده شد. او خطاب به نیروهایش بیان داشت: امشب شب عاشورا است؛ نماینده امام دستور داده در طلائیه عمل کنیم. ما با تمام توان لشکر به دشمن خواهیم زد. هر کس می‌تواند، بماند و هر کس نمی‌تواند، آزاد است که برود.

جزایری که باید حفظ می‌شد

رضایی: افراد تا حد فرمانده لشکر باید بجنگند

در آن شب، جنگی سخت در گرفت که تا صبح به طول انجامید. با تلاش رزمندگان ۶ کیلومتر به دست نیرو‌ها باز شد. یک تیپ از دشمن متلاشی شد، اما فضای کوچک منطقه و مانور و آتش بسیار زیاد دشمن عملاً امکان الحاق و پیشروی را ناممکن ساخته بود. در چنین شرایطی نگاه فرماندهان به سوی جزایر مجنون معطوف شد.

در هشتم اسفندماه پس انتقال اخبار عملیات به تهران، هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی که فرماندهی جنگ را به عهده داشت، به منطقه آمد و خطاب به محسن رضایی فرمانده سپاه گفت: ما اعلام کردیم که هر کس، هر چه در چنته دارد به میدان بیاورد. رضایی هم جواب داد: ما هم گفته‌ایم که افراد تا حد فرمانده لشکر باید بجنگند. حتی اگر سازمان رزم سپاه مختل شود.

نمایی از عملیات خیبر

امام: جزایر حتماً باید نگه داشته شوند

از هشتم تا چهاردهم اسفندماه جبهه‌ها حالت عادی داشتند تا اینکه پیامی از سوی امام صادر شد که ورق جنگ را برگرداند. در بعدازظهر ۱۴ اسفند، بیت امام با قرارگاه تماس گرفت و گفت: امام فرمودند: «جزایر حتماً باید نگه داشته شوند، هر طور که شده است». این دستور، تحولی اساسی در سرنوشت عملیات ایجاد کرد.

شمخانی: دستور امام است و من خودم می‌آیم

پس از این فرمان امام، شمخانی قائم‌مقام فرمانده کل سپاه خطاب به فرماندهان لشکر‌های عاشورا و حضرت رسول بیان داشت: بروید جزایر را حفظ کنید، این دستور امام است و من خودم می‌آیم، آر. پی. جی می‌زنم!

طبق پیش‌بینی امام و فرماندهان، پس از چند روز رکود، در ۱۶ اسفند ماه، عراق پاتک به جزیره جنوبی را به وسیله اجرای آتش سنگین، بمباران وسیع هوایی و استفاده از هلی‌کوپتر، تانک و نیرو‌های پیاده، آغاز کرد. حمله‌ای که ۷۲ ساعت به طول انجامید. در این مدت سپاه و بسیج با آنچه در دست داشتند، استقامت کرده و مانع از پیشروی دشمن شدند.

مجروحان عملیات خیبر

جملات سردار رشید در قرارگاه از وضعیت جزایر به خوبی نشان از مجاهدت‌های رزمندگان اسلام داشت: «وضع خراب است. دشمن رخنه کرده و هر شب دارد پیش می‌آید. عراق دائماً نیرو می‌آورد و شدت عمل به خرج می‌دهد. نیرو‌های ما در خط خسته شده‌اند. آتش دشمن به‌شدت زیاد است. جاده، آب، غذا و نیرو کم است. نیرو‌ها در خط، آر. پی. جی و کلاشینکف دارند و از ادوات استفاده می‌کنند. از شدت حمله دشمن، بچه‌ها دیگر قادر نیستند فکر کنند. این جزیره طلسم شده و ما هر کاری می‌کنیم با مشکل مواجه می‌شویم»!

شهید ابراهیم همت

بهایی که برای عملیات خیبر دادیم

تماس‌ها از بیت امام برای پیگیری روند عملیات ادامه داشت، حجت‌الاسلام محلاتی نماینده امام در سپاه گفت: «به امام بگویید، شب حمله است، دعا بفرمایند». در روز ۱۹ اسفند ماه رزمندگان اسلام با گوشت و پوست و دادن خون، ماشین جنگی ارتش بعثی را متوقف کردند. اما شهادت فرماندهی، چون همت، یاغچیان، حمید باکری، اکبر زجاجی، بهروز غلامی و... بهایی بود که برای حفظ جزایر پرداخته شد و بالاخره در پی فرمان امام (ره) جزایر حفظ شد.

منبع: فارس

انتهای پیام/