باشگاه خبرنگاران جوان - پدیده کودکان کار در سال‌های گذشته به عنوان یکی از چالش‌های فراروی کلانشهر‌ها و رفته رفته شهر‌های دیگر مورد نظر قرار گرفته و این چالش هر روز ابعاد مختلفی از خود را نشان می‌دهد.

کلانشهر اصفهان نیز در یک دهه گذشته با این مشکل بیش از گذشته دست و پنجه نرم می‌کند و حالا موضوعات مختلفی ذیل مسئله کودکان کار مطرح می‌شود.

به گفته محمدرضا جان‌نثاری معاون سیاسی امنیتی استانداری اصفهان در کارگروه اجتماعی، فرهنگی سلامت، زنان و خانواده استان اصفهان انبوهی از مسائل بررسی می‌شود و باید تلاش کرد که موضوع کودکان کار را به صورت ویژه مورد توجه قرار داد. در تلاش هستیم که با برگزاری جلسات فوق‌العاده برای این کارگروه با فوریت بیشتری روی این موضوعات نظیر مسئله کودکان کار بررسی و اقدام لازم صورت گیرد.

وی تصریح کرد: موضوع کودکان کار و خیابانی موضوع حیثیتی برای نظام و یک کشور اسلامی است همچنین از نظر انسانی باید به این موضوعات اهمیت بیشتری داده شود.

سیاست‌گذاری‌ها درباره کودکان کار

مسعود مهدویان سرپرست اداره کل اجتماعی و فرهنگی استانداری اصفهان با اشاره به مشکلات مختلف حوزه کودکان کار می‌گوید: در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی کودکان و نوجوانان ادوار مختلفی را به لحاظ تنوع و تعدد سیاست‌ها داشته است. یکی از آن‌ها مصوبه‌ای است که در برنامه چهارم توسعه و تحت عنوان آیین‌نامه ساماندهی کودکان و نوجوانان به استناد برنامه چهارم آمده است.

وی تصریح کرد: کودک کار و خیابانی در قالب یک کلید واژه تعریف شده، ولی تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد، اما در آیین‌نامه موضوعی به عنوان کودک خیابانی را مطرح کرده که افراد کمتر از ۱۸ سال تمام که به صورت محدود یا نامحدود در خیابان به سر می‌برند اعم از کودکی که با خانواده خود در ارتباط و از سرپناه برخوردار است و کودکی که خیابان را خانه خود می‌داند و رابطه با خانواده به حداقل رسیده است.

مهدویان‌فر با اشاره به اینکه برای بحث ساماندهی کودکان کار مراکزی با نام مراکز اقامتی در نظر گرفته شده اظهار داشت: در سه سطح اقامت‌های ۲۱ روزه، ۲۱ روز تا یک سال و یک سال به بالا را برای افراد تحت عنوان اقامت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته است.

وی افزود: اتفاق بسیار خوبی که در اسفند ۹۸ افتاد و مجلس شورای اسلامی، قانونی را تحت عنوان قانون حمایت از اطفال و نوجوانان وضع کرد که این قانون در خرداد ۹۹ ابلاغ شد و ظرفیت بسیار خوبی را برای حمایت از کودکان و نوجوانان به ویژه کودکان و نوجوان آسیب‌دیده یا در معرض آسیب در نظر گرفته است.

سرپرست اداره کل اجتماعی و فرهنگی استانداری اصفهان خاطرنشان کرد: محور اصلی این قانون بیشتر در حوزه مسائل قضایی است که در حال پیگیری است، زوایای مختلفی در موضوع کودکان کار از جمله سن آن‌ها باید صحبت شود.

بیش از ۹۵ درصد کودکان کار و خیابانی در استان اتباع خارجی هستند

ولی الله نصر اصفهانی مدیرکل بهزیستی اصفهان با بیان اینکه ۱۰ دستگاه از جمله شهرداری، نیروی انتظامی، اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی و دیگر بخش‌ها با محوریت بهزیستی در حوزه کودکان کار و خیابانی فعالیت می‌کنند می‌گوید: در حال حاضر حدود یک هزار کودک کار و خیابانی در اصفهان وجود دارد که عوامل اجتماعی و اقتصادی متعددی از جمله مهاجرت‌ها، فقر و مشکلات اقتصادی، بدرفتاری خانواده با آن‌ها و دیگر موارد این کودکان را به خیابان‌ها کشانده است.

وی تصریح کرد: بیش از ۹۵ درصد کودکان کار و خیابانی در استان، اتباع خارجی هستند که بهزیستی در ساماندهی آن‌ها با چالش روبه‌رو است و بیش از ۹۰ درصد ایرانی‌ها دارای خانواده هستند بعد از شناسایی آن‌ها دارای پدر و مادر هستند که مجبور به تحویل به خانواده هستیم و نمی‌توانیم آن‌ها را نگه داریم.

واژه جدید کودکان کار اینستاگرامی و مشکلاتی که باید برای حل آن‌ها اقدام کرد

امروزه با واژه جدیدی در دنیای فضای مجاری روبه‌رو هستیم کودکان کار اینستاگرامی یا اسم‌های دیگری که از آن‌ها سخن به میان می‌آید. این کودکان که برخلاف همتایان خود یا همان کودکان کار لباس مندرس ندارند، به هیچ عنوان فقیر نیستند، اما چیزی که بین این دو مشترک است کار کردن ناخواسته آنان برای کسب درآمد والدین وحتی شهرت آنان است.

کودکانی که قبل از تولد با عکس‌هایی که پدر و مادرش از دوران بارداری و سونوگرافی گذاشته‌اند مشهور شده‌اند و حالا که وارد این دنیا می‌شوند باید با آنچه که والدین از آن‌ها انتظار دارند زندگی کنند.

اما دردناک‌ترین موضوعی که در این بین وجود دارد تجاوز به حریم شخصی کودک است که در ابتدا توسط والدین او شکسته شده و کودک ناخواسته وارد دنیایی شده که او را در معرض آسیب‌های بزرگ و بزرگتر قرار می‌دهد.

در رابطه با مادران این کودکان عمدتا به عنوان مادران موفق در جامعه شناخته شده و می‌شوند که به فکر کودکان خود هستند. در حالی که این مادران برای مطرح شدن و محبوب ساختن فرزندان خود، از هر وسیله و ابزاری استفاده می‌کنند. برای مثال اگر طرح خاصی برای مطرح کردن کودک در شبکه‌های اجتماعی ارائه می‌شود، این خانواده تلاش دارد تا فرزندش در آن مسیر حرکت کند. یا عکس‌ها و فیلم‌هایی به اشکال مختلف و در موقعیت‌های عجیب و غریب از تصویر و رفتار کودک تهیه و منتشر می‌شود.

حال اینکه ماجرا در ایران چیست و چه باید کرد؟

کوروش محمدی رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با ارائه تعریفی از کودکان کار می‌افزاید: کودکان زیر ۱۸ سالی که ناگزیر هستند برای تامین معاش خود کار کنند در دسته کودکان کار قرار می‌گیرند، کودکان در فضای مجازی ناگزیر هستند که با رفتاری خاص و به منظور جمع کردن بیشتر فالور کار خاصی را انجام دهند و به نوعی مورد سوءاستفاده ابزاری قرار می‌گیرند.

خودخواهی والدین و بهره‌کشی از فرزندان

وی با ابراز تاسف از نحوه رفتار والدین این کودکان و بهره‌کشی از آن‌ها می‌گوید: این خودخواهی محض است که پدر و مادر تنها برای کسب درآمد و مطرح کردن خود در دنیای مجازی از کودکان خود استفاده ابزاری کنند.

محمدی با بیان اینکه این کودکان به دلیل برخورداری از چهره زیبا به افراد نمایشی تبدیل می‌شوند ادامه می‌دهد: تعداد زیادی از این کودکان برای کسب درآمد ناگزیر به نمایش‌های اجباری از سوی والدین هستند که بعد‌ها دچار اختلالات متعددی شده و قادر نیستند به صورت معمولی زندگی کنند.

وی عدم اعتماد به نفس، عزت نفس و نداشتن حق انتخاب شخصی را ویژگی مشترک این کودکان عنوان می‌کند و می‌گوید: به طور حتم این کودکان در بزرگسالی افرادی گوشه‌گیر بوده که با جامعه نمی‌توانند همخوان شوند و به نوعی دچار سردرگمی در ارتباط را دیگران و حتی همسالان خود می‌شوند.

کودک آزاری در فضای مجازی

رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران با بیان اینکه امروزه انواع مختلف کودک آزاری وجود دارد که بخش زیادی از آن به کودک آزاری در فضای مجازی باز می‌گردد و ادامه می‌دهد: به دلیل ضعف در سیستم آموزشی و تربیتی و انتظارات کمال گرایانه والدین، به لحاظ مهارتی کودکان تحت آموزش قرار نمی‌گیرند و این خودش مصداق بارزی از کودک آزاری است.

عزت نفس از دست رفته کودکان در فضای مجازی

وی با بیان اینکه امروزه آموزش‌های اجتماعی، بنیان خانواده و عزت نفس در جامعه جدی گرفته نمی‌شود خاطرنشان کرد: افراد یک جامعه باید هدف‌دار باشند و بدانند که با رفتاری که انجام می‌دهند به جامعه آسیب وارد می‌کنند بنابراین القای خوب بودن و مورد پسند بودن به کودکان در فضای مجازی هم همین القای بی عزتی برای آنان در بزرگسالی است.

محمدی به ضرورت دسته‌بندی کودکان باید بر مبنای توانمندی و استعداد‌های آنان اشاره می‌کند و می‌گوید: نمایش دادن کودکان تنها برای جذب فالور و درآمدزایی برای والدین بدون برخورداری از هنر یا استعدادی ویژه، آسیب زیادی را به کودک وارد کرده و دنیای کودکی او را نابود می‌کند، ضمن اینکه الگو‌های رفتاری نامناسبی نیز به جامعه تحمیل می‌شود.

کودکان فضای مجازی، کودکان بدون رویا و تخیل

وی کودکان را مملو از استعداد‌های ناشناخته‌ای می‌داند که این استعداد‌ها تنها در طول دوره زندگی و با تربیت صحیح شکوفا می‌شوند و می‌افزاید: عدم شناخت استعداد‌های کودک برابر با نبودی اوست، در فضای مجازی به کودک القا می‌شود که او تنها یک چهره نمایشی است و زمانی که کودک در این فضا بزرگ می‌شد دیگر قادر نیست به استعداد‌های خود دست یابد و حتی قدرت تخیل و خیال پردازی نیز از او گرفته می‌شود.

رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران با اشاره به لایحه حمایت از حقوق کودکان بیان کرد: ابتدای امسال قانونی مربوط به لایحه حمایت از کودکان در مجلس تصویب شد، این لایحه یک گام به جلو است، اما تا رسیدن به حد مطلوب راه‌های زیادی پیشرو داریم. قوانین محکمی برای حمایت از کودک و حقوق او نداریم. در رابطه با کودک کار نیز قوانینی برای منع کار توسط کودکان وجود دارد، اما در همه جای دنیا قوانین با شکل مبارزه با کار کودک است و عزم جدی در روح قوانین وجود ندارد.

کودکان کار در فضای مجازی، آری یا خیر؟

عطیه همتی کارشناس فضای مجازی در پاسخ به این سوال که آیا این دست از کودکان هم به عنوان کودکان کار شناخته می‌شوند یا خیر، اظهار داشت: منظور از این کودکان، خردسالی است که به عنوان ابزار یا وسیله‌ای به قصد کسب درآمد مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی ممکن است خود کودک به این کار تمایل داشته و یا نداشته باشد. با این وجود زمانی که کودکی مجبور به کاری شود و یا به نحوی برای او کاری تعریف شود به او کودک کار گفته می‌شود. در دنیا مجازی نیز دقیقا همین اتفاق می‌افتد و کودک ناخواسته مجبور به انجام کار می‌شود که خود به آن علاقه‌ای ندارد بنابراین این کودکان هم در دسته کودکان کار قرار می‌گیرند.

استفاده گسترده از فضای مجازی و پدیده کودکان کار مجازی

وی به گسترش اینترنت و به دنبال آن استفاده از شبکه‌های مجازی به منظور کسب درآمد اشاره و ادامه داد: پدیده کودکان کار مجازی نیز حاصل همین تفکر است، استفاده از این فضا‌ها نیازمند اطلاعات مناسب است، اما تمام افرادی که وارد این شبکه‌ها می‌شوند اطلاعات مناسب و دانش خاصی ندارند و صرفا به دنبال جذب مخاطب هستند. در نتیجه افرادی ظهور کردند که اگر مجردند با فروختن روزمرگی خود، اگر متاهل هستند با فروختن حریم خصوصی و اگر فرزند دارند با فروختن روزمرگی کودکان خود برای کسب درآمد و شهرت تلاش می‌کنند.

خلأ قوانین بازدارنده کار کودکان در فضای مجازی

وی با اشاره به خلأ قوانین بازدارنده در زمینه کار کودکان در فضای مجازی خاطرنشان کرد: در مرحله‌ای حضور این افراد و تاثیرشان را جدی گرفته نشد در نتیجه اعمال غیرقانونی برخی از چشم افتاد، اما مدتی بعد دیدیم تعداد زیادی از آن‌ها با این روش به درآمدزایی کلان رسیدند و در نهایت با مهاجرت سرمایه زیادی از کشور خارج کردند، آن وقت تازه به این نتیجه رسیدیم که برای این مسئله فکر کنیم. چون این بار آسیب به کل جامعه صدمه می‌زند.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین در گام نخست باید بحث اینفلوئنسر‌ها و درآمد از طریق فضای مجازی را می‌پذیرفتیم و برایش ضابطه اعمال می‌کردیم.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/