متاورس به قول بسیاری از کارشناسان آینده‌ی دنیای اینترنت است. در واقع دنیایی است که پلتفرم‌های مجازی فعلی قرار است به آن سمت حرکت کنند. متاورس در واقع قرار است تجربه حضور در دنیای مجازی را یک گام به دنیای حقیقی نزدیک‌تر کند. تعریف دقیق دنیای متاورس سخت است، زیرا در بین متخصصین این حوزه همچنان اختلاف نظر وجود دارد، اما می‌توان با مثال‌هایی این دنیا را ملموس‌تر کرد. به طور کلی، متاورس بر اساس این پدیده استوار است که از خدمات و سرویس‌های فعلی که به صورت اپلیکیشن بر روی کامپیوتر، موبایل یا وب قرار دارند را به صورت واقعیت مجازی (VR) یا واقعیت افزوده (AR) استفاده کنیم.

متاورس به زبان ساده / آینده‌ی هیجان انگیز دنیای اینترنت

برای توصیف متاورس باید جهانی را تصور کنیم که با زدن عینک مخصوص، افراد به داخل آن وارد می‌شوند و با استفاده از گجت‌های پوشیدنی در آن دنیا با یکدیگر تعامل می‌کنند. در دنیای متاورس ما همه‌ی سرویس‌ها و خدمات فعلی را خواهیم داشت، اما به صورت واقعیت مجازی. مثلا جلسات آنلاین برگزار خواهند شد، اما به صورتی که انگار همه‌ی افراد دور یک میز نشسته اند و مشغول گفتگو هستند. یا مثلا فروشگاه‌های آنلاین در متاورس شعبه‌هایی برای فروش محصول خود خواهند داشت. در این فروشگاه‌ها کاربر به واسطه هوش مصنوعی و فناوری واقعیت افزوده توانایی تست کردن محصولات را خواهد داشت. به عنوان مثال می‌تواند با انتخاب لباس مد نظر، خودش را داخل آن لباس ببیند و سایز و طرح آن را انتخاب کند. به طور خلاصه دنیای متاورس قرار است تجربه‌ی عمیق‌تری از حضور در اینترنت برای کاربران فضای مجازی به ارمغان بیاورد. به نوعی می‌توان آن را آینده‌ی دنیای اینترنت نامید.

در بین اخباری که این روز‌ها به گوش می‌خورد ممکن است شرکت فیسبوک را به عنوان پیشتاز این عرصه بشناسیم، اما باید بدانیم که شرکت‌ها و پلتفرم‌های بزرگ هر یک به دنبال توسعه دنیای مجازی خود با رویکردی متفاوت از یکدیگر هستند. مایکروسافت چند محصول را به عنوان محصولات آینده خود در حوزه متاورس معرفی کرده که مهم‌ترین آن را می‌توان Microsoft Mesh دانست. جایی که در محیط AR امکان همکاری و کار گروهی به صورت مجازی و سه بعدی پدید می‌آید. همچنین اگر اخبار این حوزه را دنبال کنید اسم SadBox و Decentraland به گوشتان خورده است. این دو زمین، دو بستر بلاکچینی برای متاورس هستند که شرکت‌های بزرگی مانند آدیداس و سامسونگ برای برگزاری رویداد‌های آنلاین در آن‌ها زمین خریده‌اند. همچنین به تازگی متاورس دبی که یک شهر مجازی مبتنی بر نقشه واقعی است راه‌اندازی شده است. این تحولات در حوزه متاورس این سوال را ایجاد می‌کند که چرا و چطور باید به سمت دنیای متاورس حرکت کنیم.

چرا باید به سمت دنیای متاورس حرکت کرد؟

این سوالی است که برای پاسخ دادن به آن باید پیشینه و نحوه حرکت تکنولوژی را بررسی کرد. ۱۵ سال پیش دنیای مجازی و فضای اینترنت به چه شکل بود؟ وبلاگ‌نویسی رونق بسیاری داشت؛ مردم برای ارسال پیام اینترنتی از سرویس‌های ایمیل و یا نرم‌افزار‌های بر بستر ایمیل استفاده می‌کردند و بازی‌های آنلاین چندان توسعه پیدا نکرده بودند. به عنوان مثال در آن فضا با کمی تیزبینی می‌شد حدس زد که پیام‌رسانی و نرم‌افزار‌های پیام‌رسان توسعه پیدا خواهند کرد و یا بازار اپلیکیشن‌ها بر روی گجت‌های جدید که همان تلفن‌های هوشمند بودند شکل خواهد گرفت. حال دریافتن این موضوع چه ضرورتی دارد و چه آورده‌ای ممکن بود برای ما داشته باشد؟ برای پاسخ به این سوال خوب است مشکلاتی که امروز در فضای مجازی با آن روبرو هستیم را مرور کنیم. عدم نظارت بر روی محتوای شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها، بازی‌ها، نرم‌افزار‌ها و...، سهم کم اقتصاد دیجیتال نسبت به اقتصاد کشور، حرکت با تاخیر دولت در زمینه الکترونیکی شدن فرآیند‌ها و همه و همه مشکلاتی است که ما اکنون در کشور در حوزه فضای مجازی با آن درگیر هستیم.

دولت، امروز حاضر است چقدر هزینه کند تا بتواند بر روی تمامی محتوا‌هایی که مردم روزانه مشاهده می‌کنند نظارت کند؟ حاضر است چقدر هزینه کند تا سهم پیام‌رسان‌ها، شبکه‌های اجتماعی، بازی‌ها و نرم‌افزار‌های ایرانی که مطابق با فرهنگ ایرانی اسلامی ساخته شده‌اند در بازار بیشتر شود؟ سوال اصلی اینجاست که اگر دولت ۱۰ سال پیش وضعیت این روز را می‌دید و حدس می‌زد، نمی‌توانست جلوی بروز و بزرگ شدن این مشکلات را بگیرد؟ نمی‌توانست سهم بیشتری از اقتصاد دیجیتال فناوری‌های امروز در دنیا داشته باشد؟ اگر در آن روز کشور آینده‌ی دنیای اینترنت را می‌دید و با همین جدیتی که الآن وجود دارد به سمت آن حرکت می‌کرد قطعا در وضعیت بهتری بودیم. نکته‌ای که توجه به آن ضروری است این است که هرکس تکنولوژی را توسعه دهد، فرهنگ خودش را هم می‌تواند بر روی آن سوار کند. در واقع توجه به اینکه به چه شکلی تکنولوژی را توسعه دهد و چطور در حین توسعه تکنولوژی ارزش‌ها و فرهنگ خود را در آن بگنجاند باعث می‌شود تا دولت بتواند حاکمیت خودش را در بلندمدت حفظ کند و مشکلات آینده‌ی خودش را کاهش دهد. اگر شما در توسعه تکنولوژی سهیم نباشید نمی‌توانید قواعد خود را در آن بگنجانید و زمانی که متوجه این موضوع می‌شوید کار از کار گذشته است. درآن زمان نهایتاَ می‌توان با پرداختن هزینه‌های گزاف صرفاَ مقداری از آسیب مشکل را کاهش داد.

ضرورت ایجاد متاورس بومی در کشور

اگر قرار است متاورس آینده‌ی دنیای اینترنت باشد و استفاده از آن فراگیر شود، به سادگی می‌توان روزی را دید که حاکمیت به دنبال کنترل استفاده مردم از این دنیا باشد و پس از آن به فکر ایجاد متاورس خود بیفتد؛ زمانی که برای سوق دادن کاربران به سمت متاورس داخلی باید هزینه‌های گزافی بپردازد. چه بسا که این هزینه‌ها هم موثر نباشند، همانطور که در زمینه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان نبودند. اما اگر همین امروز دولت به فکر ایجاد متاورس بومی بیفتد و قبل از رواج متاورس‌های خارجی در ایران، متاورس داخلی و در بخش خصوصی را رشد داده و در بین کاربران ایرانی منتشر کند، نه تنها مشکلات احتمالی بر روی آن را کم‌تر خواهد داشت، بلکه می‌تواند گوشه چشمی به صدور فناوری خود به سایر کشور‌ها و تاثیرگذاری بر روی آن‌ها نیز داشته باشد. از این رو به نظر می‌رسد ایجاد بستر‌های حمایت از شرکت‌های فعال در این حوزه‌ها می‌تواند سهم کشور در آینده فناوری متاورس را توسعه دهد. مسیری که در آن تکیه بر توان داخلی، علاوه بر ایجاد اشتغال و توسعه نوآوری ضامن حفظ فرهنگ ملی و بومی است.

منبع: فارس