تمدن‌ها را محکوم کرده و ملت‌های قدرتمندی را به زانو درآورده و میلیون‌ها نفر را کشته‌است. در حالی که شیوع این بیماری‌های وحشتناک هنوز بشریت را تهدید می‌کند، به لطف پیشرفت‌های اپیدمیولوژی، دیگر با عواقب وخیم قبلی مانند اجدادمان مواجه نمی‌شویم. در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم.

چندین مورد از بدترین همه گیری‌های تاریخ:

۱. طاعون آنتونین: ۱۶۵-۱۸۰ پس از میلاد

طاعون آنتونین، که ممکن است آبله باشد، ارتش را ویران کرد و ممکن است بیش از 5 میلیون نفر را در امپراتوری روم کشته باشد. بسیاری از مورخان بر این باورند که این بیماری همه گیر اولین بار توسط سربازانی که پس از جنگ علیه پارت به خانه بازگشته بودند به امپراتوری روم وارد شد.

۲. طاعون قبرس: ۲۵۰-۲۷۱ پس از میلاد
تخمین زده می‌شود این بیماری فقط در رم روزانه ۵۰۰۰ نفر را می‌کشد. در سال ۲۰۱۴، باستان شناسان جایی را پیدا کردند که به نظر می‌رسد محل دفن دسته جمعی قربانیان طاعون باشد. بدن آن‌ها با لایه‌ای ضخیم از آهک پوشانده شده‌بود (از لحاظ تاریخی به عنوان ضدعفونی کننده استفاده می‌شد).

۳. مرگ سیاه: ۱۳۴۶-۱۳۵۳

برخی برآورد‌ها نشان می‌دهد که این بیماری بیش از نیمی از جمعیت اروپا را از بین برده‌است. علت آن سویه‌ای از باکتری Yersinia pestis بود که احتمالاً امروزه منقرض شده‌است و توسط کک‌ها روی جوندگان آلوده پخش شده‌است.

طاعون مسیر تاریخ اروپا را تغییر داد. با این همه کشته، یافتن نیروی کار دشوارتر شد و دستمزد بهتری برای کارگران و پایان نظام رعیتی اروپا به همراه داشت. مطالعات نشان می‌دهد که کارگران زنده مانده دسترسی بهتری به گوشت و نان با کیفیت‌تر را داشتند. فقدان نیروی کار ارزان نیز ممکن است به نوآوری تکنولوژی کمک کرده باشد.

۴. طاعون بزرگ لندن: ۱۶۶۵-۱۶۶۶

این طاعون در آوریل ۱۶۶۵ شروع شد و به سرعت در ماه‌های گرم تابستان گسترش یافت. کک‌های جوندگان آلوده به طاعون یکی از عوامل اصلی انتقال این بیماری بودند. تا زمان پایان طاعون، حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر، از جمله ۱۵ ٪ از جمعیت لندن، مردند. با این حال، این پایان رنج آن شهر نبود. در ۲ سپتامبر ۱۶۶۶، آتش سوزی بزرگ لندن شروع شد که به مدت چهار روز ادامه داشت و بخش بزرگی از شهر را به آتش کشید.

۵. طاعون بزرگ مارسی: ۱۷۲۰-۱۷۲۳

اسناد تاریخی نشان می‌دهد که طاعون بزرگ مارسی زمانی آغاز شد که یک کشتی به نام “Grand-Saint-Antoine” در مارسی فرانسه پهلو گرفت و محموله‌ای از کالا‌ها را از شرق دریای مدیترانه حمل می‌کرد. اگرچه کشتی قرنطینه شده بود، احتمالاً از طریق کک‌های موجود در جوندگان آلوده به طاعون به شهر راه یافت. طاعون به سرعت گسترش یافت و تخمین زده می‌شود که تا ۳۰ درصد از جمعیت مارسی ممکن است از بین رفته باشند.

۶. همه گیری آنفلوآنزا: ۱۸۸۹-۱۸۹۰

در عصر صنعتی مدرن، راه‌های حمل‌ونقل جدید باعث می‌شود ویروس‌های آنفولانزا راحت‌تر ویرانی به بار آورند. تنها در چند ماه، این بیماری سراسر جهان را فرا گرفت و 1 میلیون نفر را کشت. فقط پنج هفته طول کشید تا این همه گیری به اوج مرگ و میر برسد. اولین موارد در روسیه گزارش شده‌است. این ویروس به سرعت در سراسر سنت پترزبورگ پخش شد، قبل از اینکه به سرعت راه خود را در سراسر اروپا و سایر نقاط جهان باز کند، علیرغم اینکه هنوز سفر هوایی وجود نداشت.

۷. اپیدمی فلج اطفال آمریکا: ۱۹۱۶

اپیدمی فلج اطفال که در شهر نیویورک شروع شد باعث ۲۷۰۰۰ مورد و ۶۰۰۰ مرگ در ایالات متحده شد. اپیدمی‌های فلج اطفال به طور پراکنده در ایالات متحده اتفاق افتاد تا اینکه واکسن سالک در سال ۱۹۵۴ ساخته شد. تلاش‌های جهانی برای واکسیناسیون این بیماری را تا حد زیادی کاهش داده‌است، اگرچه هنوز به طور کامل ریشه کن نشده‌است.

۸. آنفولانزای اسپانیایی: ۱۹۱۸-۱۹۲۰

حدود ۵۰۰ میلیون نفر از دریا‌های جنوب تا قطب شمال قربانی آنفولانزای اسپانیایی شدند. یک پنجم این افراد جان باختند و برخی از جوامع بومی تا مرز انقراض پیش رفتند. شیوع و کشندگی آنفولانزا به دلیل شرایط سخت سربازان و تغذیه نامناسب در زمان جنگ که بسیاری از مردم در طول جنگ جهانی اول با آن مواجه بودند، افزایش یافت. آنفولانزا با میزان مرگ و میر بسیار بالا جز بدترین همه گیری‌های تاریخ محسوب می‌شود.

با وجود نام آنفولانزای اسپانیایی، این بیماری احتمالاً در اسپانیا شروع نشده‌است. اسپانیا در طول جنگ یک کشور بی‌طرف بود و مطبوعات خود را سانسور شدیدی اعمال نکرد و می‌توانست آزادانه گزارش‌های اولیه بیماری را منتشر کند. در نتیجه، مردم به دروغ معتقد بودند که این بیماری مختص اسپانیا است و نام آنفولانزای اسپانیایی در آن باقی ماند.

۹. آنفولانزای آسیایی: ۱۹۵۷-۱۹۵۸

همه گیری آنفولانزای آسیایی یکی دیگر از نمایش‌های جهانی آنفولانزا بود. این بیماری با ریشه در چین، جان بیش از ۱ میلیون نفر را گرفت. ویروسی که باعث بیماری همه‌گیر شد ترکیبی از ویروس‌های آنفولانزای مرغی بود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اشاره می‌کند که این بیماری به سرعت گسترش یافت و در سنگاپور در فوریه ۱۹۵۷، هنگ کنگ در آوریل ۱۹۵۷ و شهر‌های ساحلی ایالات متحده در تابستان ۱۹۵۷ گزارش شد. مجموع تلفات بیش از ۱.۱ میلیون نفر در سراسر جهان بود.

۱۰. همه گیری ایدز: ۱۹۸۱ تا امروز

ایدز از اولین بار شناسایی تاکنون جان ۳۵ میلیون نفر را گرفته‌است.  HIV که ویروسی است که باعث ایدز می‌شود، احتمالاً از یک شامپانزه که در دهه ۱۹۲۰ در غرب آفریقا به انسان منتقل شده‌است. در حال حاضر، حدود ۶۴ درصد از ۴۰ میلیون نفری که ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) دارند، در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند.

برای چندین دهه، این بیماری هیچ درمان شناخته شده‌ای نداشت، اما دارو‌های توسعه یافته در دهه ۱۹۹۰ اکنون به افراد مبتلا به این بیماری اجازه می‌دهد تا با درمان منظم، طول عمر طبیعی خود را تجربه کنند. حتی دلگرم‌کننده‌تر این است که دو نفر تا اوایل سال ۲۰۲۰ از HIV درمان شده‌اند.

۱۱. همه گیری آنفولانزای خوکی H۱N۱: ۲۰۰۹-۲۰۱۰
همه‌گیری آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ توسط سویه جدیدی از H۱N۱ ایجاد شد که در بهار سال ۲۰۰۹ در مکزیک منشاء گرفت و سپس به سایر نقاط جهان سرایت کرد. طبق گزارش CDC، در یک سال این ویروس ۱.۴ میلیارد نفر را در سراسر جهان آلوده کرد و بین ۱۵۱۷۰۰ تا ۵۷۵۴۰۰ نفر را کشت.

۱۲. اپیدمی ابولا در غرب آفریقا: ۲۰۱۴-۲۰۱۶

ابولا بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ غرب آفریقا را با ۲۸۶۰۰ مورد گزارش شده و ۱۱۳۲۵ مورد مرگ درگیر کرد. اولین مورد گزارش شده از ابولا در دسامبر ۲۰۱۳ در گینه بود. هیچ درمانی برای ابولا وجود ندارد، اگرچه تلاش‌ها برای یافتن واکسن ادامه دارد. اولین موارد شناخته شده ابولا در سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو در سال ۱۹۷۶ رخ داد و این ویروس ممکن است از خفاش‌ها منشاء گرفته باشد.

منبع: دینو