چهارمین روز از ماه شعبان به میلاد با سعادت قمر بنی هاشم، حضرت ابوالفضل العباس (ع) مزین است. در این روز بار دیگر خانه کوچک حضرت علی (ع) ستاره باران شد و تحفه‌ای دیگر از سوی پروردگار بزرگ به ایشان ارزانی گشت. حضرت عباس (ع) پسر امّ البنین علیهاالسلام بانوی فداکار حضرت علی علیه السلام است.

عباس (ع) آمد تا حسین (ع) تنها نباشد. آمد تا درس جوان مردی به جهانیان بیاموزد. آمد تا برادری را معنا کند، وفا را شرح دهد، ایثار را الگو باشد، شجاعت را تفسیر کند و دلاوری را مصداقی والا گردد. عباس آمد تا یاد و خاطره پدر را برای همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارد؛ دلاوری علی و حمایت او را از دین، سال‌ها بعد از پدر احیا کند. عباس آمد تا یار و همراهِ حسین علیه السلام گردد و در کنار او بماند. عباس یعنی عشق، فداکاری، برادری و برادر یعنی عبّاس.

حضرت ابوالفضل (ع) نخستین فرزند از بانویى با معرفت و حق شناس با نام امّ البنین علیهاالسلام بود. این نوزاد بسیار زیبا بود به طورى که وى را قمر بنى هاشم نامیده اند و به ماه شب چهارده تشبیه نموده اند و حضرت علی وى را به نام عباس نام نهاد. به این علت که عباس هم به معناى شیر شرزه و خشمگین و هم به معناى عبوس و چهره گرفته است؛ زیرا که ایشان نسبت به ظالمان چهره اى خشمگین داشتند.

سه ویژگی حضرت ابوالفضل (ع) که باید الگوی ما باشند

محمدعلی فیض‌آبادی کارشناس مذهبی، درباره حضرت عباس (ع) می‌گوید: وفاداری، ولایت‌پذیری و ادب ایشان در مقابل امام حسین (ع) بسیار مهم بوده و باید مورد الگو و توجه ما باشد. روایت داریم که حضرت عباس علیه‌السلام، به برادرشان مولا می‌گفتند و فقط در روز عاشورا امام حسین را آن هم در هنگام شهادت «برادر» صدا زدند.

همچنین در نقل‌ها آمده است، در شب عاشورا، دشمن امان‌نامه نوشت و فرستاد برای حضرت عباس مبنی بر اینکه فرمانداری و هرچه خواستی به تو می‌دهیم، تو فقط دست از حسین بکش. حضرت عباس به خوبی می‌دانست که شهید خواهد شد؛ ولی امام حسین علیه‌السلام را تنها نگذاشت و تا پای جان به پای امام و مولای زمانه خود ایستاد.

بصیرت حضرت عباس در روز تاسوعا و عاشورا

رهبر انقلاب در بخشی از صحبت های خود در سال 79 فرموده اند، بصیرت اباالفضل العبّاس کجاست؟ همه یاران حسینی، صاحبان بصیرت بودند؛ اما او بصیرت را بیشتر نشان داد. در روز تاسوعا، وقتی که فرصتی پیدا شد که او خود را از این بلا نجات دهد؛ آمدند به او پیشنهاد تسلیم و امان‌نامه کردند و گفتند ما تو را امان می دهیم؛ چنان برخورد جوانمردانه‌ای کرد که دشمن را پشیمان نمود. گفت: من از حسین جدا شوم؟! وای بر شما! اف بر شما و امان‌نامه شما! نمونه دیگرِ بصیرت او این بود که به سه نفر از برادرانش هم که با او بودند، دستور داد که قبل از او به میدان بروند و مجاهدت کنند؛ تا این‌که به شهادت رسیدند. میدانید که آن‌ها چهار برادر از یک مادر بودند: اباالفضل العبّاس - برادر بزرگتر - جعفر، عبداللَّه و عثمان. انسان برادرانش را در مقابل چشم خود برای حسین‌بن‌علی قربانی کند؛ به فکر مادر داغدارش هم نباشد که بگوید یکی از برادران برود تا این‌که مادرم دلخوش باشد؛ به فکر سرپرستی فرزندان صغیر خودش هم نباشد که در مدینه هستند؛ این همان بصیرت است.

حضرت عباس در کلام امام سجاد علیه السلام

بزرگی و عظمت مقام عباس بن علی علیه السلام به گونه‌ای است که امامان معصوم علیهم السلام در موارد متعدد بر فداکاری ها، جانبازی‌ها و عظمت شخصیت آن بزرگوار تأکید فرموده اند. امام سجاد علیه السلام که خود در کربلا حضور داشت و شاهد فداکاری‌های عمویش بود، درباره‌ی حضرت عباس علیه السلام می‌فرماید: «خداوند، عمویم عباس را رحمت کند که با ایثار و جانبازی، در راه برادرش جانبازی کرد تا آن که دست هایش قطع شد و خداوند به جای آن، دو بال به او داد که با آن‌ها به همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند؛ همان گونه که برای جعفربن ابوطالب قرار داده شد. عباس را در پیشگاه خداوند منزلتی است که در روز قیامت، همه‌ی شهدا به آن غبطه می‌خورند».

مقام والای شفاعت باب الحوائج (ع)

حجت الاسلام و المسلمین مهدی آذرطوسی کارشناس مذهبی و استاد دانشگاه  هم در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره عظمت جایگاه حضرت عباس می‌گوید:

همه تمجید‌ها از اصحاب یک طرف آن مدح و ثنایی که از حضرت عباس (ع) شده است، طرف دیگر. در کتاب شریف «معالی السبطین فی احوال الحسن و الحسین (ع)» آمده است که امام علی (ع) فرمودند، چشم من در روز قیامت به تو (حضرت عباس) روشن خواهد شد. حالا این روشنی چگونه می‌آید. در روایت آمده است که حضرت زهرا (س) شفیعه عالم، در قیامت حاضر می‌شوند و افرادی را که قابلیت شفاعت دارند، از میانه جمعیت جدا می‌کنند. از جانب پیامبر (ص) خطاب می‌رسد یا علی (ع)؛ به زهرا (س) بگو برای شفاعت و نجات امت چه آوردی؟ فاطمه (س) می‌فرمایند که به عنوان مایه شفاعت در روز قیامت دو دست بریده فرزندم ابوالفضل (ع) کفایت می‌کند. شفاعت یک امر گزافه نیست. شفاعت برای کسانی است که خدا از آن‌ها رضایت داشته باشد. این روایت جایگاه والای حضرت عباس (ع) را نشان می‌دهد.