هر ساله با نزدیک شدن به عید نوروز، یکی از دغدغه‌های خانواده‌های ایرانی در کنار خانه تکانی، خرید و تدارکات سفر و دید و بازدید، تهیه‌ی ملزومات سفره هفت سین از جمله سبزه است. سبزه هفت سین را گرچه به صورت آماده می‌توان خریداری کرد، اما بسیاری هم ترجیح می‌دهند سبزه‌ی عیدشان را خودشان آماده کنند. کاشت سبزه هفت سین با گندم، عدس، ماش، شاهی و ذرت در سال‌های اخیر رونق یافته است، به خصوص درست کردن سبزه با خاک ژله ای.

کارشناسان محیط زیست معتقدند همانطور که نباید ماهی قرمز و سمندر در سفره هفت سین جای بگیرد، رها کردن سبزه هفت سین در طبیعت و کاشتن هر نوع نهال در طبیعت به جای سبزه هفت سین، کار نادرستی است که برای جلوگیری از به هم خوردن نظم اکوسسیستم طبیعت ایران، می‌بایست از این اقدام‌ها پرهیز شود.

درست کردن سبزه، کار آسانی است، اما اگر شرایط آب و نور همراه باشد. در گزارش امروز روزیاتو، شما را با مطالب جالبی درباره سبز کردن سبزی هفت سین آشنا میکنیم. با ما همراه باشید.

سبزه عید نشانه چیست؟

این سنت غنی و جذاب و دوستدار محیط زیست ایرانیان، نشانه و نمادی از قدمت رفتار‌های زیست محیطی در بین ایرانیان است.

برای سبزه عید، گندم بکاریم یا هسته پرتقال؟

این روز‌ها و با نزدیک شدن به سال جدید، بسیاری از خانواده‌های ایرانی دانه‌های گندم یا عدس یا شاهی را برای سبزه عید خیس می‌کنند. در این میان عده‌ای معتقدند سبز کردن سبزه حرکت محیطی زیستی نیست و ایرانیان را از آن برحذر می‌دارند و اخیرا پویش سبز کردن دانه‌های پرتقال و نارنج به جای گندم در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است که با واکنش کارشناسان محیط زیست و کشاورزی مواجه شده است.

کاشت سبزی خوردن جایگزین سبزی حبوباب

کاشت سبزی خوردن را جایگزین سبزه حبوبات برای سفره نوروز کنید. اگر فرهنگ کاشت سبزی خوردن در ایران رواج پیدا کند، سالانه شاهد جلوگیری از تلف شدن ۲ هزار تن گندم در ایران خواهیم بود. از آنجا که گندم قوت قالب مردم بوده و نماد برکت است، ایرانیان از دیرباز از بذر گندم برای سبزه عید استفاده می‌کردند، اما همین سبزه عید در حال حاضر و با افزایش جمعیت کشور اتلاف چند هزار تنی را به دنبال دارد.

هرچند سبزه گندم جزیی از فرهنگ ایرانیان شده، اما با توجه به این میزان مصرف گندم قطعا بهتر است گزینه‌های دیگری جایگزین آن شود. کاشت سبزی خوردن بهترین گزینه جایگزین سبزه حبوبات است و با کاشت سبزی‌هایی مثل تره تیزه هم سرسبزی را به سفره نوروز می‌دهیم، هم این سبزی‌ها قابل مصرف هستند. از طرف دیگر از هدر رفت هزاران تن گندم با ارزش در کشور جلوگیری می‌شود. آن هم در روزگار کم آبی ایران و بحران کشاورزی.

آموزش کاشت انواع سبزی عید

کاشتن سبزی عید نیاز به حوصله، دقت و بردباری دارد. حتما باید سبزی عید زیر نور کافی آفتاب باشد تا اصطلاحا به خوبی قد بکشد و در مدت زمان مورد نیاز، شاهد آماده شدن سبزی عید باشیم. برای کاشت سبزی عید، مراحل زیر را در نظر داشته باشید:

برای یک بشقاب متوسط از انواع سبزه، حدود ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بذر مورد نظر شما کفایت میکند.

بذر‌ها را باید به خوبی در آب خیس کنید.

بعد از یک شبانه‏ روز که بذر‌ها کاملا خیس خوردند، آن‌ها را داخل یک پارچه مرطوب پیچیده و در بشقاب قرار دهید.

نباید بشقابی که این پارچه در آن قرار دارد از آب پر شود فقط باید مرتب پارچه را خیس کنید تا رطوبت کافی به بذر‌ها برسد.

در این مدت هر روز مقداری آب روی پارچه بریزید و بذر‌ها را به وسیله پارچه از نور محافظت کنید.

اگر پاشیدنِ آب را فراموش کنید بذر‌ها دچار مشکل شده و سبز نمی‏‌شوند.

با وجود رطوبت کافی و تاریکی مطلق، بذر‌ها به تدریج جوانه می‏‌زنند.

وقتی بذر‌ها جوانه زدند آن‌ها را در یک بشقاب گود ریخته و با دست پهن ‏کنید به طوری که روی هم انباشه نشوند؛ اما باز هم برای مدت یک شبانه‏ روز پارچه‏‌ای روی بشقاب بکشید، مقدار کمی آب در بشقاب بریزید و پارچه را خیس نگه ‏دارید.

روز بعد پارچه را برداشته و بشقاب را در محل پر نور و آفتابی قرار دهید.

به تدریج سبزه‌ها سبز شده و رشد می‏‌کنند. در این مدت مرتب به آن‌ها آب ‏دهید.

هر بار در موقع آبیاری آب اضافه را که در زیر بشقاب جمع شده خالی کنید و آب تازه به آن بدهید.

سعی کنید در کف بشقاب آب زیاد جمع نشود، زیرا موجب پوسیدگی سبزه‏‌ها می‏‌شود.

در مقابل نور آفتاب سبزه‏‌ها به سرعت رشد می‏کنند.

اگر بخواهید تا سیزدهم نوروز یا سیزده بدر سبزه را نگه دارید؛ بهتر است اجازه ندهید که سبزه‏‌ها با سرعت زیاد رشد کنند. برای اینکه سبزه به تدریج رشد کند می‌‏توان آن را در محل خنک قرار داد. سرما از رشد سریع سبزه جلوگیری می‏‌کند.

آموزش کاشت سبزه عدس

سبزه عدس را یکی از ساده‌ترین و پرطرفدارترین انواع سبزه عید میدانند. برای کاشت سبزه عدس موارد ۵ گانه زیر را در نظر داشته باشید:

از دو هفته مانده به عید، داخل ظرف مقداری عدس بریزید و روی ان را با آب پر کنید و بگذارید چند روز در دمای اتاق بماند. عدس آب را به خود جذب می‌کند، هر روز چک کنید تا اگر آب عدس تمام شده بود باز هم به آن آب اضافه کنید. عدس را در آب غرق نکنید، بلکه آب را روی عدس‌ها اسپری کنید تا مرطوب بمانند.

پس از چند روز یک دستمال پارچه‌ای را با آب نم‌دار کنید و روی عدس‌ها بگذارید. سپس در جایی نزدیک پنجره که دارای هوای معتدلی است (نه گرم و نه سرد) قرار دهید.

هر روز عدس‌ها را با آب آبکشی کنید (درون ظرف آب بریزید و خالی کنید تا عدس‌ها تازه بمانند). روی دستمال را نیز هر روز با اسپری مرطوب کنید تا زمانیکه عدس‌ها جوانه بزنند.

پس از اینکه عدس‌ها جوانه زدند آن‌ها را به ظرف اصلی منتقل کنید. پس از اینکه عدس‌ها کمی سبز شدند می‌توانید دستمال را از روی آن‌ها بردارید. سبزه را همچنان آبیاری کنید (آبکشی و اسپری کردن آب).

سبزه را در جایی قرار دهید که از نور مناسبی برخوردار است. در این مدت نیز هر روز ظرف را نسبت به منبع نور اتاق بچرخانید تا سبزه‌ها یکدست رشد کنند.

آموزش کاشت سبزه خاکشیر

برای کاشت انواع سبزه خاکشیر ابتدا باید بذر خاکشیر را به مدت یک شب خیس نمایید.

کوزه سفالی مناسبی تهیه نموده و روی آن را با پارچه تنظیف یا جوراب زنانه نازک بپوشانید.

جوراب را خیس نموده و بذر‌های خاکشیر را که خوب لعاب داده‌اند، با دست خیس روی کوزه سفالی بکشید.

توجه کنید که تمام سطح کوزه به صورت یکدست با خاکشیر پوشانده شود.

سپس کوزه را پر از آب نمایید.

توجه داشته باشید که تا زمان سبز کردن خاکشیر‌ها باید مرتب آن را با اسپری آب دهی

تهیه سبزه خاکشیر به راحتی انجام می‌گیرد و می‌توانید آن را به شکل‌های مختلف تهیه نمایید.

آموزش کاشت سبزه عید با هسته پرتقال، لیمو یا نارنج

برای کاشت سبزه هسته پرتقال، لیمو یا نارنج، ابتدا هسته‌های میوه را به مدت ۴۸ ساعت در آب خیس دهید. به این ترتیب که باید بعد از ۲۴ ساعت، پوست روی هسته را با دقت بکنید که به مغز دانه آسیبی نرسد.

سپس تخم مرکبات پوست کنده را داخل آب قرار دهید تا خشک نشوند.

بعد از ۲۴ ساعت دوم، هسته‌های خیسانده را درون گلدان یا ظرفی که خاک سبک باغچه در آن ریخته‌اید بکارید.

گلدانی که دانه‌ها را درون آن می‌کارید باید در انتهایش سوراخی برای خارج شدن آب داشته باشد تا آبیاری باعث پوسیدگی و فساد آن نگردد.

دقت کنید که فاصله دانه‌ها نه خیلی کم و نه خیلی زیاد باشد.

روی دانه‌ها، یک لایه نازک خاک ریخته و با سنگ‌های ریز بپوشانید.

با اسپری یا آبپاش کوچک خاک را مرتب خیس کنید.

دو روز اول روی دانه‌ها را با پلاستیک بپوشانید و چند بار آب بدهید.

سعی کنید گلدان را در محلی آفتابگیر قرار دهید.

دانه‌ها طی ۱۴ تا ۳۰ روز شروع به جوانه‌زدن خواهند کرد.

جوانه‌ها کم کم بزرگ خواهند شد و به نهال تبدیل می‌شوند و بعد از ۲ سال می‌توانید آن‌ها را به باغچه منتقل کنید

نور کافی برای سبز کردن سبزه عید یکی از الزامات در اختیار داشتن سبزی با طراوت و شاداب است

آموزش کاشت سبزه ماش

برای کاشت سبزه ماش برای عید ابتدا باید مقدار دانه را به نسبت ظرف مورد نظرتان انتخاب کنید (در نظر داشته باشید مقدار دانه‌ها بعد از خیس خوردن دو برابر میشود).

از شب دانه‌های ماش را در آب خیس کنید و فردای آن روز، آب ظرف را کاملا خالی کرده و ماش‌ها را در ظرف مورد نظرتان به صورت لایه‌ای نازک (سه میلیمتر) پهن کنید.

هرچه قطر لایه کمتر یا بیشتر باشد سبزه کم پشت‌تر یا پر پشت‌تر خواهد شد.

یک لایه دستمال آشپزخانه روی ماش‌های پهن کنید.

سطح دستمال را با اسپری‌کردن روی آن مرتب خیس نگه دارید. (اگر اسپری در دسترس ندارید دستتان را کاملا خیس کنید و آب را با دست بپاشید).

این کار را تا زمانی ادامه دهید که دانه‌ها جوانه زده و جوانه‌ها به اندازه یک سانت بلند شوند و کمی رنگ سبز پیدا کنند. سپس دستمال را برداشته و از آن به بعد آب را روی جوانه‌ها اسپری کنید. سه چهار بار در روز کافی است به حدی که دانه‌ها نه خشک باشد و نه آب زیادی در ظرف جمع شود.

این روند را ادامه دهید تا سبزه ماش به ارتفاع مورد نظرتان برسد. میزان رشد سبزه‌ها به گرمی و سردی محل نگهداری آن‌ها بستگی دارد. اگر رشد آن زیاد است، آن را به مکانی خنک‌تر و یا بالعکس به مکانی گرمتر منتقل کنید.

منبع: روزیاتو