اگر بر فراز پل‌های ساخته شده روی رودخانه‌های چهارمحال و بختیاری عبور کرده باشید احتمالاً تاکنون قایق‌هایی چشمان شما را جلب کرده اند که در حال گشت و گذار در آب‌ها هستند تا تور‌های خود را در محل مشخصی پهن نمایند و به صیادی مشغول شوند.

چهارمحال و بختیاری قطب تولید ماهیان سردابی

عطاءالله ابراهیمی رئیس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: این استان با تولید سالانه ۲۴ هزار تن ماهی سردآبی، قطب تولید این محصول در کشور است.

۴۰۵ مزرعه پرورش ماهی فعال در این استان وجود دارد؛ مجموع تولیدی ماهی سردآبی در استان  ۲۴ هزار تن در سال است و دو هزار و ۱۲۵ نفر در مزارع پرورش ماهی استان مشغول به فعالیت هستند؛ شهرستان‌های «کیار»، «اردل» و «لردگان» بیشترین تولید ماهی را در استان دارند.

پرورش ماهیان گرمابی و سردابی به صنعتی پر سود برای مردمان این استان تبدیل شده است و تولیدکنندگان روزی شان را نه از دریا بلکه از استخر‌های کوچک می‌گیرند.

آقای احمدی معاون شیلات و آبزیان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: طرح مطالعاتی پرورش ماهیان گرمابی در سد کارون ۴ چهارمحال و بختیاری در دست اجراست و پس از اتمام مطالعات و کسب مجوز‌های لازم امکان پرورش ماهیان گرمابی در این سد فراهم خواهد شد.

این ماهی‌ها در دمای بین ۱۸ تا ۳۰ درجه رشد می‌کنند و به علت شرایط آب و هوایی استان و غذادهی مناسب از سرعت رشد بالایی برخوردار هستند.

گام‌های بلند تولید با صنعت آبزی پروری

امین مالکی مدیر داخلی بزرگترین تولیدکننده خوراک آبزیان در خاورمیانه گفت: سالانه به طور متوسط، ۸۰ هزار تن انواع خوراک آبزیان در استان چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود.

به دلیل وجود مراکز تکثیر، پرورش و مراکز فناوری و کارخانجات خوراک آبزیان، زنجیره تولید ماهیان سردآبی در استان تکمیل و مستقل شده است.

آقای احمدی معاون شیلات و آبزیان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: سد کارون ۴ ظرفیت تولید چهار هزار تن ماهی را دارد و هم‌اکنون پنج بهره‌بردار در این سد مشغول فعالیت هستند.

۶ کارخانه فرآوری و بسته بندی ماهی در استان چهارمحال و بختیاری فعالیت می‌کند که ظرفیت سالانه آن‌ها ۱۴ هزار و ۲۰۰ تن است.

در حال حاضر این استان ماهی قزل آلای مورد نیاز ۲۶ استان کشور را تامین می‌کند.

دور ریز بیش از ۳۰ درصد پروتئین گوشتی ماهی به صورت محتویات شکمی

آقای خدایی رئیس اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران گفت: ایران سالانه با تولید بیش از ۱۸۰ هزار تن ماهی قزل آلای سردابی، رتبه نخست دنیا در پرورش آبزیان کشور را دارد، اما در فرایند تمیز کردن این پروتئین گوشتی سفید، بیش از ۳۰ درصد آن به صورت محتویات شکمی دور ریخته می‌شود.

این میزان محتویات شکمی ماهی قزل آلا که به حدود ۵۰ هزار تن می‌رسد، موجب از بین رفتن سالانه ۱۸۰ میلیارد تومان سرمایه پرورش دهندگان و مصرف کنندگان این نوع ماهی می‌شود و از طرفی سالانه بیش از ۲۱ میلیون دلار مکمل‌های غذایی و بهداشتی با ترکیب محتویات شکمی ماهیان سردابی، وارد کشور می‌شود.

با تبدیل ماهی‌های ارزان قیمت و کم مصرف به فرآورده‌های دارای ارزش نه تنهامی توان ضایعات محصولات دریایی را به حداقل رساند، بلکه از اتلاف منابع غنی پروتئینی نیز جلوگیری کرد.

خدایی می‌گوید: اگر چه کارگاهی کوچک در استان مازندران طرح تهیه بیوسیلاژ از همین محتویات را آغاز کرده است، اما محدود بودن ظرفیت این کارگاه و نبود سامانه جمع آوری ضایعات ماهی در کشور، هر روزه این محتویات را به عامل آلوده کننده محیط زیست تبدیل می‌کند.

ارزآوری با صادرات ضایعات ماهی

آقای حاج هاشمی مدیر کارخانه صنعتی تولید پودر ماهی اصفهان گفت: این واحد حدود سه سال پیش راه اندازی شد و اکنون فقط ۳۰ درصد از ظرفیت آن فعال است.

تمام خط به صورت خودکار کنترل و ضایعات با جداکننده صنعتی تفکیک و چربی ماهی با حسگر‌های خاص اندازه گیری می‌شود؛ حتی برای تبدیل آلایش ماهی قزل آلا که به دلیل بافت خاص و بسیار نرم آن نیاز به فناوری متفاوتی بود توانستیم خط تولید راه اندازی کنیم.

از استان چهارمحال و بختیاری هم به صورت روزانه و هفتگی ضایعات ماهی به این کارخانه منتقل می‌شود و با همین اقدام، مشکل زیست محیطی دورریز ماهی رفع شده است.

صادرات پودر ماهی این کارخانه از ابتدای امسال تا پایان مهرماه ۶۰۰ هزار دلار ارز آوری داشته است؛ در نیمه آبان هم ۴۸ تن محصول به ارزش ۲۵ هزار دلار به ترکیه و پس از آن در آذر ماه دو محموله دیگر به ترکیه و سریلانکا صادر شد.

احداث دو کارخانه فرآوری ضایعات ماهی در چهارمحال و بختیاری

آقای ابراهیمی رئیس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: دو واحد کارخانه ضایعات ماهی در استان درحال احداث است که با تکمیل این طرح‌ها ضایعات ماهیان به حداقل می‌رسد.

هم اکنون دو کارخانه تولید پودرماهی با ظرفیت ۴ هزار تن در چهارمحال و بختیاری فعالیت می‌کند.

ابراهیمی می‌گوید: چهارمحال و بختیاری با تولید سالانه ۱۸۰ هزار تن خوراک انواع ماهیان و سرمایه‌گذاری بیش از ۲ هزار میلیارد تومان یکی از قطب‌های تولید ماهیان فرآوری شده در کشور است؛ زنجیره تولید به صورت ۱۰۰ درصد در بخش ماهیان سردابی و شیلاتی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای نخستین بار در استان چهارمحال و بختیاری تکمیل شده است.

فعالیت موفق واحد‌های فرآوری ضایعات ماهی نشان می‌دهد اگر خلاقیت و همت بکار گرفته و موانع تولید رفع شود حتی از پسماند‌های دردسرساز هم می‌شود به تولیداتی با ارزش افزوده دست یافت که هم نیاز کشور را رفع و هم حتی ارز را وارد کشور می‌کنند.

از این دست ضایعات زیاد است؛ جوانان متخصص و تولیدکنندگان خستگی ناپذیر هم کم نیستند؛ برنامه ریزی، اراده و حمایت مسئولان چرخه موفقیت را تکمیل می‌کند.

گزارش از نگار شیخ پور