یکی از رسالتهای مهم حقوقی، آموزشی و فرهنگی، آموزش همگانی از سوی ارگانهای متولی در مقوله تکریم و احترام متقابل به همسر است.
از منظر کارشناسان، آموزش آداب صحیح معاشرت و برقراری ارتباط بین زوجین در کتب درسی و مطالب فرهنگی که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و اگر چنین نشود یک نقیصه بزرگ است که میتواند اثرات جبرانناپذیری برای جامعه به همراه داشته باشد.
بخشی دیگر به جامعه و نوع رفتار والدین با یکدیگر مربوط میشود.
بروز رفتارهای خشن در درون خانواده یا جامعه میتواند زمینهساز ناهنجاریهای کودک و شکلگیری رفتارهای زشت و ناهنجار در بزرگسالی شود.
یکی از مهمترین مواردی که باید به کودک، نوجوان و جوانی که از والدین و مربیان خود درس زندگی را فرا میگیرد و آموزش داده شود، نحوه کنترل خشم و برخورد اصولی با موقعیتها است.
کارشناسان حقوقی، فرهنگی و روانشناسی، همه معضلات زنآزاری، مردآزاری و کودکآزاری، ناشی از نبود سرمایهگذاری کافی بر روی فرهنگ، پایبندی به باورهای غلط و کلیشهای گاه محلی و بومی و روانپریشی است که فرد را برای بروز همه نوع آزارهای جسمی و روحی مستعد میسازد.
فردی که از خانواده، دوستان و اجتماع زخمخورده است به جای مراجعه به مشاور خانواده، روانشناس و روانپزشک، عقدههای درونی را به شکلهای مختلف در زندگی فردی و اجتماعی نمایان میکند.
رفع این معضلات نیازمند اهتمام جدی مسئولان بخشهای مختلف فرهنگی جامعه است تا با فرهنگسازی و ارائه آموزشهای مناسب، محیط خانواده را برای فرزندان و همسران امن سازند.
از سوی دیگر قوانین جاری نیز باید اصلاح شوند و از بازدارندگی بیشتری برخوردار باشند تا از بروز برخی رفتارهای ناهنجار در جامعه جلوگیری شود زیرا در نظر گرفتن بودجه و اعتبارات کافی برای بخشهای مرتبط با تحکیم بنیان خانواده نیز میتواند از همسرآزاری و کودکآزاری بکاهد.
طاهره حیدری سوپر وایزر اورژانس اجتماعی شیراز گفت: تنها ۶۰ درصد از آسیب دیدگان اجتماعی در این شهر از ۱۲۳ اورژانس اجتماعی کمک می خواهند.
او گفت: موارد کودکآزاری والد آزاری، دختران و زنان آسیبدیده و معلولآزاری از طریق این خط تماس گزارش میشود.
فرشیا ارشدی روانشناس بالینی نیز گفت: طبق پژوهشهای علمی، علت همه جرایم رفتاری و آسیبهای روانی و بدنی، نارسایی فرهنگی است و نتیجه تحقیقات ما نشان داده که صد در صد آزارد هندگانی که دستگیر شده و در زندان بسر میبرند که همان شاهدان کوچک دیروز هستند و همواره نظارهگر جر و بحثهای خانوادگی و سایر معضلات خانوادگی و فامیلی بودهاند.
او گفت: در معضلات عدیده فرهنگی موجب شده تا خروار خروار عقدهها در درون این افراد تجمیع شود و کل دوران زندگی آن ها را تحت تاثیرخود قرار دهد.
ارشدی گفت: رفتارهای تلخ زوج ها بدون توجه به شاهدان کوچک، دعواها و مشاجرههای فیزیکی والدین در اجتماع و با بستگان، ذهن تصویربردار کودکان معصوم را آلوده می کند و مکانیزم جابهجایی شکل میگیرد که برای فروکش کردن خشم ایجاد شده از مشاهده رفتار پدر و مادر، عقدههای خود را بر سر همکلاسی خود خالی میکند.
این روانشناس بالینی گفت: در بزرگسالی با توبیخ در محل کار یا اخراج، با همسرش بد رفتاری می کند و عقده ها را بر سر همسر و فرزندش خالی می کند که به این ترتیب خشمهای غلبه یافته به صورت زنجیرهوار منجر به شکلگیری محیطهای متشنج و بروز انواع آزارهای بیپروا میشود.
او گفت: فقط فرهنگ میتواند اصلاحات اجتماعی را رقم بزند و این حساسیت را به وجود آورد که در مواجه با رفتارهای هنجارشکنانه، خشم خود را کنترل و از بروز آسیبهای روانی و فیزیکی خودداری کنند و این ممکن نیست مگر اینکه آموزش اخلاقشناسی طرفین، سرلوحه همه دورههای آموزشی از ابتدایی تا تحصیلات عالی قرار گیرد و افراد بتوانند از موهبت و حمایت عاطفی خانوادگی بهرهمند شوند.
ارشدی گفت: پذیرش مشکلات روانی و مراجعه به مشاوران و روانشناسان برای غلبه بر رفتارهای پرخاشگرانه و اختلالات رفتاری میتواند به ایجاد محیطی آرام در خانواده و اجتماع کمک کند.
محمدرضا نعمتی عضو کانون وکلای استان فارس گفت: برخی افراد خود را ذیصلاحتر از دادگستریها میدانند و بدون پیگیری راهکارهای قانونی، به اجرای شخصی احکام مبادرت میکنند.
او گفت: همسرآزاری،ریشه در دو عامل فقر فرهنگی و اقتصادی دارد و همین عوامل میتوانند به همسرآزاری دو سویه منجر شوند.
نعمتی گفت: قانون به صراحت برای هر جرم از قبیل همسرآزاری،کودکآزاری و مجازات تعیین کرده که از آن جمله میتوان به قتل اشاره کرد که حکم آن، قصاص است.
وکیل پایه یک دادگستری استان فارس گفت: تخطی از قوانین ساری و جاری میتواند ناهنجاریهای زیادی را برای جامعه به همراه آورد.
او گفت: اینکه هر خانواده، قبیله یا قوم خود را لایق و سزاوار مجازات اقوام و خویشاوندان بداند و به نقش قانون و قانونگذار بیتوجه باشد، مصداق واقعی هرج و مرج در جامعه است.
نعمتی گفت: تغییر این شرایط نیازمند کنار گذاشتن افکار منسوخ و اجتناب از کهنه پرستی بوده که فقط با کار بر روی فرهنگ عمومی جامعه امکانپذیر است.
این وکیل از علما و فرهنگیان درخواست کرد تا نارساییها و شکافهای فرهنگی را شناسایی کنند و به ویژه از دستگاههای آموزش و پرورش، دانشگاهیان، گردانندگان سیستمهای ارتباط جمعی درخواست کرد تا تلاش خود را به ارتقای فرهنگ عمومی جامعه معطوف کنند.