آقای رضا فاطمی امین وزر صمت  در خصوص مسائل مربوط به حوزه صنعت، معدن و  تجارت به سوالات زیر پاسخ داد.

سوال: مبنای وزارت صمت برای انتصاب نماینده وزارت صمت در اتاق بازگانی چیست؟

فاطمی امین: کسانی باید به عنوان نماینده وزیر در اتاق بازرگانی حضور داشته باشند که ارتباط بین وزارت صمت و اتاق را بر قرار کند؛ انتخاب ما هم به همین معنا بوده است.

سوال: انتقال مسئولیت تنظیم بازار محصولات کشاورزی و قانون انتزاع در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

فاطمی امین: تنظیم بازار محصولات کشاورزی به طور کامل به وزارت جهاد منتقل شد و از آبان مرز مسئولیت‌ها کاملا مشخص شده است.

 ورود فولاد به بورس کالا چه تاثیری بر بازار داشت؟

فاطمی امین: یکی از اتفاقاتی که از شهریور به دنبالش بودیم و از ابتدا محقق شد ورود تمام زنجیره فولاد به بورس کالا است. از مهر به بعد روند قیمت شمش، میلگرد و ورق رو به کاهش است به جز چند روز اخیر که به دلیل مساله روسیه و اوکراین بوده است.

علی‌رغم قطع سوخت، قاعده‌هایی را ایجاد کردیم که قیمت‌ها  افزایش نداشته در مواردی کاهشی هم بود. شمش و فولاد قیمت واقعی خود را پیدا کردند. بسیاری از دارندگان کوره‌های القایی که ۱۱۰ واحد هستند با توجه به حاشیه سود در نظر گرفته شدت باعث افزایش قیمت می‌شدند.

سوال: واردات سنگ آهن در چه مرحله‌ای قرار دارد و‌ سهمیه بندی چه زمانی از سامانه بهین یاب حذف می‌شود؟

فاطمی امین: واردات سنگ آهن در حال بررسی است. سهمیه بندی به طور کامل در فلزات برداشته شده که یکی از پروژ‌های ما برای اصلاح ساختار محصولات پایه بود. محصولاتی مثل شیشه و ام دی اف هم عرضه شدند تا قیمت‌ها کنترل شود.

سوال: با توجه به خلا راهبرد توسعه صنعتی وزارت صمت در دوره‌های گذشته، وزارت صمت راهبرد مشخصی تعیین کرده است؟

فاطمی امین: راهبرد توسعه صنعتی ما تدوین شده و مشخص است. می‌دانیم چقدر منابع بانکی نیاز داریم و چقدر تولید و صادرات خواهیم داشت. به جز یک مورد تمامی وعده‌ها مثل صادرات بیش از عدد وعده داده شده محقق شد.

آمایش سرزمین به کجا رسید؟

فاطمی امین:  آمایش صنعتی یکی از موضوعات مهمی است که باید رسیدگی شود. در برخی شهر‌ها صنایع بیش از حد مستقر شده اند و در برخی شهر‌ها وضعیت نامناسبی در اشتغال داریم. این اتفاق در یک استان می‌افتد و مطالعات انجام شده تا اواخر فروردین منتشر خواهد شد.

وعده رشد ۸ درصدی  در سال آینده بر چه مبنایی داده شده و تا چه حد محقق خواهد شد؟

فاطمی امین: رشد ۸ درصدی اقتصاد در سال ۱۴۰۱ یعنی رسیدن به سال ۹۷ که اتفاق عجیبی نیست. سال آینده تنها کاری که باید انجام دهیم بازیابی ظرفیت‌های تولید است. باید مولفه‌های تقاضا، تامین مالی و مواد اولیه را متناسب نگه داریم.

دستمزد می‌تواند محرک تقاضا و در نتیجه تولید باشد. دو پروژه را امسال آغاز کردیم، اولی پرداخت تسهیلات مبتنی بر صورت حساب در سامانه جامع تجارت است. صنایعی که نیاز حساتی‌تر به سرمایه در گردش دارند تامین مالی می‌شوند. پروژه دوم هم تامین مالی زنجیره‌ای است که ۴ هزار میلیارد تومان تامین نقدینگی شده است. سال آینده ۷۰ درصد مشکل نقدینگی با همین دو طرح کنترل خواهد شد.

سامانه جامع تجارت تا چه حد تکمیل شده است؟

فاطمی امین: در سامانه جامع تجارت اتفاقات خوبی مثل دریافت کارت بازرگانی هوشمند اتفاق افتاده است. یکی دو دستگاه در تکمیل این سامانه عقب افتادگی دارند اما پیشرفت خوبی داشتیم، به زودی گزارش آن منتشر می‌شود.

با توجه به اعلام احتمال واردات لوازم خانگی، ممنوعیت واردات و حمایت از طریق در اختیار قرار دادن بازار داخل، ممنوعیت واردات تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

فاطمی امین : ما باید جریان ایجاد کنیم و به دنبال زنجیره بین چند کشور باشیم که خودمان در جایگاه مناسب قرار گرفته باشیم. یکی از راهبردهای ما در تجارت خارجی ایجاد زنجیره‌های بین‌المللی به جای خرید و فروش است. ما باید از خام فروشی به سمت صادرات محصولات دانش بنیان حرکت کنیم. در مورد واردات در هر حوزه‌ای به جز کشور‌هایی که با ما خوب برخورد نکردند همچون شرکت های ال جی و سامسونگ، حداکثر تا ۲۰ درصد واردات داشته باشیم و باید حداقل ۲۰ درصد صادرات داشته باشیم. هدفگذاری درست، تنظیم نسبت صادرات به واردات است. باید حواسمان باشد که نه به واردات و نه به صادرات وابسته باشیم.

در مورد صنعت پوشاک برنامه جامعی آماده کردیم که به زوده ارائه می‌شود.

سوال: درج قیمت مصرف کننده در کنار قیمت تولید کننده به چه دلیلی مطرح شد؟

فاطمی امین: ما روال بازرسی از قیمت‌ها را دنبال می‌کنیم اما مهم ترین راهکار اصلاح ساختاری ما درج قیمت تولید کننده است. در روش قبلی تخفیفات اغوا کننده ایجاد می‌کردند و حلقه گرانفروشی به سختی پیدا می‌شد. با این روش به جای بازرسی در فضا‌های مختلف در سرمنشا با گرانی برخورد می‌کنیم.

مشخص است این قیمت چقدر قیمت تولید کننده بوده و چقدر برای واسطه گری. ممکن است بگویید کار برای مردم سخت است. در بسیاری از کشور‌ها درج قیمت تولید کننده ممنوع است به دلیل آفاتی که دارد.

۳۰ سال پیش درج قیمت مصرف کننده الزامی شد درحالی که قانون درج قیمت روی قفسه را الزامی کرده است. تغییر این فرهنگ زمانبر است. این پروژه ۸ ماهه ۴ ماه را گذرانده و از اول اردیبهشت سایر کالاها هم ملزم به درج قیمت می‌شوند.

چند ماه ورود کالاهای جدید زمان می‌برد و در این مدت به مطالبه درست و آموزش نیاز داریم. در دوران گذار برای کنترل چالش ممکن است قیمت مصرف کننده و تولید کننده با هم درج شود که پایین ار از قیمت‌های قبل است. اغلب کالاها یا کاهشی بودند یا ثبات قیمت داشتند؛ ۳۰۰ کالا افزایش قیمت داشتند که علت آن در حال بررسی است.

در موضوع قیمت تولید کننده کالا‌ها به ۵ گروه تقسیم شدند. قیمت مصرف کننده متناسب با گروهی که کالا در آن قرار دارد در کنار قیمت تولید کننده درج می‌شود. فروشگاه‌هایی که قیمت پایین‌تری برای عرضه دارند هم در آینده مشخص خواهد شد. ترازنامه معدن به همراه قرارداد‌ها منتشر خواهد شد.

سوال: کنترل بازار تا چه میزان به وزارت صمت و تا چه میزان به عوامل کلان اقتصادی بستگی دارد؟

فاطمی امین: یکی از مسائلی که در اقتصاد ایران وجود دارد ساختار بازار است. قطعا برای کنترل تورم باید رشد نقدینگی متناسب با رشد تولید باشد اما این به معنی سرکوب کردن نظام مالی نیست.

برنامه ریزی‌های وزارت صمت برای بهبود کیفیت خودرو در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

فاطمی امین: صنعت خودرو ما به قدری کوچک‌ نیست که کلا کنار گذاشته شود اما مشکلاتی دارد. اولین موضوع کیفیت خودرو است که ۶۳ درصد به قطعه، ۱۱ درصد به پلتفرم و ۲۶ درصد به مونتاژ بستگی دارد.  متاسفانه در سال‌های گذشته به سمت توسعه سبد محصول و ایجاد پلتفرم نرفتیم. قطعه بی کیفیت نشان دهنده روابط نامناسب بین قطعه ساز و خودروساز است. به جای ارائه فاکتور به خودروساز قرارداد می‌بندد که مشکل ساز است.

سازوکاری را در دو ماهه گذشته ایجاد کردیم به نام تامین مالی زنجیره‌ای. در این سازوکار پول به تولید کننده داده نمی‌شود بلکه بین شرکت‌ها به حلقه قبلی منتقل می‌شود. با این روش در همان لحظه تحویل قطعه اعتباری دریافت می‌کرد که دو هفته بعد وعده سر رسید آن بود و این خودروساز و قطعه ساز را به سمت درج فاکتور حرکت داد. اینجا هم قطعه ساز پول را راحت تر می‌گیرد و هم خودروساز با دریافت تسهیلات راضی تر است.

با اطمینان برنامه دو ساله‌ای برای صنعت خودرو تنظیم کردیم و ریز سازوکارها طراحی شده که به ترتیب اجرا خواهد شد. دو خودروساز ما کلی هزینه مالی دارند که اگر خود سهامداری آن‌ها حل شود نقدینگی به سمت تولید خواهد رفت. ۴۰ درصد سهام سایپا در اختیار شرکت‌های زیرمجموعه خودش است.

در زمینه خودرو ۴ قیمت داریم. قیمت بازار که در اختیار هیچ کس نیست چرا که شکاف ۴۰۰ الی ۵۰۰ هزار دستگاهی بین تولید و تقاضا وجود دارد. این قیمت سال آینده با افزایش تولید و واردات کنترل خواهد شد. قیمت دوم قیمت عرضه است که در بسیاری از خودرو ها با زیان عرضه می‌شوند. قیمتی که سازمان حمایت اعلام کرده و قیمتی که خودروساز اعلام کرده هم باید در نظر گرفت.

ظرفیت تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه است. امسال زیر یک میلیون تولید می‌شود و ما طبق دستور رئیس جمهور یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه باید تولید داشته باشیم.

موضوع تراشه‌ها بحران تمام شرکت‌هاست. یک خودرو ممکن است ۱۸ تراشه داشته باشد که در شرایط تحریمی تامین آن سخت است. مشکلات نقدینگی تامین تراشه را سخت تر هم می‌کرد. دو شرکت بزرگ قرارداد تامین تراشه‌ها را برای تولیدات آینده بسته اند و دیگر مشکلی نخواهیم داشت. در این صنعت دو مافیا وجود دارد که یک و نیم آن با عرضه سهام خودروسازها در بورس از بین خواهد رفت.

۶.۷ درصد سازمان گسترش سهام در ایران خودور و ۱۷ درصد در سایپا دارد که در وثیقه است. ما خود سهامداری خودروسازها را عرضه می‌کنیم. این کار هم تزریق نقدینگی به همراه خواهد داشت و هم بسیاری از مشکلات را حل می‌کند. ممنوعیت واردات برای حفظ تراز ارزی بود نه حمایت از خودروساز‌ها. با تلاش تجار ایرانی و بهبود صادرات از اواخر اردیبهشت سال آینده ممنوعیت واردات تمدید نخواهد شد و واردات ماننده قبل ضوابط خواهد داشت.

خودرو اقتصادی تا شهریور ۱۴۰۲ به بازار می آید

قیمت‌های نسبی در ایران درست نیست. ممکن است در سال ۹۰ می‌توانستید با چند ماه حقوق یک خودرو بخرید اما امروز نمی‌توانید این کار را بکنید. باید علاوه بر تلاش برای کنترل قیمت‌ها پلتفرم جدیدی برای ایجاد یک خودروی اقتصادی با قیمت زیر ۶ هزار دلار داشته باشیم. در تلاشیم خودرو اقتصادی تا شهریور ۱۴۰۲ به بازار بیاید. اطلس یکی از خودروهایی است که سال آینده عرضه خواهد شد.

از ۱۵ فروردین برنامه جدیدی برای قاچاق و قطعات تقلبی آغاز می‌کنیم که با قطعات خودرو آغاز خواهد شد. معاملات قطعات خودرو از یک ماه قبل در سامانه جامع تجارت ثبت شده همچنین با درج قیمت تولید کننده قیمت‌ها به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. پیش از این تا ۱۰۰ درصد افزایش قیمت در سطح خرده فروشی داشتیم.

برنامه وزارت صمت برای احیای واحد‌های راکد چیست؟

فاطمی امین: ما خدمات کسب و کار نداریم؛ حدود ۳۰ درصد از واحدهای راکد در توانایی مدیریت‌ آن‌ها مشکل وجود دارد و گاهی صلاحیت حرفه‌ای را ندارند. دفتر خدمات کسب و کار را ایجاد کردیم.

در مورد درگاه ملی مجوز‌ها ما یکی از دستگاه‌هایی بودیم که به موقع کار‌ها را انجام دادیم.

 ۷۰ درصد فسادهای وزارت صمت مربوط به حوزه معادن است

 فاطمی امین: ۷۰ درصد فسادهای وزارت صمت مربوط به حوزه معادن است. ما به طور کامل داریم ضوابط واگذاری معادن را بررسی می‌کنیم. یک معدن مزایده گذاشته می شود و فردی معدن را می‌گیرد که نه سرمایه و نه علم دریافت معدن را دارد و همین ممکن است سال‌ها آن معدن را تعطیل کند. فرایند دریافت حقوق دولتی بسیار فسادزاست و شیوه جدید از اردیبهشت و مبتنی بر سامانه جامع تجارت اخذ می‌شود.

برنامه برای توسعه صادرات به روسیه چیست؟

فاطمی امین :  بسیاری از کالاهایی که ما به روسیه صادر می‌کنیم با کشور ترکیه یکسان است اما در زمان قطع تجارت ترکیه با روسیه تجارت ما هم با این کشور افت کرد این نشان از مشکلات ساختاری در این حوزه دارد.

آیا بعد از رفع تحریم‌ها هم برای ورود شرکت‌هایی که ایران را ترک کردند سختگیری وجود خواهد داشت؟

فاطمی امین: در مورد همه برندهای خارجی، همه کسانی که در روزهای سخت ما را همراهی نکرد باید الزامات بیشتری برای ورود به بازار ایران داشته باشند.

در زمانی که دیگر برند‌ها ایران را ترک کردند برند دوو به تعامل با تولیدکنندگان داخلی ادامه داد. ضمن این که سایر شرکت‌ها هم چند برند زیر مجموعه دارند برای مدیریت بازار اما این محصول ایرانی است و در کارخانجات داخلی تولید شده پس مشکلی برای عرضه آن وجود ندارد.

در ادامه آقای نیازی معاون طرح و برنامه وزارت صمت هم به چند سوال پاسخ داد.

وزارت صمت نمی‌توانست سوخت تقطیری را از گازوئیل تشخیص دهد و همین جلوی صادرات سوخت تقطیری را گرفته، این ممنوعیت تا چه زمانی باید ادامه پیدا کند؟

نیازی: دو سه هفته پیش موضوع صادرات سوخت تقطیری حل شده است.

شرکت ملی پتروشیمی اعلام کرد مجوزی برای پتروشیمی میانکاله نداده است و وزارت صمت این مجوز را صادر کرده، با توجه حواشی ایجاد شده درباره مسائل زیست محیطی آیا مجوز از طرف وزارت صمت ارائه شده است؟

نیازی: پتروشیمی میانکاله هم مجوز‌های خوراک را از وزارت نفت گرفته و حتی مجوز‌های محیط زیستی هم دریافت کرده است. قیمت‌های مختلف وزارت نفت تاییدیه‌های لازم را داده بودند.