فرش ایرانی آینه تمام نمای فرهنگ، اصالت و هنر ایرانی است؛ این هنر اصیل طی اعصار پیشین با هنر دست بافندگان و به وسیله فرهنگ ایرانی زنده نگاه داشته شده است.

هنر فرش بافی یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنر‌ها در میان ایرانیان است. چنان که قدیمی‌ترین فرش در جهان را اثری ایرانی و متعلق به دوره هخامنشیان می‌دانند.

نکته اینجا است که این هنر در ضمن اصالت و قدمت هر روز اقبال بیشتری را میان ملل و فرهنگ‌های مختلف پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید

• بقعه امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون شهرکرد میزبان فرش‌های اهدایی به عتبات عالیات
• فعالیت ۲۲ هزار بافنده رسمی در چهارمحال و بختیاری
• رنگرزی، هنری کهن و زیبا در چهارمحال و بختیاری/ رنگ‌هایی که به فرش خانه شما جان می‌بخشند

زیبایی طرح و نقش یکی از عوامل اصلی در ماندگاری این هنر است که هنرمندان ایرانی با رعایت نکات زیبایی شناختی در متن و حاشیه فرش، فرش ایرانی را به اثری بی‌نظیر تبدیل کرده‌اند.

فرش ایرانی نمادی از هنر، نبوغ، فرهنگ و اصالت است؛ ایرانیان از پیشگامان بافندگی فرش بوده‌اند که در طول زمان با دقت نظر، خلاقیت و سلیقه، این هنر را به درجه‌ای از کمال رسانیده اند که می‌توان از آن به‌عنوان معرف فرهنگ و هنر ایرانی یاد کرد.

تاریخچه فرش دستباف در چهارمحال و بختیاری

هنر و تولید انواع صنایع دستی در بین مردم چهارمحال و بختیاری به نوعی با پوست و خون آن‌ها آمیخته شده است و فرش تنها یک گزینه و البته مهمترین مورد در بین مدل‌های مختلف صنایع دستی این استان می‌باشد.

زنان و دختران استان چهارمحال و بختیاری برای بافته‌های خود طرح و نقشه‌هایی می‌زنند که نمونه آن در سایر نقاط ایران و حتی جهان کمتر دیده می‌شود.

خلق چنین آثار جذاب و زیبایی نشان دهنده تنیده شدن هنر در خون مردم این منطقه می‌باشد.

فرش بختیاری در سال ۱۳۹۶ ثبت جهانی شد بنابراین در تمامی دنیا شناخته شده است و در کشور‌هایی مانند آمریکا، آلمان، ژاپن، چین، کشور‌های اروپایی و حاشیه خلیج فارس و... استقبال خوبی از فرش بختیاری صورت گرفته و دارای مشتری است.

فرش‌های دستباف استان چهارمحال و بختیاری در چهار سبک بختیاری، یلمه، نـاییــنی و گبه بافته می‌شود.

بافت سالانه ۲۰۰ هزار مترمربع فرش در چهارمحال و بختیاری

آقای شیخی سرپرست اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: فرش این استان هم جنبه تجملاتی و هم جنبه کاربردی دارد و به علت ویژگی‌های خاص از جمله طرح و رنگ‌ها، گره‌های محکم و نوع مواد مصرفی که در آن استفاده می‌شود فروش خانگی و داخلی خود را حفظ کرده است.

۱۰۰ بافنده فعال در این استان وجود دارد که از این تعداد ۵۰ هزار بافنده به طور مستمر قالی می‌‎بافند که اگر هر کدام از این بافندگان به طور میانگین در طول سال چهار متر مربع قالی ببافند، ۲۰۰ هزار مترمربع فرش در استان بافته می‌شود.

امسال در حالی که انتظار می‌رفت با شیوع ویروس کرونا و کاهش فعالیت‌های بیرون از خانه، فرش‌بافی از رونق بیشتری برخوردار شود و بافندگان ساعات بیکاری بیشتری برای بافت فرش داشته باشند، اما گرانی مصالح و افزایش هزینه‌های تولید بر اساس گزارش تعاونی‌های، بافت فرش در استان در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش داشته است.

۸۰ درصد فرش تولیدی چهارمحال و بختیاری قابلیت صادرات دارد

آقای مرادی معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: ۸۰ درصد فرش تولیدی در استان قابلیت صادرات دارد، اما محدودیت‌های صادرات سبب شده تا بافندگان انگیزه‌ای برای بافت فرش نداشته باشند.

از آنجا که فرش استان با واسطه از طریق استان‌های دیگر صادر می‌شود و گمرک تخصصی در استان وجود ندارد، آمار مشخصی در خصوص میزان صادرات فرش تولیدی در استان در دست نیست.

ایجاد دهکده فرش راهکاری برای رفع چالش‌های تولید فرش در استان است، با تکمیل زنجیره تولید، هزینه‌ها به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و در این صورت بافندگان انگیزه بیشتری برای تولید فرش خواهند داشت.

تاسیس دهکده فرش در بام ایران

آقای مرادی گفت: برای احداث دهکده فرش استان ۳۱ هکتار زمین در حاشیه جاده چالشتر به سامان بعد از پمپ بنزین و معروف به غراول خانه برای بررسی به اداره راه و شهرسازی معرفی شده است.

با راه‌اندازی دهکده فرش بافندگان در این دهکده به صورت متمرکز مستقر می‌شوند و تمامی مراحل تولید تا صادرات فرش در این مکان ساماندهی می‌شود.

مهمترین چالش کنونی تولید و صادرات فرش تحریم‌ها و چند برابر شدن قیمت مواد اولیه است، در حال حاضر صادرات از طریق مبادی گمرکی بسیار کم انجام می‌گیرد و بیشتر به صورت چمدانی است که این مورد در ارزش‌گذاری فرش دستبافت استان تاثیر منفی گذاشته است.

اعطای تسهیلات به بافندگان از راهکار‌های کمک برای تامین مواد اولیه است، در این راستا ۲ میلیارد تومان تسهیلات برای این بخش درنظر گرفته شده و به هر متقاضی دارای مجوز تا سقف ۳۰ میلیون تومان با بهره بانکی ۶ درصد پرداخت می‌شود.

تولید فرش به عنوان صنعت ارز آور یک فرصت است

آقای راستینه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: تولید فرش به عنوان صنعت ارز آور در شرایط تحریم‌ها یک فرصت استثنایی است که به دلیل عدم حمایت‌های دولتی، سرمایه گذاری قوی برای رونق صنعت فرش بافی؛ تبلیغات گسترده در سطح ملی و جهانی در قالب نمایشگاه‌های داخلی و بین المللی همه دست به دست هم داده تا برند برتر فرش دستباف ایرانی در شرایط جهانی از رتبه نخستین به سوم و چهارم سقوط کند.

وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی اصلی حمایت از صنایع دستی در کنار وزارتخانه امور خارجه می‌توانست در شرایط تحریمی، بهترین گزینه برای دور زدن تحریم‌ها باشد، اما عملکرد این دو وزارتخانه به قدری ضعیف بوده که نه تنها شاهد رونق گردشگری نبودیم بلکه صنایع دستی نظیر فرش ایرانی که در جهان رتبه نخستین داشت در حال پیشروی به حاشیه‌ها است.

در حال حاضر ما نیازمند به کارگیری رایزنان اقتصادی توانمند و آشنا به بازار صنعت فرش در سطح ملی و بین المللی هستیم، توجه به بازاریابی برای رونق فرهنگ و هنر ایرانی در قالب گسترش نمایشگاه‌های فرش بهترین حمایت از هنرمندان این عرصه است که باید مواردی همچون بیمه هنرمندان به ویژه قالیبافان مورد توجه قرار بگیرد هر چند شنیده‌ها حاکی از خروج تعدادی از بیمه شدگان از چتر حمایتی تامین اجتماعی در چند ماه اخیر است، اما کمیسیون فرهنگی این موضوع را مورد بررسی قرار خواهد.

صنعت فرش می‌تواند به عنوان صنعت پیشرو در کشور باشد

راستینه می‌گوید: هنر صنایع دستی از جمله فرش بافی به عنوان یک پدیده فرهنگی باید زنده نگه داشته شود، برای رسیدن به این مهم باید از اساتید با تجربه و هنرمندان حرفه‌ای برای آموزش استفاده شود و همچنین ورود سرمایه گذاران خصوصی و حمایت‌های دولتی می‌تواند گام موثری در برند شدن دوباره فرش ایرانی نقش داشته باشد.

صنعت فرش می‌تواند به عنوان صنعت پیشرو در کشور باشد.

ایجاد هماهنگی بین بخشی بین وزارتخانه‌های امور خارجه و گردشگری برای ارتقای بازاریابی از طریق مجلس بهترین حمایت مجلس برای زنده نگهداشتن صنعت فرش به عنوان هنر اصیل ایرانی است.

پرداخت تسهیلات ۲۰ میلیارد ریالی به فعالان بخش فرش

خانم رافع رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: تسهیلاتی تا سقف ۲۰ میلیارد ریال به فعالان بخش فرش که پشتیبان ۵۰ نفر هستند پرداخت می‌شود.

طبق تبصره ۱۸ قانون بودجه نیز تسهیلات خوبی به کارگاه‌های رنگرزی، پشم ریسی و بافندگی پرداخت خواهد شد.

از دیرباز استان چهارمحال و بختیاری مهد فرش بوده است و فرش این استان در ایران و حتی در جهان شناخته شده است، یکی از دلایل آن این است که در بافت این فرش چه در نقش و چه در رنگ هیچ گونه تقلبی وجود ندارد.

فرش ایرانی سالیان زیادی است که قدمت دارد و هنوز جایگاه خود را در جهان حفظ کرده است ما باید تلاش کنیم صنعت فرش را در ایران سرپا نگه داریم و این هنر صنعت را در بین جوانانمان گسترش دهیم.

در بحث بازاریابی و حوزه هنری فرش باید اقدامات مؤثرتری صورت بگیرد، به عنوان مثال دانشکده فرش این استان با تعامل با دانشگاه‌های خارجی می‌تواند در بازاریابی این محصول ارزشمند اقدامات مؤثری انجام دهد.

تاریخچه فرش در ایران تقریبا ۲ هزار و ۵۰۰ ساله است؛ فرش دستباف ایرانی یک گنج واقعی است و با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع خود هنر، فرهنگ، سنت و سبک زندگی ایرانی را روایت می‌کند.

فرش از اصلی‌ترین نماد‌های هویت و فرهنگ ایرانی است و بخش بزرگی از درآمد غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.

تولید و صادرات کالا‌هایی مانند فرش می‌تواند افزایش اشتغال و ارزآوری را به همراه داشته باشد.

گزارش از افسانه احمدی فارسانی