یکی از آداب فرا رسیدن نوروز و سال جدید، خواندن دعای تحویل سال است.

مردم ایران از دیرباز با فرا رسیدن فصل بهار به استقبال جشن نوروز می روند؛ نوروزی که آداب و رسوم متفاوتی در قومیت های مختلف دارد اما همه ایرانیان در یک زمان معین این روز را جشن می گیرند. لحظه تحویل سال ۱۴۰۱ شمسی ساعت ۱۹ و ۳ دقیقه و ۲۶ ثانیه، روز یکشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ شمسی،  ۲۰ مارس ۲۰۲۲ میلادی و ۱۷ شعبان ۱۴۴۳ قمری است. 

به مناسبت در پیش بودن سال جدید گفت‌وگوی ما را با حجت الاسلام و المسلمین حسین عباسی درباره جایگاه نوروز در اسلام بخوانید:

چگونه می‌توانیم خود را برای سال نو از نظر روحی و معنوی آماده‌تر کنیم؟ 
یکی از موضوعاتی که انسان باید از آن پند و عبرت بگیرد و بیدار شود مسئله گذشت زمان و مرور زمان است. امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: هیچ روزى بر فرزند آدم نیاید مگر اینکه آن روز بگوید: اى پسر آدم! من روزى نو هستم و من بر تو گواهم. پس با من خوبى کن و در من کار نیک انجام ده، تا روز قیامت به سود تو گواهى دهم؛ چرا که دیگر مرا هرگز نخواهى دید.

امام حسین علیه‌السلام نیز فرمودند:‌ ای فرزند آدم! تو همان روز‌هایی هستی که سپری می‌کنی. هر روزی که می‌گذرد، بخشی از وجود تو از دست می‌رود. در روز‌های آخر سال وقت حسابرسی نسبت‌به عمر است.

بعضی از مردم در ارتباط با امور روزانه‌شان یک دفتر روزانه و هفتگی دارند و راجع به فعالیت‌های اقتصادی خودشان در آن روز و در آن هفته مطالبی را یادداشت می‌کنند و بعداً مطالعه می‌کنند که آیا استفاده کردند یا ضرر . بعضی از شرکت‌ها ادارات و مؤسسات دفتر سالانه دارند و گزارش سالانه ارائه می‌کنند و درآخر سال میزان کار خود را به مسئول خودشان اعلام می‌کنند. ما نیز باید فکر کنیم که یک‌سال بر ما گذشته یعنی بخشی از هستی ما رفت؛ امسال بخشی از هستی ما بود که از ما گرفته شد و دیگر به ما برنخواهد گشت و ما روز قیامت می‌توانیم سال‌های عمرمان را مشاهده کنیم، فکر کنیم در این سالی که گذشت چه کار‌هایی انجام دادیم. آیا به یاد خدا بودیم آیا او را ستایش کردیم یا گرفتاری برادر مؤمن خود را برطرف کردیم و به این موارد توجه کنیم. وقتی وارد سال جدید بشویم باید به این سوال ها پاسخ دهیم پاسخ به این سؤال ها باعث می‌شود که انسان نسبت‌به آینده‌اش مراقبت کند و از گذشته خود عبرت بگیرد.

آیا اسلام با آیین نوروز مخالفتی کرده است؟ 
مسئله جشن و بزرگداشت عید نوروز یک مسئله فراگیر و رایجی بوده که اگر اسلام و دین ما یا ائمه اطهار با آن مخالف بودند، صراحتاً ما را از این مسائل نهی می‌کردند و نسبت‌به این‌موضوع تاکید داشتند که باید نوروز را رها کنیم؛ ولی ائمه اطهار نوروز را نهی نکردند و آیین نوروز و بزرگداشت عید نوروز را باطل نشمردند. اسلام با نوروز مخالفتی نکرده بلکه برای بهتر برگزار کردنش آدابی نیز ذکر کرده است.

از اعمال و آداب روز نوروز در اسلام بگویید.
در کتاب مصباح المتهجد روایتی را مرحوم شیخ طوسی از قول معلی بن خنیس از فرمایشات امام صادق علیه‌السلام ذکر کرده که وقتی نوروز شد در روز نوروز غسل کن و پاک ترین لباس خودت را بپوش، عطر بزن و در آن روز روزه باش. بعد از این‌که نمازهای نافله ظهر و عصر را خواندی، چهار رکعت نماز بخوان. در رکعت اول یک‌مرتبه حمد ده مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم یک‌مرتبه حمد و ده مرتبه سوره کافرون، در رکعت سوم یک مرتبه حمد و ده مرتبه سوره توحید و در رکعت چهارم یک‌مرتبه حمد و ده مرتبه سوره ناس و سوره فلق را بخوان. بعد از اتمام نماز سر به سجده بگذار و خدا را شکر کن و از خدا بخواه که گناهان تورا ببخشد و بیامرزد، اگر این عمل انجام شد گناه پنجاه‌ساله انسان آمرزیده می‌شود.

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هیچ نوروزی نمی‌آید جز آن که ما خاندان در آن روز توقع فرج داریم و امیدوار هستیم که در آن روز مهدی قرآن ظهور کند. 

نوروز با آداب اسلامی چه شباهت هایی دارد؟
نوروز مصادف با روزهایی است که خدای متعال با دست قدرت خودش زیبایی‌های طبیعت را نشان می‌دهد و تجدید حیات در نباتات انسان‌ را به یاد معاد می‌‌اندازد. زنده شدن مردگان در قیامت را تداعی می‌کند و بزرگداشت یاد معاد یک عمل پسندیده‌ است. اسلام هیچ‌وقت با این موضوعات مخالف نیست. در این ایام مردم اقدام به کارهایی می‌کنند که اسلام مردم را به آن کارها تشویق کرده مثل نظافت خانه، خانه‌تکانی، صله رحم خوشحال کردن مؤمنین، از بین بردن دشمنی‌ها و برطرف کردن کینه‌ها، آزادی زندانیان این‌ها هم از دیدگاه اسلام باارزش است و اسلام با انجام این کار مخالفتی ندارد. بارزترین شاخصه عید نوروز همین صله رحم است که طبق روایات صله رحم عمر را طولانی می‌کند، کدورت را از بین می‌برد و محبت را بین مردم زیاد می‌کند. البته در این ایام عادات غلطی هم هست که به خرافات نزدیک و اسلام هم با آن میانه خوبی ندارد؛ مثل پریدن از روی آتش یا اعتقاد به نحوست سیزده یا چیزهای دیگر که اسلام نه این موارد را قبول دارد و نه کسی که این کار را انجام بدهد می‌تواند ادعا کند که این اعمال اسلامی است.

ریشه دعای تحویل سال برگرفته از چه زمانی است؟
دعای تحویل سال از دوره صفویه بین مردم مرسوم و معمول بود. البته دعاهای متعددی هستند که سند محکمی برای آنها ذکر نشده اما به‌سبب مضامین عالیه‌ای که دارند مورد تایید علمای دین قرار گرفته‌اند؛ مثل مناجات شعبانیه که مرحوم امام‌خمینی (ره) سفارش زیادی بر قرائت این دعا داشتند. در مورد دعای تحویل سال هم شاهد هستیم که هیچ‌یک از علما مخالفتی با این دعا نداشتند و ندارند، حتی امام‌خمینی(ره) و مقام‌معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیام‌های نوروزی همواره این دعا را می خواندند و می‌خوانند و این کار تأییدی بر صحت محتوای این دعا است، علامه محمدباقر مجلسی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه در کتاب زاد المعاد روایت کرده که موقع تحویل سال این دعا را بخوانید حتی بعضی از کتب ذکر شده از قول علما که سیصد و شصت و شش مرتبه به تعداد روزهای سال (کبیسه) یا سیصد و شصت و پنج مرتبه ، این دعا خوانده شود.

عبارت دعای تحویل سال برگرفته از چه منابعی است؟
عبارات دعای تحویل سال برگرفته از عبارات قرآنی و احادیث و روایات معتبری است که در کتب معتبر شیعه مثل کتاب تهذیب شیخ طوسی نقل‌شده است. در فراز اول این دعا می گوییم (یا مقلب‌القلوب و الأبصار) منظور این است که خدا را می‌خوانیم خدایی که طبیعت را در فصول سال دگرگون می‌کند و مخصوصاً در این ایام طبیعت زنده می‌شود که به قیامت تعبیر شده خدایی که طبیعت را احیا می‌کند و زنده می‌کند ( یا مدبر لیل و نهار) انسان به‌تصریح آیات قرآنی جانشین خدا در روی زمین است، خدا فرموده‌است ((انی جاعل فی‌الأرض خلیفه)) یعنی انسان این شایستگی را دارد که مرآت تمام‌نمای ربوبی و کسی باشد که مظهر تجلی اسماء و صفات الهی قرار بگیرد،یکی از اسماء خدای متعال مدبر هست، یعنی خدای متعال تدبیر کننده روز و شب و تدبیر کننده‌ی نظام زمین و آسمان است، به‌طور کلی نظام خلقت را او تدبیر می‌کند.

«یا محول الحول و الاحوال» ای خدایی که سال و روزگار را تغییر می‌دهی، حول در دعای عید نوروز به معنای سال است. بعد خواهش می‌کنیم از خداوند و می گوییم (حول حالنا الی احسن الحال) یعنی از درگاه ربوبی ذات حضرت حق می‌خواهیم که طبیعت وجود ما را به بهترین و نیکوترین طبیعت ها تبدیل کند . این تغییر باطنی و این تغییر ظاهری وجودی ما را همسو با تغییر و دگرگونی طبیعت ظاهری در مسیر شکوفایی و بالندگی قرار بدهد.

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳۱
در انتظار بررسی: ۰
Canada
ناشناس
۱۸:۴۰ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
خیلی مقاله علمی و اموزنده ای بود
باید ریشه هر جشنی را بدانیم و
اگر جشن های باستانی و اسلامی را کم اهمیت جلوه دهیم
استعمار برایمان جشن ترتیب میدهند و
توسط مافیای رسانه شون بخوردمان خواهند داد
نوروز عزیز بر همه هم وطن های گلم مبارک باد
ما ها اینور اب هیچ احساس نوروزی نداریم
چونکه هیچ خبری مثل ایران زمین که ماه اسفند مشغول خرید و ماه فروردین مشعول دید و بازدید هستند
تن تان سالم و رخ تان خوش رو و زبان تان شیرین و.گذشته ها را فراموش و کدورت ها را نادیده بگیریم
درست مثل طبیعت
لباس نو بر تن کنیم .با دید نو .رفتار نو .گفتار نو
افکار پوچ منفی را بدور ریزیم و فقط مثبت بیاندیشیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۳۴ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار
یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال
Iran (Islamic Republic of)
التماس دعا
۱۷:۱۶ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
سال سلامتی خیر و برکت برای تمام مردم کشورم آرزو دارم همچنین موفقیت برای جوانان کشورم ایران عزیز
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۳۹ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
برعکس چیزی که در دنیا ترویج می شود در اسلام نوروز ارزش فراوانی حتی بیشتر از آیین‌های قبل از اسلام دارد و آن نماد عینی قدرت خداوند در جان بخشیدن به طبیعت مرده است که نشانه ای بزرگ در جاودانگی انسان و قدرت خداوند در زنده کردن مردگان است که در اسلام بارها و بارها تکرار شده است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۱۵ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
از تمام کسایی که امسال آرزوی خوشبختی برامون کردن میخوام دیگه سال نو رو سکوت کنند
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۵ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
نوروزتان پیروز وعیدتان مبارک
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۲ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
از تمام کسانی که امسال برامون آرزوش شادی کردن میخواهم لطفا دیگه سال جدید رو سکوت کنند. نابود شدیم...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۰ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
از تمام کسانی که امسال برامون آرزوی شادی کردند میخواهم سال بعدی رو دیگه سکوت کنند ...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۴۵ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
این نوروز باستانی ربطی به عربی نداره مال باستان ایران قدیم است افغانستان گرجستان ترکیه وووووو تا آخر گره نزن به عرب عیدتان نوروز
Iran (Islamic Republic of)
ماه
۱۵:۳۴ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
بسیار عالی بود، نشون میده دین اسلام چقدر زیبا و منطقی عمل می کنه ،این تحقیق های دینی لازم هست لطفا مطالب اینچنینی رو بیشتر نشر بدین.
Iran (Islamic Republic of)
باران
۱۵:۲۳ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
عالی بود
Iran (Islamic Republic of)
علی
۱۴:۲۵ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
اوه اوه چه هه روشنفکر اینجا نظر دادن!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۵۸ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
نوروز روز قدرتنمایی دین زردشته، همیشه پابرجا خواهد ماند به همان شکل زیبای باستانی خودش درست مثل چهارشنبه سوری و پریدن از روی آتش و سیزده به در و شب یلدا
Iran (Islamic Republic of)
قادر
۲۰:۴۶ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
سیزده بدر تخریب طبیعت
چهارشنبه سوری تخریب جانها
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۴۷ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
انشالله امسال از دست این دولت و مجلس راحت بشیم با این گرونی که برامون درست کردن چون دیگه کمر برامون نمونده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۳۴ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
به دعا های عربی اعتقاد ندارم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۴۴ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
یعنی چی که به دعای عربی اعتقاد ندارم؟! مگه نماز رو به زبان عربی نمیخوانی؟ قرآن به زبان عربیه، حتما تو یکی نماز را به زبان فارسی میخوانی؟.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۲۷ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
داداش تو همین جمله ای که نوشتی (دعا) کلمه عربیه، (اعتقاد) عربیه (عربی) هم که عربیه
فقط (به) اول جمله که باز هم یه جورایی عربیه و (ندارم) اخر جمله رو فارسی گفتی
زیاد به خودت فشار نیار خخخخ
Iran (Islamic Republic of)
امید
۱۶:۵۶ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
هر علمی زبان خودش داره
مثل خلبانی که انگلیسی هست
بجای نفی علم فکر یادگیری درست علوم باشید
Iran (Islamic Republic of)
احمد
۱۳:۳۰ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
چون عید نوروز پارسی است زیبنده تر اینست که دعایی پارسی در آغاز سال گفته شود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۰۶ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
نه نیست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۰۶ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
اگه نیست پس ما هم نماز رو فارسی میخونیم چطوره؟
Iran (Islamic Republic of)
،......
۱۳:۱۳ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
اسلام ربطی به نوروز ایرانیان نداره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۴۹ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
بسیار خب پس چون اینجا جمهوری اسلامی ایران هستش
جشن نوروز تعطیل
راضی شدی؟
Iran (Islamic Republic of)
بختیاری
۱۳:۰۹ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
این عید در اسلام عزیز نیز محترم و نیک و نیکو شمرده شده است
Iran (Islamic Republic of)
mohammad fakhri
۱۱:۵۵ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
کار هممون تمومه!
Iran (Islamic Republic of)
زاگرسی
۱۳:۰۸ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
خخخخخخخ،
خندیدیم !!!جوک سال
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۲۹ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
این عید باستانی و اختصاص به ایران متمدن آن زمان بوده و ربطی به اعراب ندارد
Iran (Islamic Republic of)
منصور
۱۱:۲۸ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
خدایا // خواهشا دیگه امسال از دست اینا نجاتمون بده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۵۳ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
ان شاء الله رژیم صهیونیستی همین امسال نابود شود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۰۷ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
هه چه سال نویی بشه برای کسی که روز اول عید آرزوی نابودی چیزی رو داره