شهر باستانی بیشاپور که در شهرستان کازرون استان فارس قرار گرفته، در زمان ساسانیان ساخته شده است. بی شاپور با ۲۰۰ هکتار وسعت، از شهرهای مهم آن زمان بوده است. این شهر از قدیمی‌ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن به صورت مکتوب در سنگ نوشته‌ای محفوظ مانده است.

بیشاپور در شمال غرب شهر کازرون و از شهرهای خوش آب‌وهوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار بوده است.

در کتاب‌های تاریخی، نام این شهر با عنوان‌های بی شاپور، بیشابور، به شاپور، بیشاور و «به اندیوشاپور» ضبط شده‌است.

شهر بیشاپور مرکز ایالت و کوره اردشیر خوره بوده است.

بی شاپور به سال ۲۶۶ میلادی و به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شده است.

پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم، شاپور دستور داد در ناحیه‌ای خوش آب‌وهوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا کنند.

این جاده در زمان هخامنشیان، شهرهای تخت جمشید و استخر را به شوش وصل می‌کرد و شاپور نام خود را بر این شهر نهاد.

معماری از اهالی سوریه قدیم به نام آپاسای (اپاسای) برای ساخت شهر تازه انتخاب شد.

این شهر با روش مهندسی یونانیان و از سوی هیپوداموس ابداع شده بود در زمینی مستطیل به گونه‌ای طراحی شد که چهار دروازه و دو خیابان آن، یکدیگر را قطع می‌کردند.

یکی از خیابان‌ها در جهت شمال به جنوب و دیگری شرق به غرب قرار دارد و هر کدام در انتها به یکی از دروازه‌های شهر منتهی می‌شدند که دروازه غربی، ورودی اصلی شهر بوده است.

شهر بیشاپور از دو بخش اصلی ارگ سلطنتی، شامل آثار شاخصی مانند معبد آناهیتا، تالار تشریفات شاپور، ایوان موزائیک، کاخ به والرین و منطقه عامه نشین، خانه‌های مسکونی، گرمابه، کاروانسرا و بازار است.

شاهکار حجاری‌های عصر ساسانی در تنگ چوگان در مجاورت شهر بی شاپور و بر کرانه رودخانه شاپور باقی‌مانده است.

شش نقش برجسته در دو طرف تنگ چوگان حجاری شده که نقش‌ها بیانگر پیروزی‌ها و تاج‌گذاری پادشاهان ساسانی است و از مجموع شش نقش، سه نقش بیانگر پیروزی شاپور بر والرین امپراطور روم  و سه نقش دیگر مربوط به پیروزی بهرام دوم بر یاغیان، تاج ستانی بهرام اول از مظهر اهورامزدا و پیروزی شاپور دوم بر یاغیان و دشمنان است.

با توجه به قداست و اهمیت آب در آئین زرتشت و در بین آریائی‌ها، معابدی برای نیایش و ستایش آب ساخته شد که معبد آناهیتا) الهه آب (یکی از مهمترین آن ها  محسوب می شود و به نظر می‌رسد شاهان اولیه ساسانی هرگز از اجرای این فریضه دینی که موجب رضایت خاطر اهورامزدا و جلب قلوب مردم  بوده غافل نبوده‌اند،

برای ایزد آناهیتا که فرشته دودمان و پیروزی آن ها محسوب می‌شد معابد و نیایشگاه ساختند و مقام آن را به درجه اهورا مزدائی ارتقا دادند.

معبد آناهیتا

یکی از مهم‌ترین اثر تاریخی موجود در شهر باستانی بی شاپور معبد آناهیتا است.

آب در میان آریایی‌ها و در دین زرتشت جایگاهی بسیار بالا دارد به همین خاطر در آن دوران نیایشگاه‌هایی را برای ستایش آب ایجاد می‌کردند که نیایشگاه آناهیتا در بی شاپور یکی از مهم‌ترین آن ها است.

 این نیایشگاه از منظر معماری و مهندسی، از شاهکارهای عهد ساسانی محسوب می‌شود.

مردمان آن دوران به طرزی بسیار ماهرانه آب رودخانه شاپور را که ۲۵۰ متر با این مکان فاصله دارد، به این سمت راهنمایی و با دستگاه‌های مختلف آن را کنترل و تقسیم بندی کردند.

هنوز هم می‌توان بقایای دالان‌های انتقال آب به معبد را مشاهده کرد نیایشگاه آناهیتا، از مهم‌ترین بناهای عهد ساسانی و با ارزش ترین نمونه‌های نیایشگاه های الهه آب در جهان است.