بهمن ماه سال ۱۳۹۶ بود که "ایلان ماسک" یکی از ثروتندترین افراد دنیا و موسس شرکت خودروسازی "تسلا" و شرکت فضایی "اسپیس‌ایکس"، خودروی آلبالویی رنگ خود را همراه با یک مانکن با لباس فضانوردی به نام "استارمن" در حرکتی نمادین راهی مریخ کرد و چندی پیش ادعا کرد که "استارمن" هنوز در حال چرخش به دور سیاره سرخ است، اما یک دانشمند ریاضیدان ادعای او را رد کرد.

در فوریه ۲۰۱۸، شرکت "اسپیس‌ایکس" (SpaceX) متعلق به "ایلان ماسک"، خودروی "تسلا رودستر" شخصی وی را به فضا فرستاد. این خودرو که ظاهرا توسط یک مانکن با لباس فضایی موسوم به "استارمن" (Starman) هدایت می‌شد، با موشک "فالکون هوی" عازم مریخ شد. موشک "فالکون هوی" (Falcon Heavy) قدرتمندترین موشک قابل استفاده مجدد تا به امروز و بزرگترین موشک تاریخ است.

اکنون نگاهی به فرآیند این پرتاب خاص و اهداف و مراحلی می‌اندازیم که پشت سر گذاشته است و پیش رو دارد.

"ماسک" پیش از پرتاب این محموله فاش کرد که محموله داخل موشک، خودروی آلبالویی رنگ خود او است و این پرتاب در حالی انجام می‌شود که آهنگ "اودیسه فضایی" اثر "دیوید بوئی" در آن پخش خواهد شد. وی در آن زمان گفت: این خودرو در حالی فضا را می‌پیماید که یک مانکن با لباس فضایی پشت فرمان آن نشسته و آهنگ "اودیسه فضایی" از "دیوید بوئی" خواننده مشهور آمریکایی به طور مداوم در حال پخش است.

همیشه پرتاب‌های اول در موشک‌های جدید، موارد خطرناکی هستند و این توضیح می‌دهد که چرا "اسپیس ایکس" تصمیم گرفت "استارمن" و خودروی "رودستر" را در اولین تجربه پرتاب "فالکون هوی" به عنوان یک محموله ساختگی پرتاب کند.

البته بازاریابی و تبلیغات نیز عامل دیگری بوده است، چرا که "ماسک" همچنان در حال تولید خودرو‌های برقی و خودران "تسلا" است و در این امر یکی از پیشگامان است.

وی در آن زمان ادعا کرد که وسیله نقلیه شخصی‌اش برای "یک میلیارد سال" در مدار سیاره سرخ خواهد ماند.

"ایلان ماسک" در حساب کاربری اینستاگرام خود به همه یادآوری کرد که پرواز‌های آزمایشی معمولا حاوی توده‌هایی به شکل بلوک‌های بتنی یا فولادی برای آزمایش ظرفیت بار موشک هستند، اما او در عوض تصمیم گرفته خودروی خود را به مدار بیضوی دور خورشید بفرستد که به گفته وی این سفر یک میلیارد سال طول خواهد کشید که البته کمی اغراق آمیز به نظر می‌رسد.

"ماسک" گفت: یک خودروی سرخ برای پرواز آزمایشی موشک‌های جدید به سیاره سرخ به جای محموله‌هایی که معمولا شامل توده‌های شبیه‌ساز در قالب بلوک‌های بتنی یا فولادی هستند. این خیلی خسته کننده بود و هر چیزی که خسته کننده باشد، افتضاح است؛ بنابراین ما تصمیم گرفتیم چیزی غیرعادی را به فضا بفرستیم. این سفر شامل یک "تسلا رودستر" با پخش آهنگ اودیسه فضایی و یک میلیارد سال گردش در مدار مریخ خواهد بود.

"تسلا رودستر" فضایی حامل تمدن زمین است!

اندکی پس از پرتاب "استارمن" اعلام شد که یک کتابخانه به شکل یک لوح فشرده حاوی کتاب‌های مختلف از جمله مجموعه کتاب‌های علمی-تخیلی اثر "آیزاک آسیموف" همراه با "استارمن" روانه اعماق فضا شده‌اند. این مجموعه هفت جلدی، مشهورترین مجموعه علمی-تخیلی است.

در واقع این مجموعه توسط لیزر روی یک دیسک کوارتز موسوم به "کتابخانه آرک" (Arch library) حک شده است طوری که تا میلیارد‌ها سال سالم بماند.

در این مجموعه نوشته شده است که روزی کهکشان زیر و رو می‌شود و نیاز به تهیه یک دایره المعارف برای شروع تمدن بعدی خواهد بود.

ایده "ایلان ماسک" این بود که مقدار زیادی از اطلاعات حیاتی در مورد زمین و تمدن انسانی را در یک لوح کوچک ذخیره و در حجم زیاد کپی کند و نه تنها در سراسر زمین، بلکه در کل منظومه شمسی پخش کند؛ بنابراین هنگامی که "تسلا رودستر" در روز ششم فوریه به همراه موشک "فالکون هوی" به فضا پرتاب شد، یکی از دو کتابخانه "آرک" را همراه خود برد.

این فرآیند با استفاده از فناوری "ذخیره‌سازی نوری پنج بعدی" بر روی دیسک کتابخانه آرک توسط یک تیم تحت رهبری "پیتر کازانسکی" در مرکز تحقیقاتی "Optoelectronics" دانشگاه ساوتهمپتون چاپ شد. متن‌ها با استفاده از پالس‌های فمتوثانیه‌ای (۱۰ به توان منفی ۱۵ ثانیه) لیزر برای حک کد در سه لایه نانوساختاری جدا شده از یکدیگر تنها با فاصله یک میلیونیوم متر بر روی شیشه سیلیکا کوارتز نوشته شدند.

طبق گفته محققان، این کد را می‌توان با استفاده از میکروسکوپ نوری و پلاریزاسیون خواند و زمانی که این فناوری به طور کامل توسعه داده شود، قادر خواهد بود ۳۶۰ ترابایت داده را در یک دیسک پهن کوارتز به اندازه ۳.۷۵ اینچ ذخیره کند که در شرایط سخت برای ۱۴ میلیارد سال سالم باقی خواهد ماند.

تسلا رودستر تهدیدی برای زندگی در مریخ!

در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ محققان دانشگاه "پردو" معتقدند خودروی "تسلا رودستر" و "استارمن" که در حال پیشروی در اعماق فضا هستند، آلوده‌ترین شیء ساخته دست انسان در فضا هستند که می‌توانند مریخ را آلوده کنند.

پرتاب خودروی مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس توسط این شرکت به اعماق فضا کار خارق‌العاده‌ای بود که برای اولین بار در تاریخ انجام شد. اما به گفته دانشمندان دانشگاه "پردو" (Purdue)، این خودروی اسپرت برقی و راننده مانکن پلاستیکی آن احتمالا کثیف‌ترین جسم بدون سرنشین باشد که تا به حال به فضا پرتاب شده است و تعداد زیادی از باکتری‌ها را حمل می‌کند که می‌توانند یک روز، مریخ را آلوده کنند.

توافقنامه‌های بین‌المللی هرگونه کاوشگر بدون سرنشینی که قرار است روی یک سیاره، ماه، سیارک و یا اجرام آسمانی دیگر فرود بیاید را ملزم به رعایت شدید استاندارد‌های استریلیزاسیون در درون و بیرون آن می‌کند تا احتمال این را که میکروب‌ها و باکتری‌ها یک مکان دیگر را آلوده کنند، از بین ببرد.

"جی ملوش" (Jay Melosh)، استاد علوم زمین، جو و سیاره‌ای در دانشگاه "پردو" می‌گوید: اگر زیست‌بومی در مریخ وجود داشته باشد، با "تسلا رودستر" در معرض خطر نابودی قرار می‌گیرد.

وی افزود: حتی اگر فضای بیرونی این خودرو با تابش اشعه تمیز شده بود، باز هم موتور آن کثیف است. خودرو‌ها تمیز نیستند و حتی اگر تمیز هم باشند، باز هم تفاوت زیادی میان تمیز بودن و استریل بودن وجود دارد.

به لحاظ قانونی این الزام برای فضاپیما‌ها که روی سیارات دیگر فرود نمی‌آیند، مانند آن‌هایی که در مدار زمین قرار دارند، اعمال نمی‌شود، اما مهندسی فضایی در حال حاضر ماهواره‌ها را در اتاق‌های تمیز مخصوص سرهم می‌کند تا تجهیزات آن از آلودگی به گرد و غبار، خاک و سایر موارد دور بمانند.

در نهایت، تفاوت اصلی بین یک فضاپیما که قرار است بر سطح یک جرم آسمانی فرود بیاید و یک فضاپیمایی که این وظیفه را ندارد، این است که اولی برای استریل شدن در یک محفظه مخصوص غول پیکر که برای این منظور طراحی شده با بخار شسته می‌شود تا هرگونه آلودگی میکروسکوپی از بین برود.

بدین ترتیب باید گفت که "تسلا رودستر" بسیار کثیف است. این خودرو یک تولید عادی است که شخص "ایلان ماسک"، بنیانگذار "اسپیس‌ایکس" با آن در جاده‌های عمومی رانندگی می‌کرد و قبل از پرتاب به فضا تمیز نشده بود.

البته "تسلا رودستر" در یک مدار بیضوی به دور خورشید قرار دارد که گمان می‌رفت برای ده‌ها میلیون سال در این مدار بچرخد تا اینکه تاثیر گرانشی زمین، مریخ یا مشتری سفر آن را مختل کند و در این سفر بسیار استریل‌تر از آن شده است که هنگام پرتاب بود.

"تسلا رودستر" در تک تک لحظات، تا زمانی‌که در نهایت در اتمسفر زمین یا مریخ سوزانده شود یا در خورشید سقوط کند، با میکروشهاب‌ها (micrometeoroid) که قطعات فلزی بسیار ریز هستند، همراه با اشعه ماوراء بنفش و پرتو‌های کیهانی بمباران می‌شود و دمای آن تا ۱۲۷ درجه سانتیگراد بالا می‌رود. چنین شرایطی، همه باکتری‌ها را بر روی سطح خودرو نابود می‌کند. البته بعضی از جا‌های خودرو از جمله داخل قاب و موتور وجود دارند که می‌توانند محفظه خوبی برای حفظ باکتری‌ها باشند، چرا که در آنجا میکروب‌ها می‌توانند کاملا خشک شوند و به دوران نهفتگی هزاران یا شاید میلیون‌ها ساله بروند.

این احتمال وجود دارد که بخش‌هایی از "تسلا رودستر" در آینده دور در مریخ فرود آیند، هرچند احتمال دارد که به طور کامل در اتمسفر نازک مریخ نابود شوند. اما "آلینا الکسینکو"، استاد هوانوردی و کیهان‌نوردی در دانشگاه "پردو"، این مسئله را به عنوان یک وضعیت پنجاه پنجاه یا نیمه پر لیوان می‌بیند. وی می‌گوید: میزان باکتری‌ها در این خودرو می‌تواند هم به عنوان یک تهدید زیستی و هم به عنوان یک نسخه پشتیبان از زندگی در زمین در نظر گرفته شود.

"استارمن" یک دور به دور خورشید چرخید

در مرداد ۱۳۹۸ بود که "استارمن" موفق شد نظم سفر فضایی خود را حفظ و یک دور به دور خورشید گردش کند. شرکت "اسپیس‌ایکس" در آن زمان خبر داد که خودروی "تسلا رودستر" همراه با "استارمن"، اولین گردش خود به دور خورشید را تکمیل کردند.

اولین گردش به دور خورشید در حالی انجام شد که ۵۵۷ روز از زمان پرتاب "استارمن" می‌گذشت و مسیری که این خودرو طی کرد، تا آن زمان به ۷۶۲ میلیون مایل می‌رسید.

سپس در مهر ماه ۱۳۹۹ "استارمن" به نزدیک‌ترین فاصله خود با مریخ رسید و کمی بیش از هشت میلیون کیلومتر یعنی کمتر از ۰.۰۵ واحد نجومی با این سیاره فاصله داشت.

یک واحد نجومی، متوسط ​​فاصله زمین تا خورشید یعنی حدود ۹۳ میلیون مایل یا ۱۵۰ میلیون کیلومتر است.

در آن زمان، یک مطالعه مدل‌سازی از مدار این ماموریت مشخص کرد که "استارمن" در نهایت پس از چند ۱۰ میلیون سال، به سیاره زهره یا زمین سقوط خواهد کرد، اما احتمال برخورد آن با زمین یا زهره در یک میلیون سال آینده به ترتیب فقط شش و ۲.۵ درصد است.

در آن زمان، یک مطالعه مدل‌سازی از مدار این ماموریت مشخص کرد که "استارمن" در نهایت پس از چند ۱۰ میلیون سال، به سیاره زهره یا زمین سقوط خواهد کرد، اما احتمال برخورد آن با زمین یا زهره در یک میلیون سال آینده به ترتیب فقط شش و ۲.۵ درصد است.

خودروی من هنوز در مدار مریخ است!

نیمه آذر ۱۴۰۰ (۶ دسامبر ۲۰۲۱) بود که "ایلان ماسک" در توییتر نوشت: "خودروی من در حال حاضر در مدار مریخ است. " این یک ادعای جاه‌طلبانه بود که چندان درست نیست. این در حالی بود که سال گذشته، "اسپیس‌ایکس" ادعا کرد که "استارمن" اولین گردش خود را در مدار مریخ داشته است.

در حالی که "ایلان ماسک" ادعا کرد "استارمن" هنوز در حال چرخش به دور مریخ است، یک دانشمند، ادعای او را رد کرد.

"جاناتان مک‌داول" (Jonathan McDowell) اخترشناس مرکز اخترفیزیک "هاروارد-اسمیتسونیان" در جواب "ماسک" گفت که اینطور نیست.

وی ادعای "ماسک" را بررسی کرد و مسیر مداری "رودستر" را در فضا ترسیم کرد. وی گفت: در اصل، این وسیله نقلیه همچنان در حال چرخش به دور خورشید است ​​و فقط بخش‌هایی از مدار مریخ به دور خورشید را دور می‌زند. این با گردش به دور مریخ به شکل یک ماهواره یا مدارگرد، بسیار متفاوت است.

"مک‌داول" با استفاده از سیستم "افق‌های آزمایشگاهی پیشران جت ناسا"، مرحله دوم موشک "فالکون هوی" را که "استارمن" با "تسلا رودستر" به آن پیچ شده است، ردیابی کرد.

این خودرو در ابتدا قرار بود در یک مدار دایره‌ای بین مریخ و خورشید قفل شود. اما موشک در مسیر متفاوتی قرار گرفت که در برخی نقاط آن را فراتر از مدار مریخ می‌برد.

همانطور که بالاتر گفته شد، تکمیل یک مدار به دور خورشید توسط "استارمن"، ۵۵۷ روز طول می‌کشد که بیشتر از سیاره زمین است.

طبق تخمین دانشمندان، این موشک حداقل میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا سقوط کند و زمین به احتمال زیاد محل سقوط آن خواهد بود.

دیگر مقاصد احتمالی سقوط آن، شامل سیاره زهره یا خود خورشید است که طبق گفته محققان دانشگاه "تورنتو"، حداقل ۱۰ میلیون سال دیگر رخ خواهد داد.

همچنین یک وب‌سایت به طور مستمر و فعال، موقعیت "استارمن" را رصد و ردیابی می‌کند و می‌بینیم که ارزیابی‌های "مک‌داول" با آنچه این وب‌سایت نشان می‌دهد، مطابقت دارد.

در نهایت، محاسبات "مک‌داول" و اطلاعات آن وب‌سایت نشان می‌دهد که "استارمن" که پشت فرمان تسلا رودستر "ایلان ماسک" نشسته است، در واقع به دور مریخ نمی‌چرخد، بلکه در یک مدار بیضوی به دور خورشید قرار دارد که گاهی از نزدیک مریخ نیز عبور می‌کند.

منبع: ایسنا