یک مطالعه با مشارکت صد‌ها دانشمند از سراسر جهان، ۷۵ منطقه ژنومی مرتبط با بیماری آلزایمر را شناسایی کرده است.

تعدادی از مسیر‌های ژنتیکی تازه کشف شده در این بیماری نقش دارند.

اضافه وزن و در پی آن اختلال عملکرد سیستم ایمنی می‌تواند باعث پیشرفت بیماری شود. به‌علاوه، محققان امکان ایجاد آزمایش خطر ژنتیکی آلزایمر را برای پیش‌بینی افرادی که احتمال ابتلا به این بیماری عصبی را دارند، افزایش می‌دهد.

بیماری آلزایمر یک وضعیت فوق العاده پیچیده و چند عاملی است. ما می‌دانیم که عامل سبک زندگی نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارد. با این حال، در چند دهه اخیر محققان تخمین زده اند که ژنتیک بر اکثر خطرات مبتلایان تاثیر می‌گذارد. تصور می‌شود بین ۶۰ تا ۸۰ درصد از خطر ابتلا به آلزایمر به ژن‌ها مربوط می‌شود.

حتی اگر سهم عمده‌ای از خطر ابتلا به آلزایمر به دلیل ژنتیک باشد، به نظر می‌رسد که تعداد زیادی از ژن‌ها در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. قبل از این مطالعه، حدود ۴۰ منطقه ژنومی با افزایش خطر آلزایمر مرتبط بود و برخی از محققان تخمین زده اند که حداقل ۱۰۰ ژن مختلف می‌توانند بر این بیماری تاثیر بگذارند.

این مطالعه جدید در نیچر ژنتیکز (Nature Genetics) منتشر شده است. این پروژه مشترک، بزرگترین مطالعه ارتباط ژنومی است که تاکنون در مورد پیوند‌های بین ژنتیک و بیماری آلزایمر انجام شده است.

داده‌های ژنومی ۱۱۱۳۲۶ بیمار مبتلا به آلزایمر با گروه کنترل ۶۷۷۶۶۳ فرد سالم ادغام و مقایسه شد. به طور کلی، این مطالعه ۷۵ منطقه ژنومی مرتبط با بیماری آلزایمر را نشان داد که ۳۳ مورد از آن‌ها قبلا شناخته شده و ۴۲ منطقه کشف جدید بوده اند.

جولی ویلیامز، یکی از نویسندگان این مطالعه جدید از دانشگاه کاردیف، گفت: این یک مطالعه برجسته در زمینه تحقیقات آلزایمر و ۳۰ سال زمان برده است. ژنتیک به ما کمک می‌کند مکانیسم‌های بیماری خاصی را شناسایی کنیم که می‌توانیم از نظر درمانی هدف قرار دهیم. این کار یک جهش بزرگ در ماموریت ما برای درک آلزایمر و در نهایت تولید چندین درمان مورد نیاز برای به تاخیر انداختن یا پیشگیری از بیماری است.

درک مسیر‌های ژنتیکی مرتبط با ایجاد آلزایمر به محققان کمک می‌کند تا بفهمند چه مکانیسم‌هایی واقعا باعث ایجاد این بیماری می‌شوند.

نشانه پاتولوژیک اولیه آلزایمر تجمع غیر طبیعی پروتئین‌های آمیلوئید در مغز است. یافته‌های جدید تایید می‌کنند که ارتباط چند ناحیه ژنومی مرتبط با تولید آمیلوئید می‌تواند بر خطر آلزایمر تاثیر بگذارد.

جالب‌ترین بخش تحقیق در بررسی مکانیسم‌هایی است که نواحی ژنتیکی تازه کشف شده با آن‌ها مرتبط هستند. بسیاری از این مناطق ژنومی تازه کشف شده در عملکرد سیستم ایمنی، به ویژه بر فعالیت میکروگلیال، نوعی سلول ایمنی سیستم عصبی مرکزی نقش دارند.

ویلیامز گفت: اجزای سیستم ایمنی ما نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارند. به عنوان مثال، سلول‌های ایمنی در مغز که به عنوان میکروگلیا شناخته می‌شوند، مسئول پاکسازی بافت آسیب دیده هستند، اما در برخی افراد ممکن است کارایی کمتری داشته باشند که می‌توانند بیماری را تسریع کنند.

در جدیدترین یافته این مطالعه، مشخص شد که یک مسیر التهابی شامل پروتئین ایمنی به نام تی ان اف آلفا TNF-alpha از نظر ژنتیکی با خطر آلزایمر مرتبط است. این اولین بار است که TNF-alpha در ایجاد بیماری آلزایمر نقش دارد.

این مطالعه نشان داد که یک امتیاز خطر ژنتیکی را می‌توان محاسبه کرد که با دقت ۸۴ درصد پیش‌بینی می‌کرد که آیا بیمار مبتلا به اختلال شناختی خفیف طی سه سال به بیماری آلزایمر پیشرفت می‌کند یا خیر.

ژان چارلز لمبرت، یکی از نویسندگان این مطالعه، تخمین زد که هر گونه ژن فردی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را در افراد به طور متوسط تا پنج درصد افزایش دهد و این خطر تجمعی بود. بنابراین هر گونه ژن اضافی احتمال ابتلای فرد به آلزایمر را افزایش می‌داد.

سوزان کولهاس، مدیر تحقیقات آلزایمر در بریتانیا، گفت: این یافته‌ها یادآوری قوی از پیچیدگی بیماری آلزایمر است و این که چگونه ترکیب‌های مختلف ژنتیک و محیط می‌توانند باعث این بیماری شوند.

ایجاد فهرست گسترده‌ای از ژن‌های خطر بیماری آلزایمر مانند کنار هم قرار دادن قطعات یک پازل است، این کار هنوز تصویر کاملی را به ما ارائه نمی‌دهد، اما چارچوبی ارزشمند برای پیشرفت‌های آینده ارائه می‌دهد.

تارا اسپایر جونز، از دانشگاه ادینبورگ گفت: این یافته‌ها به محققان کمک می‌کنند مکانیسم‌هایی را که منجر به بیماری می‌شوند، درک کنند و راه‌هایی را برای جلوگیری از پیشرفت آن در وهله اول آگاه کنند.

محققان بر این عقیده اند که ژن‌های جدید نکاتی را درباره علت ابتلای افراد به آلزایمر ارائه می‌دهند که در مطالعات آینده برای درک بهتر این بیماری و توسعه درمان‌ها پیگیری خواهد شد.

منبع: سایت نیواطلس منتشره از دانشگاه بریستول، موسسه تحقیقات زوال عقل انگلستان