چریش نوعی گیاه خوراکی در خراسان شمالی است که هرساله در فصل بهار علاقه‌مندان زیادی را به دامنه کوه‌ها می‌کشاند.

فصل بهار که می‌رسد کوه‌ها و دشت‌های خراسان شمالی رویشگاه بسیاری از گیاهان دارویی می‌شود.

چریش یکی از انواع گیاهانی است که با فرارسیدن فصل بهار از نیمه فروردین در مراتع خراسان شمالی شروع به روییدن می‌کند و تا پایان فصل بهار قابل برداشت است.

بارندگی‌ها و شرایط آب و هوایی مساعد بهار موجب می‌شود تا چریش، این گیاه بومی خراسان شمالی که هر سال مراتع و کوهپایه‌ها را سبز می‌کند، اندکی دیرتر سر از خاک برآورد، اما در عین حال ممنوعیت وضع شده برای برداشت گسترده این گیاه، موجب شد تا رویشگاه‌های این گونه خوراکی جانی تازه بگیرد و رویش آن چندین برابر سال‌های گذشته شود.

گونه خوراکی و دارویی چریش، در میان گیاهان خودروی خراسان شمالی، سری میان سر‌ها دارد و سال‌ها است که در سفره‌های بهاری مردم این خطه جا باز کرده است.

چریش گیاهی نام آشنا

گیاه چریش در خراسان شمالی به لحاظ شرایط اقلیمی آن بخصوص در مناطق شمالی در منطقه گلول شیروان، راز و جرگلان، ارتفاعات اسدلی و کوه شاه جهان اسفراین، سالوک، کوه بهار، قزلق و شوقان جاجرم و مناطقی از شهرستان مانه و سملقان می‌روید.

گیاه چریش در فصل بهار در اکثر سبزی فروشی‌های استان به چشم می‌خورد و طرفداران مخصوص به آن جایگاه خاصی را در خراسان شمالی به این گیاه بخشیده است. به این دلیل که این گیاه طرفدار زیادی دارد علاوه بر این که در این دو ماه آن را به صورت تازه مورد استفاده قرار می‌دهند اغلب به مقدار زیاد خریداری می‌کنند و یا از دشت‌ها جمع آوری کرده و آن را برای فصل‌های سرد در فریزر نگه داری می‌کنند.

بیشتر بخوانید

• گیاهان دارویی میراثی ماندگار درخراسان /فرصت سرمایه گذاری که مغفول ماند

این روز‌ها اگر سری به بازار مرکز استان بزنید خودنمایی گیاه چریش را می‌بینید. علاوه بر سبزی فروشی‌ها، دست فروش‌های فصلی هم با کیسه‌هایی پر از چریش کوهی رنگ و بوی طبیعت را به داخل شهر آورده اند.

ممنوعیت برداشت بی رویه چریش

کارشناس منابع طبیعی استان از ممنوعیت برداشت بی رویه چریش و دنبلان در استان خبر داد.

فلاحی گفت: از برداشت بی رویه در حد صنعتی و فروش بالا در مراتع جلوگیری می شود براین اساس شهروندان فقط اجازه دارند به اندازه مصرف شخصی و خانگی برداشت کنند.

او گفت: چریشی که در بازار وجود دارد از مراتع استان و تا حدودی از استان های همجوار شهرهای کلاله و مراه تامین می شود و در اختیار همشهریان قرار می گیرد.

در حال حاضر چریش با قیمت شش تا هفت هزار تومان به فروش می رسد.

کارشناس منابع طبیعی استان گفت: بطورکلی گیاهان دارویی که حالت خودرو دارد، از پرورش آن چه در استان و چه در سایر نقاط کشور استقبال چندانی نشد.

طعم بهار در گیاه خودرو چریش

 مردم خراسان شمالی در فصل بهار از این گیاه آشی می‌پزند که مخلوطی از حبوبات، بلغور گندم و گیاه چریش است و با دوغ تازه خورده می‌شود.

نان چریشی نیز با استفاده از خمیر، زردچوبه، پیاز، ادوی‌های مانند رازیانه و همچنین دنبه گوسفندی که روغن آن گرفته شده و سرخ شده باشد و یا روغن حیوانی در تنور پخته می‌شود.

ریشه‌های غده‌ای برخی از این گونه‌ها چسبناک بوده که موارد استفاده از آن در مناطق مختلفی از جمله ایران، ترکمنستان و افغانستان به عنوان چسب طبیعی مشاهده شده است.

خاصیت درمانی چریش

این گیاه علاوه بر مصرف خوراکی اش قابلیت دارویی نیز دارد.

علاوه بر مصرف دارویی آن به‌تنهایی و یا در ترکیب با سایر گیاهان ارزش آن مضاعف می‌شود و در طب سنتی برای مداوای عوارض لکه‌های پوستی، اگزما، شکستگی اعضای بدن و جلوگیری از ریزش مو و تقویت پیازمو نیز کاربرد دارد.

برداشت غیراصولی این گیاه توسط بهره برداران یکی از معضلات رویش این گیاه است که آن را در معرض انقراض قرار می‌دهد.

چریش از گیاهان مرتعی است که در تمام نقاط کوهستانی استان رشد می‌کند، اما برخی از بهره برداران به منظور سود بیشتر خود این گیاه را از ریشه کنده و رویش مجدد آن را دچار مشکل می‌کنند.

خراسان شمالی رویشگاه انواع مختلفی از گیاهان دارویی است، در این استان ۳۵۰ گونه گیاه دارویی وجود دارد که برداشت‌های غیراصولی می‌تواند باعث انقراض گونه‌های مختلف آن‌ها شود، اما با مدیریت صحیح می‌توان زمینه صنعتی شدن و ایجاد اشتغال‌زایی را فراهم کرد.

نویسنده گزارش اکرم دانش طلب