خَدیجَه دختر خُوَیلِد، مشهور به خدیجه کبری علی‌ها السلام و ام المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم (ص) و مادر حضرت زهراسلام الله علی‌ها است، خدیجه علی‌ها السلام قبل از بعثت با حضرت محمد (ص) ازدواج کرد.

خدیجه پیش از ظهور اسلام از زنان بر جسته قریش به شمار می‌رفته است تا آنجا که او را طاهره و سیده زنان قریش می‌خواندند.

در عظمت مقام او همین بس که از میان تمام بانوان اهل بهشت پس از دخت والا مقامش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علی‌ها، ایشان و حضرت مریم و آسیه برترین و والاترین هستند.

حضرت خدیجه علی‌ها السلام اولین بانویی است که به رسول خدا ایمان آورد؛ و ثروت فراوان خویش را در راه ترویج اسلام مصرف کرد.

حضرت خدیجه علی‌ها السلام در ۲۵ سال زندگی مشترک با پیامبر گرامی اسلام (ص)، خدمات بسیاری برای آن بزرگوار و دین اسلام انجام داد. حمایت‌های مالی، روحی، عاطفی از حضرت محمد صلی الله علیه و آله، تصدیق و تأیید پیامبر در روزگاری که هیچ کس تأییدش نمی‌کرد و یاری ایشان در برابر آزار مشرکان، گوشه‌هایی از این خدمات ارزشمند است.

حضرت خدیجه علی‌ها السلام پس از ازدواج با پیامبر، دارایی اش را به ایشان بخشید تا آن را هرگونه می‌خواهد مصرف کند. رسول گرامی اسلام در این زمینه می‌فرماید: «هیچ ثروتی به اندازه ثروت خدیجه علی‌ها السلام برای من سودمند نبود.»

حضرت خدیجه علی‌ها السلام، این بانوی بزرگوار نه تنها از عمق جان به رسالت پیامبر ایمان آورد، بلکه او را در برابر سختی‌ها و تکذیب مشرکان و بدخواهان یاری داد. تا زنده بود، اجازه نداد آزار و شکنجه مشرکان بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سخت آید، هنگامی که رسول الله صلی الله علیه و آله با باری از مصیبت و اندوه به خانه می‌آمد، خدیجه او را دلداری می‌داد و نگرانی را از ذهن و خاطرش می‌زدود.

اموال حضرت خدیجه علی‌ها السلام به عنوان ابزاری مناسب از همان ابتدا در خدمت اسلام و پیشرفت آن قرار گرفت، جالب این که آخرین بخش از دارایی خدیجه توسط امیرمؤمنان (ع) در سفر هجرت به مدینه صرف شد. سفر اکثر مسلمانان با اموال خدیجه ممکن شد، آخرین آن‌ها هم قافله‌ای بود که امیرالمؤمنین (ع) آن را سرپرستی کرد.

از فضیلت‌های حضرت خدیجه علی‌ها السلام، مقامی است در بهشت که از سوی خداوند به ایشان وعده داده شده است. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نیز بار‌ها این مسئله را به خدیجه بشارت می‌داد و می‌فرمود: «در بهشت، خانه‌ای داری که در آن رنج و سختی نمی‌بینی.» امام صادق علیه السلام نیز می‌فرماید: هنگامی که خدیجه وفات یافت، فاطمه خردسال بی تابی می‌کرد و گرد پدرش می‌گشت و سراغ مادر را از او می‌گرفت.

پیامبر از این حالت دخت کوچکش بیشتر محزون می‌شد و دنبال راهی بود تا او را آرام کند، فاطمه همچنان بی تابی می‌کرد تا اینکه جبرئیل بر پیامبر (ص) نازل شد و فرمود: «به فاطمه (س) سلام برسان و بگو مادرت در بهشت خانه‌ای کنار آسیه، همسر فرعون و مریم، دختر عمران نشسته است.» هنگامی که فاطمه (س) این سخن را شنید، آرام گرفت و دیگر بی تابی نکرد.

مطالعه تاریخ زندگی حضرت خدیجه علی‌ها السلام نشان می‌دهد که او هم در دوران جاهلیت و هم بعد از بعثت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله دارای فضائل اخلاقی و کمالات معنوی بوده است، او در جامعه خود به عنوان یک الگوی زن برتر، تاثیر بسزایی در گسترش صفات نیک انسانی داشته است ، سخاوت، کرامت، ایثار و فداکاری، عفت و پاکدامنی، دوراندیشی و درایت و توجه به مستمندان، عطوفت و مهربانی و صبر و استقامت، از جمله فضیلت‌های پسندیده ایست که صفحات تاریخ این زن نمونه را نشان می‌دهد.

وفاداری این بانوی آسمانی در راه رسیدن به اهداف والای همسر خویش، مورد توجه سیره نویسان و محققان قرار گرفته است. او از اولین لحظات بعثت، به رسول خدا صلی الله علیه و آله ایمان آورد و تا آخرین لحظات برایمان خود پای فشرد و لحظه‌ای شک و تردید به دل راه نداد.

گذشته از فضائل اخلاقی، او از کمالات علمی نیز برخوردار بود، تاریخ گواهی می‌دهد که خدیجه در مورد دانش عصر خود اطلاعات فراوانی داشت و از کتاب‌های آسمانی آگاه و از نظر عقل و درایت و زیرکی بر تمام زنان حتی بسیاری از مردان معاصر برتری داشت؛ بنابراین او دارای تمام کمالات و امتیاز‌هایی بود که یک زن می‌تواند داشته باشد.

سالروز رحلت ام المومنین حضرت خدیجه علی‌ها السلام خدیجه (س) در سال دهم بعثت یعنی سه سال قبل از هجرت، در ۶۵ سالگی در مکه درگذشت.

آن بانوی بزرگوار در آخرین لحظات عمر شریف خویش از پیامبر خواستند تا عبای خود را کفن ایشان قرار دهد.

علاقه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به ایشان به حدی است که سال وفات ایشان و حضرت ابوطالب را عام الحزن نامیدند و نقل شده است که هر از چند گاهی حیوانی را قربانی می‌کردند و گوشت آن را میان ارادتمندان حضرت خدیجه علی‌ها السلام تقسیم می‌کردند.

پیامبر (ص) به احترام خدیجه علی‌ها السلام، در طول حیات او همسری دیگر برنگزید و پس از درگذشت او همواره از او با نیکی یاد می‌کرد.

پیامبر اکرم (ص)، حضرت خدیجه (س) را در قبرستان معلاة در شهر مکه به خاک سپرد، قبر مطهر آن بزرگوار زیارتگاه عاشقان خدا و رسول خداست.