صدای طوفان و شدت آن هر لحظه بیشتر می‌شود؛ سرعت طوفان به گفته کارشناسان هواشناسی استان به ۸۰ کیلومتر در ساعت هم در برخی از ساعات روز می‌رسد که با آغاز باد‌های ۱۲۰ روزه در شمال سیستان و بلوچستان، سرعت باد تا ۱۱۰ کیلومتر در ساعت هم می‌رسد.

باد‌های ۱۲۰ روزه، هرساله از اوایل خرداد شروع به وزیدن می‌کنند و تا پایان شهریورماه ادامه دارند.
 

ماجرای ریه‌ها و پوشال کولر

یکی از ساکنان میانسال شهر زابل در حالی که ماسک غبارآلودی بر صورت دارد و پارچه‌ای بر سر خود بسته است می‌گوید: پدیده‌ی گرد و غبار با خشکسالی ۲۰ ساله منطقه سیستان تشدید شده چرا که پیش از این، باد‌های منطقه وقتی از روی آب دریاچه بین المللی هامون عبور می‌کردند، باعث خنکی هوای ۵ شهرستان زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون در شمال سیستان و بلوچستان می‌شد، اما الان نه تنها خنکی ندارد بلکه تبدیل به باد‌های سوزان همراه با گرد و خاک شده اند.

او با ناراحتی مثالی درخصوص آثار زیان بار گرد و خاک بر سلامتیشان می‌زند و می‌گوید: در هر تابستان مردم این منطقه، ۵ تا ۶ بار پوشال‌های کولر آبی را تعویض می‌کنند؛ پوشال‌ها به حدی خاک می‌گیرند که تبدیل به لایه‌های قوی گِل می‌شوند و مسیر جابجایی هوا را می‌بندند و اگر کمی دیرتر این کار را انجام دهیم، باعث سوختن موتور کولر می‌شود؛ حالا شما تصور کنید که این خاک‌ها با ریه‌ی افراد ساکن در این منطقه چه می‌کند؟

آسم

شدت طوفان همچنان ادامه دارد ؛ اما در این شرایط مردم رفت و آمد دارند تا گذران زندگی کنند.

در مسیر، با یکی از شهروندان که چشمان خود را بسته تا گرد و غبار وارد چشمهایش نشود، هم صحبت شدم.

او منتظر تاکسی بود. فردی مسن و جاافتاده؛ او می‌گفت: این خاک‌ها ما را فلج کرده است.

با ناراحتی به حرف هایش ادامه داد و گفت: هر دو کلیه‌ام دچار مشکل شده است و نمیدانم تا کی قرار است با این وضعیت زندگی کنیم.

نزدیک اذان ظهر شده و در این بین، با شهروندی که به سمت مسجد می‌رفت هم مسیر شدم. در راه، در مورد قصه پر غصه مردم سیستان حرف زدیم.

او از موضوعی صحبت می‌کرد که فاجعه بار بود؛ از ابتلای مردم منطقه به یک بیماری خطرناک.

او می‌گفت: دو فرزند دارم؛ یکی از آن‌ها دچار آسم شدید و دیگری آسم خفیف شده است. رفتن به بیمارستان کار هر روزمان شده است.
 

منشا خاک‌ها از کجاست؟

در خیابان‌های شهر که راه می رفتم، یاد مثال پوشال کولر افتادم. ریه‌های انسان که پوشال کولر نیست که تعویضش کنیم. باید کاری اساسی صورت گیرد.

عباس میرزایی کارشناس ارشد حوزه کشاورزی منطقه  علت اصلی شدت گرد و خاک را خشک شدن دریاچه بین المللی هامون می‌داند.

او می‌گوید: محل اصلی و مهمِ خیزش گرد و خاک و روان شدن شن‌های منطقه‌ی سیستان، صرفا از دیدگاه ما دریاچه هامون است؛ نه اینکه جا‌های دیگر موثر نباشد، اما آنقدر جزیی هست که قابل چشم پوشی است.

او می‌گوید: شعاع دربرگیری گرد و غبار برخاسته از دریاچه هامون، شهر‌های شرقی ایران، غرب افغانستان و بخش‌هایی از ایالت بلوچستان پاکستان و همینطور کشور عمان را هم تحت تاثیر خود قرارداده است.

سرگزی نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در خصوص خشک شدن دریاچه هامون می‌گوید: تاکنون در مورد حق آبه دریاچه، یک اقدام موثری که نتیجه داشته باشد، اتفاق نیفتاده است.

او گفت: ما در حال پیگیری موضوع هستیم؛ این یک اقدام داخلی نسیت که با یک دستور حل شود. این امر بین دو کشور ایران و افغانستان است و موضوع کمی پیچیده‌تر از امور داخلی است، اما رییس جمهور، وزرا و سایر مسئولان وعده پیگیری مجدانه این موضوع را داده اند؛ و باز هم باید گفت: حتما به زابل بروید!

کم توجهی به شرایط سخت مردم شمال سیستان و بلوچستان مربوط به امروز و دیروز نیست؛ سالهاست که روسای دولت‌ها کمتر به این منطقه حساس و استراتژیک سر می‌زنند تا اینکه مقام معظم رهبری در سال ۹۴ در دیدار با هیئت دولت، خطاب به آقای جهانگیری معاون اول رییس جمهور وقت، دستور دادند که «حتما به زابل بروید».

درپایان باید گفت که در شمال سیستان و بلوچستان، نفس‌ها به شماره افتاده‌اند؛ موضوعی مهم که هرلحظه به آن دیرتر پرداخته شود، جان انسان‌ها به خطر می‌افتد.

گزارش از سپهری