در ماه مبارک رمضان مردم اقوام مختلف استان گلستان آداب و رسوم‌های مختلفی را انجام می‌دهند و حتی قبل از ماه مبارک بر اساس رسمی قدیمی نسبت به غبارروبی مساجد و نظافت آن اقدام می‌کردند.

در این ماه مردم گلستان مثل سایر اقوام ایران زمین نسبت به اطعام اقوام، آشنایان و همچنین نیازمندان در مراسم افطاری و سحری اقدام می‌کنند و تلاش بسیاری از مردم در این است که بتوانند در این ماه به تاسی از مولای متقیان امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام) دستگیر نیازمندان باشند.

مراسم شب‌های قدر و احیاء نیز در بین روزه داران گلستانی جایگاه والایی دارد و در این شب‌ها مومنان با قرآئت قرآن، دعای جوشن کبیر و نماز، شب زنده داری می‌کنند و همچنین در شب شهادت امیر المومنین (علیه السلام) در بسیاری از منازل دیگ حلیم و شلعه زرد برپا می‌شود.

برپایی جلسات ختم قرآن در مساجد

آخوند میرزاعلی یکی از علمای دینی ترکمن در مورد آداب و رسوم ترکمن‌ها در ماه مبارک رمضان می‌گوید: در بعضی از مساجد محل مراسم ختم قرآن به صورت جمع‌های بزرگ برگزار می‌شود.

آخوند میرزاعلی می‌گوید: در ماه مبارک در بین ترکمن‌ها مرسوم است که اغلب افراد، نماز خود را در مساجد محل بر گزار کنند، چون اجر و ثواب نماز جماعت در آن ماه به مراتب بیشتر از سایر ماه هاست.

او گفت: آنچه که در این ایام در بین ترکمن‌ها بیشتر چشمگیر است حضور گسترده نوجوانان و جوانانی است که با ندای اولین بانگ اذان با کلاه‌های سفید در صحن نماز حضورمی یابند.

 مراسم یارمضان

آخوند میرزاعلی گفت:ترکمن‌ها در شب چهاردهم ماه مبارک رمضان مراسمی تحت عنوان (یا رمضان) دارند که به شکرانه به نیمه رسیدن این ماه و نعمتی که از آن برخوردار بوده اند بر گزار می‌کنند.

او گفت: در این مراسم گروهی از جوانان و نوجوانان به رهبری پیش نماز مسجد بر در خانه‌ها می‌روند و رهبر این گروه اشعاری را در ستایش این ماه می‌خواند و دیگران (الله) می‌گویند صاحب خانه نیز مبلغی پول یا شیرینی می‌دهد که سپس بین نیازمندان محله یا روستا تقسیم می‌شود.

او گفت: در اکثر مساجد اهل سنت، امام جماعت محل یا یکی از صوفیان محل در ده روز یا حد اقل سه روز آخر ماه رمضان را به اعتکاف می‌نشینند و در خانه خدا به عبادت و بندگی مشغول می‌شوند تا شب قدر را در خانه خدا با عبادت و بندگی بگذرانند.

میرزاعلی در مورد روز کِر گفت: ترکمن‌ها خانه تکانی در ۲ روز قبل از پایان ماه مبارک رمضان را روز کر می‌نامند و در این روز زنان خانواده با کمک دختران و زنان همسایه برای نظافت خانه با هم کمک می‌کنند تا به استقبال عیدفطر بروند.

پخت چافاتی قبل از عید فطر

او گفت: زنان ترکمن یک روز قبل از عیدفطر را روز قوقن می‌نامند و دراین روز نان‌های روغنی (چافاتی) رابا کمک افراد خانواده می‌پزند وآن را بین همسایگان تقسیم می‌کنند.

او گفت: در روز عید فطر مردان در هر گروه سنی که نماز بر آن‌ها واجب شده است به عیدگاه می‌روند و در صفوف فشرده و منظم به سخنان و پند و اندرز‌های واعظان گوش می‌دهند سپس به امامت امام جمعه شهر دو رکعت نماز عید فطر را می‌خوانند.

میرزاعلی گفت: بعد از نماز نیز به دید و بازدید اقوام و خویشاوندان و دوستان رفته و عید را تبریک می‌گویند و همچنین به منظور زیارت و دعا برای گذشتگان خود به قبرستان محل می‌روند.

آنچه که مشخص است این است که در برگزاری این مراسم وحدت و همدلی عامل اصلی گردهمایی‌های قوم ترکمن است و می‌توان گفت ماه رمضان ماهی است که به همدلی و نزدیک شدن بیشتر دل‌های مسلمین می‌انجامد.

گزارش از سیده معصومه مرتضوی اول