رای دهندگان فرانسوی امروز به پای صندوق‌های رای می‌روند تا در دور نهایی انتخابات، از بین امانوئل مکرون، رئیس جمهور فعلی این کشور و مارین لوپن، عضو حزب راست افراطی، رئیس جمهور بعدی را انتخاب کنند. آخرین نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که مکرون با ۵۷.۵ درصد از لوپن (۴۲.۵ درصد) پیشی گرفته است. با این حال نمی‌توان به طور قطع برنده این ماراتون انتخاباتی را اعلام کرد و همه چیز به آرای صندوق‌های رای گره خورده است. انتخاب هریک از نامزد‌های ریاست جمهوری فرانسه، تاثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر اوضاع داخلی کشور، اروپا و حتی جهان خواهد گذاشت. برای روشن‌تر شدن موضوع، نیاز است به تشریح ساختار قدرت در فرانسه، معرفی سیاست نامزد‌های انتخاباتی و تاثیر پیروزی هر یک بر اوضاع منطقه و جهان بپردازیم.

هندسه قدرت در فرانسه

فرانسه دارای یک حکومت غیرمتمرکز بر اساس نظام نیمه‌ریاستی است. قانون اساسی کنونی این کشور برپایه همه‌پرسی ۲۸ سپتامبر ۱۹۵۸ تأیید و اجرایی شد. شاخه اجرایی یا همان قوه مجریه فرانسه شامل دو بخش می‌شود؛ بخش نخست، ریاست جمهوری است که هر پنج سال یک بار با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و ریاست شاخه اجرایی را بر عهده می‌گیرد. امانوئل مکرون از سال ۲۰۱۷ و پس از پیروزی در انتخابات گذشته عهده دار این مسئولیت است. بخش دوم نیز مقام نخست‌وزیری است.

مجلس فرانسه نیز از دو بخش تشکیل شده، یکی مجمع ملی و دیگری سنا. مجمع ملی شامل نمایندگان محلی است که با رای مستقیم مردم برای دوره‌های پنج ساله انتخاب می‌شوند. این مجلس قدرت انحلال کابینه را دارد؛ بخش دوم، سناست که شامل سناتور‌ها می‌شود و قدرت قانون‌گذاری کمتری دارد. سناتور‌ها برای دوره‌های شش ساله (پیش‌تر ۹ ساله) و توسط هیئت انتخابات برگزیده می‌شوند. در صورت بروز مشکل در میان شورای ملی و سنا، حرف نهایی را مجمع ملی خواهد زد.

فرانسه یکی از کشور‌های عضو سازمان ملل متحد و یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت این سازمان است که حق وتو دارد. این کشور همچنین در گروه‌های بین‌المللی از جمله گروه هشت، گروه بیست، ناتو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و سازمان تجارت جهانی عضویت دارد.

با وجود سیاست کلی پاریس در زمینه‌های مختلف، روی کار آمدن رئیس جمهور جدید و رویکرد‌های تازه وی می‌تواند تحولات ملی و فراملی را رقم بزند. ساکن جدید کاخ الیزه می‌تواند آغازگر اتفاقات تازه ای باشد.

رئیس جمهوری که در زادگاه خود نیز رای نیاورد!

امانوئل مکرون از سال ۲۰۱۷ که برای نخستین بار به عنوان رئیس جمهور فرانسه انتخاب شد، به نماد مرکزگرایی افراطی بدل شد. امروز، مکرون بار دیگر با رای دهندگان فرانسوی روبرو می‌شود، اما این بار در قامت یک اصلاح طلب به کارزار مبارزات قدم می‌گذارد. هفته نامه اکونومیست، شانس پیروزی مجدد او در انتخابات را ۷۸ درصد دانسته و پیروزی وی را از جهاتی مهم ارزیابی کرده است. اهمیت پیروزی مجدد مکرون در این است که از زمان شارل دوگل در سال ۱۹۶۵، فرانسوی‌ها به رئیس‌جمهوری که اکثریت مجلس را داشته باشد، دو بار رای نداده اند. استدلال مکرون قبل از روی کار آمدن در سال ۲۰۱۷ این بود که فرانسه باید به سمت جهانی شدن برود. اصلاحات نظارتی او تا حدودی این دیدگاه را تحقق بخشید و منجر به رشد اشتغال و ایجاد مشاغل جدید شد. او اقدمات مهمی نیز در سطح اروپا انجام داد؛ از جمله ایجاد یک صندوق ۷۵۰ میلیارد یورویی (۸۱۸ میلیارد دلاری) که به کمک اقتصاد‌های ضعیف اروپا می‌آمد تا خود را از دام کرونا رهایی ببخشند.

با این حال، عده کثیری از فرانسوی‌ها به سیاست رئیس جمهور ۴۴ ساله خود اعتراض دارند. منتقدان مکرون که به او لقب «رئیس جمهور ثروتمندان» می‌دهند، کاهش مالیات ثروتمندان را نادرست می‌دانند. مکرون با مشکل بزرگ دیگری نیز روبروست و آن سیاست‌های فرسایشی دولت است. نیویورک تایمز در تازه‌ترین گزارش خود، تصویری دیگری از مکرون ترسیم می‌کند. این روزنامه آمریکایی می‌نویسد: «هیچ رئیس‌جمهوری در فرانسه به اندازه آقای مکرون منفور نبوده است. سیاست‌های مالی مکرون در کاهش مالیات ثروتمندان فرانسوی و در عین حال سیاست‌های مخرب او در کاهش حقوق بازنشستگی، از او چهره منفوری ساخته است.» نیکلاس دومناک، روزنامه‌نگار سرویس سیاسی این روزنامه و یکی از نویسندگان کتاب «مکرون: چرا اینقدر نفرت؟» معتقد است: «مکرون و نفرتی که او برمی‌انگیزد بی‌سابقه است. این از یک همسویی خاص ناشی می‌شود. او رئیس جمهور ثروتمندان و رئیس جمهوری منفور است.» عملکرد مکرون به قدری ناخوشایند بوده که در دور اول انتخابات، حتی در زادگاهش، آمیان نیز رای نیاورد.

رهبر حزب راست افراطی که با وعده «منع حجاب» پا به کارزار انتخابات گذاشت

مارین لوپن ۵۳ ساله، حزب راست افراطی فرانسه را از پدرش، ژان ماری لوپن که سابقه بیگانه هراسی و انکار هولوکاست را در کارنامه دارد، تحویل گرفت. از آن زمان تاکنون، لوپن به دنبال تعدیل وجهه حزب بوده است. پس از شکست در برابر مکرون در انتخابات سال ۲۰۱۷، لوپن نام حزب را از «جبهه ملی» به «تجمع ملی» تغییر داد و به لفاظی های ملایم‌تری روی آورد. نماینده راست افراطی فرانسه همچنان از سیاست‌های حزبش دفاع می‌کند.

لوپن بار‌ها تاکید کرده که دولتش زنان را به خاطر پوشیدن روسری در اماکن عمومی جریمه خواهد کرد و قول داده که در اولین اقداماتش در قامت رئیس جمهور، «رفراندمی برای توقف مهاجرت» ایجاد کند. با این حال، کریستین ورگر، معاون مؤسسه ژاک دلور در پاریس معتقد است که طرح‌های اروپایی لوپن پوچ است. هیچ کشور اروپایی نمی‌تواند خودسرانه سهم خود از بودجه اتحادیه اروپا را کاهش دهد. این امکان پذیر نیست، این بودجه تا سال ۲۰۲۷ برقرار خواهد بود. اگرچه برخی از مواضع لوپن منعکس کننده مواضع دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکاست، اما در مواردی نیز با سیاست‌های آمریکا زاویه دارد. او ضمن مخالفت با ماهیت ناتو، معتقد است که فرانسه باید خود دفاع کشور را به دست گیرد و از تسلیم شدن در مقابل آمریکا اجتناب کند.

لوپن مدعی شده که می‌خواهد منافع ملی را بالاتر از منافع اروپا قرار دهد و از ساختار فرماندهی نظامی ناتو خارج شود. او می‌خواهد سهم فرانسه در بودجه اتحادیه اروپا را سالانه ۵ میلیارد یورو کاهش دهد، زیرا معتقد است این پول می‌تواند در جای دیگری خرج شود. لوپن همچنین می‌خواهد سلطه آلمان را از بین ببرد. نماینده راست افراطی فرانسه قول داده که کار‌ها را متفاوت از امانوئل مکرون انجام دهد و رئیس جمهور فعلی را به تقلید کورکورانه از سیاست‌های آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان متهم کرده است.

انتخابات امروز فرانسه نه تنها دو نامزد را در مقابل هم قرار می‌دهد، بلکه دو الگوی متفاوت برای جامعه را نیز به همراه خواهد داشت. مکرون همکاری نزدیک‌تر میان اروپایی‌ها را فرصتی برای فرانسه می‌داند در حالی که لوپن آن را یک تهدید تلقی می‌کند. مکرون می‌خواهد از مرز‌های منطقه شنگن محافظت کند در حالی که لوپن این سیاست را هزینه آور می‌داند. سوال این است که فرانسوی‌ها کدام مدل را انتخاب خواهند کرد و سرنوشت خود را به دست چه کسی می‌سپارند.

ترجمه و تنظیم: عباس نوری

منابع:

https://www.nytimes.com/۲۰۲۲/۰۴/۲۰/world/europe/france-macron-unpopular.html
https://www.spiegel.de/international/europe/marine-le-pen-and-the-french-vote-what-would-her-election-mean-for-france-and-europe-a-e۷f۸۳۳۴۹-۲۹fd-۴b۱۴-۸fa۰-f۹۵۹۵۳۴۴f۶fb
https://www.investorschronicle.co.uk/news/۲۰۲۲/۰۴/۲۱/as-france-votes-are-markets-napping/
https://www.france۲۴.com/en/france/۲۰۲۲۰۴۲۱-marine-le-pen-a-political-animal-vying-to-win-the-%C۳%A۹lys%C۳%A۹e-palace
https://www.politico.eu/article/the-roots-of-anger-in-rural-france-elections-campaign-emmanuel-macron/
https://www.lemonde.fr/en/politics/article/۲۰۲۲/۰۴/۲۱/macron-le-pen-debate-key-takeaways-from-a-fiery-duel-before-the-presidential-election-runoff_۵۹۸۱۱۳۷_۵.html
https://www.washingtonpost.com/world/۲۰۲۲/۰۴/۲۲/macron-le-pen-europe-brink/
https://www.washingtonpost.com/world/۲۰۲۲/۰۴/۲۱/macron-le-pen-france-election-runoff/