چهارباغ  که از میان باغ‌های شاهی از جمله چهارباغ عباسی عبور می‌کرد، به همین اسم نامگذاری شد. این خیابان ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ به شماره ۱۰۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

چهارباغ حدود چهار قرن میزبان اصفهانی‌ها و گردشگران بوده، تا ده‌ها سال سوارکاران هم از آن گذر می‌کردند و در دهه‌های اخیر این خیابان محل جولان خودرو‌ها هم شد. 

اما از یک دهه قبل مدیران شهری تصمیم گرفتند طرحی نو برای چهارباغ بریزند؛ این خیابان را به روی خودرو‌ها بستند تا رهگذران با آرامش و به دور از دود و صدا از پیاده روی در مکانی تاریخی لذت ببرند.

در این طرح بنا بود چهارباغ گذری فرهنگی شود؛ کار‌هایی هم شد، اما نمی‌توان چشم‌ها را به روی دیگر چهره چهارباغ بست: پاتوقی برای دخترکان و پسرکان کم سن و سال با روابط خارج از چهارچوب خانواده، بدحجابی، کیف قاپی و استعمال دخانیات و حتی مواد مخدر.

سایه روشن‌های یک پاتوق دوست داشتنی

در خیابان چهارباغ با برخی از رهگذران هم کلام شدیم، یکی از آن‌ها می‌گوید: چهارباغ دارای فضای زیبا و مجتمع‌های تجاری دیدنی است و این مکان به نوعی از نماد‌های شهر اصفهان است، اما باید روی وجهه فرهنگی آن کار کرد.

دختر نوجوانی که به اتفاق دوستانش به چهارباغ آمده می‌گوید: معمولا هفته‌ای یک بار به اینجا می‌آییم و فست فود می‌خوریم و چند ساعتی را با دیدن مغازه‌ها و ... سپری می‌کنیم.

او می‌گوید: خانواده که بیشتر ترجیح می‌دهند ما را در خانه ببینند، اما ما دوست داریم آزاد و در جمع دوستان باشیم.

خانم میانسالی می‌گوید: یکی از اقدامات شهرداری، جلوگیری از ورود خودرو‌ها به چهارباغ و کف سازی این خیابان بود تا تعامل و آرامش مردم بیشتر شود، اما مثلا حضور نوجوانان اسکیت سوار یا برخی کیف قاپی‌ها احساس امنیت را از انسان می‌گیرد.

شهروند دیگری با تایید صحبت‌های این خانم می‌گوید: گشت‌های ویژه موتوری می‌تواند امنیت این خیابان را تقویت کند.

آقایی هم معتقد است که باید علاوه بر تذکر شفاهی، گشت‌های امنیت اخلاقی راه اندازی کرد تا شاید پوشش افراد و حد و حدود روابط بهبود یابد.

مرد سالمندی می‌گوید: چندین سال است که بازنشسته شده ام و بیشتر، صبح‌ها برای پیاده روی به چهارباغ می‌آیم، این خیابان عصر‌ها آن سکوت و آرامش دلچسب را ندارد.

خانواده محوری رویکرد برنامه‌های مدیریت شهری برای چهارباغ

محمدعلی سمیعی مدیر فرهنگی گذر چهارباغ به خبرنگار ما گفت: چهارباغ روزانه پذیرای افراد زیادی از سنین مختلف کودک و نوجوان تا بزرگسال و سالمند است؛ برای سالم سازی روابط نوجوانان و تقویت تعامل خانواده‌های میهمان چهارباغ برنامه‌هایی داریم.

او هدف مدیران شهری اصفهان را اجرای برنامه‌های خانواده محور در گذر چهارباغ می‌داند و می‌گوید: مراسم جزءخوانی قرآن کریم در ماه مبارک رمضان با همین هدف در این مکان برگزار شد که مورد استقبال مردم و کسبه هم قرار گرفت.

مدیر فرهنگی گذر چهارباغ معتقد است  در زمینه فرهنگی باید نکات قوت و ضعف را شناسایی و ضعف‌ها را برطرف کنیم، در بسیاری از اوقات شاهد نوجوانان و جوانانی هستیم که تیپ‌ها و رفتار‌های نامناسب دارند که باید با همراهی خانواده و جامعه برای اصلاح آن قدم برداشت.

به گفته سمیعی، برگزاری نمایشگاه و جلساتی برای خانواده‌ها به منظور آموزش برقراری روابط عاطفی و صمیمی از طرح‌هایی است که با هدف سوق دادن نوجوانان به سمت گردش و تفریح خانوادگی اجرا می‌شود.

سمیعی می‌گوید: شورای عالی چهارباغ از پنج ماه پیش تنظیم سند راهبردی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و… را برای تقویت هویت اسلامی-ایرانی در این اثر ملی و گردشگری آغاز کرده است.

وضع امروز چهارباغ نتیجه کم کاری فرهنگی دیروز

مهدی سلیمانی کارشناس فرهنگی به خبرنگار ما گفت: وقتی در چهارباغ قدم می‌زنیم به وضوح می‌توانیم روابط ناسالم، مصرف مشروبات و مواد مخدر را ببینیم.

او معتقد است  چهارباغ باید از حالت تجرد به سمت و سوی فرهنگی و خانوادگی حرکت کند که البته دستیابی به این هدف، نیازمند طرح‌ها و برنامه‌هایی قوی و دقیق است.

به گفته این کارشناس فرهنگی، جذب خانواده‌ها با افزایش امنیت و جذابیت فرهنگی صورت می‌گیرد و اگر روی طرح‌های خانوادگی و فرهنگی در سال‌های گذشته با جدیت کار می‌شد، امروز شاهد برخی نابسامانی‌ها در چهارباغ نبودیم.

سلیمی معتقد است  امنیت تنها به جان و مال محدود نمی‌شود، امنیت روانی نیز از ضروریات است و در صورتی برقرار می‌شود که همه به فرهنگ زندگی اجتماعی و اخلاقی پایبند باشند.

سلیمانی می‌گوید: اگر قرار است چهارباغ، خانواده محور باشد باید امنیت روانی و اخلاقی در آن با برنامه‌های صحیح و سنجیده و همکاری همه سازمان‌های مرتبط، برقرار شود.

بازگشت امنیت به چهارباغ با تشدید نظارت‌ها

عباس حاج رسولی‌ها رئیس کمیسیون اقتصادی فرهنگی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ما گفت: وقتی حرف از حضور نوجوانان در منطقه‌ای باشد فروشندگان مواد مخدر خود را به آنجا می‌رسانند؛ چهارباغ مدتی پاتوق افراد خاص شده بود که امنیت را از آن گرفته و خانواده‌ها را از آن دور کرده بودند.

به گفته او  چندماهی است که پلیس و ماموران شهرداری بار دیگر نظارت موثر بر این محل و برخورد جدی با فروشندگان مواد مخدر و سودجویان را از سر گرفته اند.

رئیس کمیسیون اقتصادی فرهنگی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان می‌گوید: برنامه‌هایی که به مناسبت ماه مبارک رمضان در چهارباغ اجرا شد اتفاق خوبی بود که امیدواریم ادامه یابد تا فضای فرهنگی و معنوی را در آن تقویت کند و خانواده‌ها را به سمت این محل بکشاند.

حاج رسولی‌ها معتقد است  چهارباغ یکی از زیباترین مناظر را در نصف جهان دارد و باید با اجرای طرح‌های جدید و تفریحات سالم، زمینه‌ای فراهم کرد تا خانواده‌های اصفهانی از این فضا بهره‌مند شوند.

دغدغه‌های معیشتی مانع توجه خانواده‌ها

یدالله رحمانی بلداجی رئیس عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی استان اصفهان و کارشناس جامعه شناسی گفت: این روز‌ها مشکلات و دغدغه‌های معیشتی مانع توجه خانواده‌ها به موضوعات فرهنگی شده، تجربه نشان داده هرچقدر جامعه از دین دور شود، بیشتر به سمت لغزش‌های اخلاقی می‌رود.

او گفت: رفتار‌های ناهنجار، سرقت‌های خرد و گفتار خارج از ادب و نزاکت از نمود‌های کم توجهی خانواده‌ها به تربیت فرزندان است.

کارشناس جامعه شناسی معتقد است علاوه بر خانواده ها، رسانه‌ها هم باید به جای محتوا‌های بیهوده، پیام‌ها و محتوا‌های مناسب را در اختیار کاربران خود که بیشتر جوانان و نوجوانان هستند، قرار دهند.

رحمانی می‌گوید: برای اینکه آینده سازان ما در قالب درست شکل بگیرند باید جامعه همه آنان را فرزندان خود بداند، این افراد را به حال خود رها نکند و حتی برای تفریح آن‌ها برنامه ریزی داشته باشد.

مکانی مانند چهارباغ هم می‌تواند حیاط خلوت افراد هنجارشکن باشد و هم با مدیریت صحیح فرهنگی می‌تواند به مکانی برای سرگرمی‌های سالم و دورهمی‌های خانوادگی تبدیل شود؛ انتخاب مسیر اول با رهاسازی مدیریت آن همراه است و مسیر دوم با برنامه ریزی، تدبیر و هم اندیشی با فعالان فرهنگی.

گزارش از ملینا بابایی