نقش سلول‌های بنیادی تخصصی در بازسازی بافت و تعدیل عملکرد‌های ایمنی
ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی یک روش درمانی برای برخی بیماری‌ها از جمله سرطان است.
دیابت نوع یک می‌تواند یک عارضه جانبی نادر، اما جدی از درمان سرطان باشد که از آن چه به عنوان مهارکننده‌های ایست بازرسی ایمنی شناخته می‌شود، استفاده می‌کند. اکنون محققان ژاپنی در یک مطالعه جدید بر روی موش‌ها نشان داده‌اند که درمان با سلول‌های بنیادی می‌تواند به جلوگیری از این عارضه کمک کند.
بسیاری از انواع سرطان از یک ترفند حیله‌گرانه برای دفاع از خود در برابر سیستم ایمنی استفاده می‌کنند. آن‌ها یک سیستم "نقطه ایست بازرسی" را راه‌اندازی می‌کنند که سلول‌های ایمنی را که به تومور حمله می‌کنند، غیرفعال می‌کند. شکل عمده ایمونوتراپی سرطان این فرآیند را هدف قرار می‌دهد و این ترمز‌ها را آزاد می‌کند و به سیستم ایمنی اجازه می‌دهد دوباره با قدرت کامل به سلول‌های سرطانی حمله کند.
این درمان که از مهارکننده‌های ایست بازرسی ایمنی استفاده می‌کند، در مبارزه با طیف وسیعی از سرطان‌ها نویدبخش بوده است. با این حال، ممکن است برخی از عوارض جانبی ایمونولوژیک نامطلوب بر اثر آن وجود داشته باشد که در میان آن‌ها التهاب روده بزرگ شایع، اما قابل درمان است.
اما این در حالی است که گروه بسیار کوچکی از بیماران ممکن است به دیابت نوع یک مبتلا شوند. این اتفاق به دلیل تجمع سلول‌های ایمنی در لوزالمعده که تولید انسولین را مختل می‌کند، رخ می‌دهد.
اکنون محققان دانشگاه "اوزاکا" در ژاپن در مطالعه جدید خود بررسی کرده‌اند که آیا سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSCs) می‌توانند به جلوگیری از این عارضه جانبی جدی کمک کنند. این سلول‌های بنیادی تخصصی، در بازسازی بافت و تعدیل عملکرد‌های ایمنی نقش دارند.
این تیم با ایجاد دیابت در موش‌ها با دادن یک آنتی بادی مونوکلونال PD-L ۱ خالص، با یک مهارکننده ایست بازرسی ایمنی که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد، شروع به کار کردند. سپس برخی از موش‌ها با سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق شده از بافت چربی انسان تحت درمان قرار گرفتند و محققان سلول‌های ایمنی ترشحات لوزالمعده (پانکراس) را بررسی کردند.
در مقایسه با موش‌هایی که MSCs دریافت کرده بودند و تنها ۱۹ درصد از آن‌ها (۴ مورد از ۲۱ مورد) به دیابت نوع یک مبتلا شدند، موش‌هایی که فقط آنتی‌بادی را دریافت کردند، ۶۴ درصد (یا ۱۶ مورد از ۲۵ مورد) به دیابت نوع یک مبتلا شدند. کاهش قابل توجهی در ساخت سلول‌های T و ماکروفاژ‌ها در لوزالمهعده موش‌های تحت درمان با MSCs وجود داشت.
"شانبان کیتا" نویسنده ارشد این مطالعه گفت: ما دریافتیم که MSCها به طور موثری از این هجوم سلول‌های ایمنی جلوگیری و در نتیجه از اثرات مضر روی سلول‌های پانکراس جلوگیری می‌کنند.
ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی یک روش درمانی برای برخی بیماری‌ها از جمله سرطان است که با تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی عمل می‌کند. تحریک سیستم ایمنی برای درمان سرطان و برخی انواع نقص سیستم ایمنی تاکنون به کار گرفته شده و در درمان آلرژی، رد پیوند اعضا و ... آزموده شده است.
ایمنی درمانی در چند دهه گذشته به جزء مهمی از درمان برخی از انواع سرطان بدل شده است. دانشمندان اکنون در حال تحقیق درباره انواع جدیدتر ایمنی درمانی هستند و نتایج این تحقیقات بر چگونگی درمان سرطان در سال‌های آینده تاثیر خواهد گذاشت. شیوه‌های متفاوتی برای ایمنی درمانی سرطان وجود دارد. برخی از آن‌ها دستگاه ایمنی بدن را به طور کلی تقویت می‌کنند. برخی دیگر دستگاه ایمنی را طوری تعلیم می‌دهند که به‌طور اختصاصی به سلول‌های سرطانی حمله کنند. ایمنی درمانی در برخی از انواع سرطان بهتر از سایر انواع آن عمل می‌کند. در برخی از انواع سرطان از ایمنی درمانی به تنهایی و در برخی دیگر از سرطان‌ها از این روش به همراه سایر انواع درمان استفاده می‌شود.
سلول‌های بنیادی مزانشیمی ((MSCs) که به عنوان سلول‌های مزانشیمی استرومایی نیز شناخته شده می‌شوند، سلول‌های چند توانی هستند که می‌تواند به انواع سلول‌ها از جمله سلول‌های استئوبلاست (سلول‌های استخوانی)، کندروسیت (سلول‌های غضروفی)، میوسیت (سلول‌های عضلانی) و سلول‌های چربی تمایز پیدا کنند.
دیابت نوع یک نیز در گذشته دیابت وابسته به انسولین نامیده می‌شد و هر سنی را دربر می‌گیرد، اما در کودکان و جوانان شایع‌تر است. بدن افراد مبتلا به دیابت نوع یک قادر به تولید انسولین کافی نیست. این نوع دربرگیرنده ۵ تا ۱۰ درصد از انواع دیابت است. در این نوع از دیابت تخریب سلولی سلول‌های بتا در پانکراس اتفاق می‌افتد.
در دیابت نوع ۱ برخلاف دیابت نوع ۲، وراثت نقش چندان موثری ندارد، بلکه عمدتا به صورت اسپورادیک رخ می‌دهد و بیش از ۷۵ درصد بیماران دیابت نوع ۱ فاقد خویشاوندان درجه یک مبتلا به این بیماری هستند.
در دیابت نوع ۱، پانکراس هیچ انسولینی ترشح نمی‌کند. گفتنی است که انسولین، هورمونی است که بدن را قادر می‌سازد تا گلوکز موجود در غذا را به انرژی تبدیل کند. چنانچه قند موجود در خون نتواند وارد سلول‌ها شود، در رگ‌ها انباشته شده و نتیجه آن افزایش قند خون است. قند خون بالا به مرور زمان می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری را بر روی اعضای مختلف بدن داشته باشد.
با وجود این که از دیابت نوع ۱ اغلب به عنوان دیابت دوره نوجوانی یاد می‌شود، اما امکان ابتلای به آن در هر سنی وجود دارد. تشخیص سریع و به موقع این بیماری می‌تواند از عوارض و مشکلات آتی آن همچون ناراحتی‌های قلبی، نابینایی، فشار خون بالا، اختلالات عصبی و نارسایی‌های کلیوی پیشگیری کند. البته دیابتی‌های نوع ۱ علاوه بر انسولین، به ورزش منظم و رژیم غذایی سالم نیز احتیاج دارند.
البته، هنوز راه درازی برای استفاده از این درمان در انسان وجود دارد و این فقط یک آزمایش اولیه حیوانی و در اندازه کوچک بوده است و برای کمک به جلوگیری از این عارضه جانبی نادر، اما جدی، باید کار‌های بیشتری انجام شود و پتانسیل MSCها بیشتر بررسی شود.
این مطالعه در مجله Diabetologia منتشر شده است.
منبع: نیو اطلس
