طرح توجیهی سد چشمه عاشق از سال ۱۳۹۰ تهیه و  سال ۱۳۹۶ در شهرستان نی‌ریز  آبگیری شد.

از  ابتدای ساخت سد مجتمع فولاد غدیر نی ریز با پرداخت ۵ میلیارد تومان حق آبه‌ای را از وزارت نیرو خریداری کرد.

پس از مدتی با آغاز کار و آبگیری سد، چالشی بر سر بهره گیری از آب در بخش قطرویه شهرستان نی‌ریز ایجاد شد.

مجتمع فولاد که حق آبه داشت، از سوی دیگر کشاورزان منطقه به دلیل خشکسالی‌های پیاپی با کمبود منابع آبی مواجه بود و از همه مهمتر، مشکل آب آشامیدنی در روستا‌های بخش قطرویه بود به طوری که ۵۰ درصد روستا‌های این بخش  آب لوله‌کشی ندارند.

 آب آشامیدنی اولویت اصلی در زندگی روزمره مردم هر منطقه محسوب می شود اما صنعت و کشاورزی نیز هر کدام به عنوان پایه‌های اقتصادی، رونق‌بخش معیشت و ارتقاءدهنده سطح زندگی اهالی آن منطقه است.

آب آشامیدنی مصرف کشاورزی و بهره گیری صنعت مانند سه ضلع مثلث در منطقه با یکدیگر مواجه شدند و در این میان مجتمع صنعتی فولاد تا حدی پیروز میدان شد اما پیش از آن که این چالش به دوئل تبدیل شود، بخش صنعت از گردونه خارج شده است.

حق‌آبه سد در اختیار مردم باشد

شهریور ماه پارسال فردی به نام محسن پرویزی در حمایت از کشاورزان بخش قطرویه با ثبت کمپین در سامانه فارس من، ضمن اعتراض به بهره گیری مجتمع فولاد نی ریز از آب سد چشمه عاشق، عنوان کرد که کشاورزان با مشکل کمبود آب مواجه هستند همچنین تعدادی از روستا‌های این منطقه نیز از آب آشامیدنی بهداشتی بی‌بهره‌اند.

این کمپین که بیش از یک هزار  و ۴۰۰ حامی داشت، 

مخالفان انتقال آب به فولاد نی‌ریز با ثبت درخواستی،  خواستار متوقف کردن طرح آب سد چشمه عاشق به بخش کشاورزی شده بودند.

نظر پرویزی این بود که به سبب وجود زمین‌های کشاورزی و باغات انار و پسته در منطقه قطرویه که نیاز به آب دارند، طی درخواستی به نماینده مردم نی‌ریز در مجلس، خواستار توقف انتقال آب به فولاد شدیم که در این زمینه فرهاد طهماسبی نماینده مردم نی‌ریز در مجلس شورای اسلامی برنامه انتقال آب را به زمان نماینده سابق مردم در مجلس نسبت داده و این وعده را به مردم داد که این موضوع را در کمیسیون صنعت و معدن مجلس مطرح  کند.

قبل از ساخت سد، مردم منطقه از آب چشمه عاشق برای کشاورزی استفاده می‌کردند، اما با ساخت آن مردم نتوانستند از آب چشمه استفاده کنند و این در حالی بود که کشاورزان از گذشته مالک آن بودند و اسنادی نیز موجود است که مردم حق‌آبه آن را در اختیار داشته اند.

اولویت منطقه تامین آب آشامیدنی است

طهماسبی نماینده مردم نی‌ریز  در مجلس شورای اسلامی هنگام مطرح شدن مطالبه کشاورزان قطرویه، اولویت خود را تلاش برای آبرسانی به روستا‌ها برشمرد و به تصویب اعتباری معادل ۴۰ میلیارد تومان  برای آبرسانی به ۵۰ درصد روستا‌های منطقه قطرویه اشاره کرد.

او از اختلاف نظر با وزارت نیرو سخن گفت و به اولویت‌های این وزارتخانه در بهره‌گیری از آب سد چشمه عاشق انتقاد داشت زیرا وزارت نیرو از ابتدا اعلام داشت که سد برای مصارف کشاورزی ساخته نشده  و  آب آشامیدنی برای مصارف صنعتی در دستور کار بوده است.

 آب سد سالانه به مدت ۲ تا ۳ هفته برای آبیاری اراضی کشاورزی رهاسازی می‌شود و چنانچه وزارت نیرو تاسیسات لازم را برای تامین تصفیه‌ خانه و خط انتقال راه‌اندازی کند می‌توان آب مورد نیاز بخش کشاورزی را  تامین کرد.

مجتمع فولاد غدیر از حق‌آبه خود صرف‌نظر کرد

بهره گیری از آب سد در کش و قوس صنعت کشاورزی و آب آشامیدنی قرار داشت تا اینکه پس از مدتی مجتمع فولاد نی‌ریز از حق‌آبه خود چشم‌پوشی کرد.

محسن لطفی مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی ریز با اشاره به استفاده از منابع آب جایگزین در این مجموعه صنعتی گفت: این مجتمع از ابتدا با شرکت آبفا قرارداد داشت و مبالغی نیز در این قرارداد رسمی پرداخت شده بود.

او گفت: به دلیل اهمیت معیشت مردم و رونق کشاورزی منطقه، ما از حق خود گذشتیم و با وجود قرارداد رسمی و حق‌آبه، از بهره گیری از آب سد چشمه عاشق چشم پوشی کردیم.

لطفی گفت:  از مهر ماه  ۱۴۰۰ که با  شرایط موجود و اعتراض کشاورزان مواجه شدیم، به دنبال رایزنی برای دسترسی به منابع آب پایدار بودیم و در این زمینه هماهنگی لازم با مسئولان انجام شد.

مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نی ریز  گفت: در آذر ماه حق‌آبه مجتمع فولاد غدیر از سد چشمه عاشق لغو شد.

او گفت: زمانی که مدیرعامل این مجموعه شدم، با اینکه لوله‌ها در دوره قبل خریداری شده بود و پیمانکار مشغول کار بود، به تدریج روند انتقال آب از سد را متوقف کردیم.

لطفی گفت: منابع آبی از موضوعات حیاتی است که توجه به استفاده از آن در جایگاه خود، می‌تواند رونق‌بخش اقتصاد هر منطقه باشد.

به دنبال قطع آب بخش صنعتی از سد بودیم که محقق شد

فرهاد طهماسبی نماینده مردم نی ریز، استهبان و بختگان گفت: به دنبال قطع آب بخش صنعتی از سد چشمه عاشق بودیم که این امر محقق شد.
 
او گفت: در بخش کشاورزی نیز باید مصرف آب بهینه باشد زیرا اگر در بخش کشاورزی استاندارد‌های لازم رعایت نشود با مشکل مواجه می‌شویم.
 
طهماسبی گفت: در حال حاضر برای فولاد نی ریز، منابع آبی جایگزین در نظر گرفته شده است.

 مجتمع فولاد نی‌ریز با صرف نظر از حق‌آبه سد چشمه عاشق، مسیر را برای بخش کشاورزی منطقه هموار کرد اما آنچه در این میان حائز اهمیت بوده و اختصاص آب این سد به جایی است که بیش از سایرین استحقاق دریافت آن را دارد.

با توجه به اینکه فولاد از صنایع آب‌بر است، چشمه عاشق در درازمدت بستر مناسبی برای بهره‌گیری این صنعت نیست چرا که از میزان قابل توجهی آب برخوردار نبوده و در فصل گرم نیز بنا به اقتضای فصل، سطح آب کاهش می‌یابد و دیر یا زود این مجموعه صنعتی یا مجموعه‌های مشابه باید به دنبال منابع آب پایدار باشند.

منبع: فارس