محمدصادق خیاطیان در آیین گشایش همایش بین‌المللی "طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ ایده ها، الگوها و تجربه‌ها" گفت: خدا را سپاسگزارم که توفیق پیدا کردم در این جمع بسیار ارزشمند علمی و فرهنگی حضور پیدا کنم و سلام آقای رئیس‌جمهور را به این همایش برسانم. توفیقی برای من است که در یک نشست بسیار مهم که بخش کلیدی در ترویج و اشاعه علم در جامعه است حضور پیدا می‌کنم.

او با تقدیر از دست اندرکاران این همایش برای انتخاب شهر شیراز به عنوان مهد تمدن و فرهنگ ایرانی و اسلامی برای محل اجرایی همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها و ایده‌ها گفت: یکی از بزرگان گفته بود کتاب زیربنای تمدن بشری است.

خیاطیان گفت: به نظرم جایگاه و اهمیت موضوع کتاب بسیار روشن است. به خصوص امروز این جایگاه پیش از گذشته مورد اهمیت است. می‌توانیم درک کنیم این دوران، دوران تعقل، فرهنگ، تکنولوژی و بستر سازی کتاب برای اشاعه این موارد بسیار قابل توجه است و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست.

به گفته این مقام مسئول، علی‌رغم همه پیشرفت‌های بشری در عرصه تکنولوژی و با همه توسعه‌هایی که ما در ابزار‌های مختلف به اطلاع رسانی و ابزار‌های جمعی داشتیم به نظر می‌رسد کتاب همچنان از جایگاه والایی قرار دارد. همه این ابزار‌ها باید مورد استفاده قرار گیرد و توسعه داد. نوآوری را باید در اشاعه علمی ترویج کرد و بسط داد. اما به نظر می‌رسد نسخ مکتوب و کتاب جایگاهش بر کسی پوشیده نیست و این جایگاه را نمی‌شود خدشه دار کرد.

کتاب وسیله‌ای مهم برای انتفال دانش

او گفت: می‌توان گفت کتاب وسیله‌ای بسیار مهم و ارزشمند برای انتقال دانش، برای گسترش بینش‌ها و برای ارائه مفاهیم است.

خیاطیان گفت: کتاب ابزاری برای توسعه مرز‌های دانش است. بسیاری از مفاهیم را در قالب کتاب می‌توان بسط و توسعه داد. بسیاری از جامعه‌شناسان معتقدند ملت‌هایی که با مطالعه مانوس بودند و کتاب و کتابخوانی برای آن‌ها اولویت بوده قطعاً توانستند فرهنگی ماندگارتر و پویاتر از خود به جای بگذارند. این نقشی است که خلاصه می‌شود در آن جمله کلیدی که می‌گوید کتاب زیربنای تمدن بشری است.

او گفت: محور دیگر صحبت هایم نقش کتابخانه‌های عمومی است. جایگاهی که امروز نهاد کتابخانه‌های عمومی به عنوان پیشران عرصه ترویج علم دارد بر کسی پوشیده نیست. این سابقه طولانی در کشورمان دارد که در عرصه دانش همیشه پیشتاز بوده است.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: امروز شاهد هستیم که نقش نهاد کتابخانه‌های عمومی به عنوان نهادی که اجتماعی یا نهادی علمی است بر کسی پوشیده نیست. امروز از نهاد انتظار می‌رود با آن چه در چند سال گذشته هدف گذاری کرده است متفاوت باشد. بسیاری از نوآوری‌های که امروز در جامعه برای ترویج و اشاعه کتابخوانی نیاز داریم باید از دل نهاد اجتماعی کتابخانه‌های عمومی کشور بیرون آید. با توجه به شعار سال باید بررسی کنیم که چگونه باید نوآوری را در عرصه کتاب و کتابخانه هم در حوزه تولید و توسعه و ترویج به کار ببندیم.

ارتقا توانمندی‌های فردی کتابداران و ابزار‌های نوین

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در بخش دیگری گفت: بسیاری از ابزار‌های که امروز توسعه پیدا کرده در کشور قابل استفاده است تکنولوژی‌های مختلفی که در بروزرسانی کتاب و نوآور کردن و در دسترس قرار دادن کتاب‌ها با ابزار‌های نوین توانستند ایفای نقش کنند بر کسی پوشیده نیست تا کتاب را به ساده‌ترین شکل در دسترس مردم قرار دهند. این نقشی است که نهاد می‌تواند از آن استفاده کند.

او گفت: استفاده از شبکه‌های نخبگانی و صاحبان تجربه این کار قابلیت توسعه دارد. این کاری است که توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی قابل گسترش است. دیگر نمی‌توان از راه‌های سنتی مسیر توسعه کتاب و کتابخوانی را دنبال کرد و باید در فضای جدید کرد آن را جستجو کرد. اگرچه تکنولوژی‌ها در مسیر توسعه نقش مهمی ایفا می‌کند، اما غفلت از نیروی انسانی صاحب تجربه به فعالین این حوزه می‌تواند آسیب زا باشد.

خیاطیان گفت: من منکر استفاده از نرم‌افزار و تکنولوژی‌های جدید نیستم، اما قصد دارم بگویم که فرد کتابدار و فردی که در معرض مخاطبین قرار می‌گیرد و می‌تواند در جلب مخاطبین به کتابخانه موثر باشد بسیار مورد توجه قرار گیرد. اگر باور داریم کتابداری علم است و ابزاری برای توانمندسازی است و می‌تواند افراد را به کتاب خوانی مشتاق کند باید آن را جدی بگیریم. باید خودمان را توانمند کنیم و در معرض آموزش و ارتقاء قرار دهیم تا بتوانیم این کار جدید را به ثمر برسانیم.

ضرورت توجه به حوزه کودک و نوجوان

خیاطیان به نقش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حوزه دانش بنیان و زمینه سازی برای اقتصاد دانش بنیان اشاره و گفت: اگر باور داشته باشیم که در تعریف کلی اقتصاد دانش بنیان به معنای استفاده از دانش برای تولید ثروت است نقش نهاد اجتماعی مانند کتابخانه‌های عمومی برای این اقتصاد دانش بنیان چیست؟ سوالی است که باید در مورد آن تامل کنیم.

او گفت: اگر تصور می‌کنم نقش کتاب، نقش ترویج علم و دانش زمینه‌سازی برای ترویج استعداد است. اگر دو رکن اصلی اقتصاد دانش بنیان را دانش و نوآوری بدانیم نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور قطعا می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر موضوع کتاب را یک امر اجتماعی بدانیم و برطرف کردن نیاز اجتماعی را یک وظیفه حاکمیتی و مردمی بدانیم آن وقت ابزار‌های نوآوری پاسخ گوی مناسب می‌تواند باشد برای رفع نیاز‌های کشور.

به گفته خیاطیان، یکی از نیاز‌های کشور حوزه دانشی اطلاعات عمومی است. مردم به کتاب علاقه‌مند هستند، هرچند امروز فضای مجازی در کشور ما غلبه پیدا کرده است. اما ذات و فطرت مردم این است که به کتابخوانی علاقه دارند و علاقه‌مند به افزایش دانش خود هستند. باید ابزار‌های جدید در این وسیله به کار گرفته شود و اخیراً اپلیکیشن‌های مختلفی در این زمینه ارائه شده است.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: همچنین خواهش دارم که حوزه کودک و نوجوان را فراموش نکنیم، ما در حوزه تولید محتوا برای کودک عقب هستیم. در حوزه تولید محتوا برای حوزه کودک و استفاده از ابزار جدید برای ترغیب و تشویق کودکان برای کتابخوانی محتوای خوبی نداریم و محتوای موجود عموما ترجمه است. این موارد از کار‌هایی است که با استفاده از شبکه نخبگان در دانشکده‌های مختلف کشور می‌توانند کمک کنند تا این فرآیند و این مسیر را با قدرت دنبال کنیم و بدانیم جایی که قرار داریم عرصه مهمی است. شما ریشه‌های تمندی کشور را بسط و گسترش می‌دهید. البته کمی‌ها و کاستی‌ها در همه حوزه‌ها وجود دارد، اما مهم این است که ما با خلاقیت و همت کمبود‌هایی که در حوزه کتاب و کتابخوانی وجود دارد برطرف کنیم.

خیاطیان گفت: امروز گفتمان دولت گفتمان مردمی است و هر جا مردم به میان آمده اند اتفاقات ارزشمندی را رقم زدند که امیدوارم برای ارتقای کشور و توسعه تمدنی کشور بیش از پیش تلاش کنیم.