روزنامه آمریکایی واشنگتن پست در گزارشی به نقل از یک گروه تحقیقاتی تسلیحاتی در سوئد اعلام کرد در دهه آینده، تعداد زرادخانههای هستهای جهان با مدرنسازی تسلیحات هستهای و تقویت نقش آنها در استراتژیهای نظامی افزایش مییابد.
موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم گزارش سالانه خود را از امنیت بین المللی و تولید اسلحه در جهان منتشر کرد و هشدار داد که به نظر میرسد روند کاهشی زرادخانههای هستهای که پس از جنگ سرد شروع شده بود، دیگر ادامه پیدا نکند. مدیر این مجموعه تحقیقاتی گفت علیرغم «دستاوردهای قابل توجه» در کنترل تسلیحات هستهای و خلع سلاح در گذشته، «خطر استفاده از تسلیحات هستهای اکنون بیشتر از هر زمان دیگری از زمان اوج جنگ سرد وجود دارد».
ویلفرد وان، یکی از دیگر مدیران موسسه گفت: «همه کشورهای مجهز به سلاح هستهای در جهان «در حال توسعه زرادخانههای خود هستند، لفاظیهای هستهای خود را تشدید میکنند یا نقش سلاحهای هستهای در استراتژیهای نظامی خود را افزایش میدهند که روندی نگرانکننده است».
این گزارش به جنگ اوکراین به عنوان یک عامل محرک اشاره کرده و گفت شروع این جنگ حتی تهدیدات هستهای را نیز در پی داشته است.
گفتنی است بلافاصله پس از شروع جنگ اوکراین، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیروهای هستهای خود را در حالت آمادهباش قرار داد. این اولین بار از زمان فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ بود که چنین دستوری صادر میشد.
از سوی دیگر در آمریکا نیز که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، سیاست «دنیای بدون سلاح هستهای» ترسیم شده بود، جای خود را به مدرنسازی بخشهای سهگانه هستهای در سال ۲۰۱۹ داد. در سال گذشته نیز رسانهها اعلام کردند این کشور در زرادخانه زمینی خود ۴۵۰ موشک بالستیک و همچنین ۱۴ زیردریایی هستهای دارد.
فیلیپ بلیک، استادیار مطالعات منع گسترش تسلیحات و تروریسم در موسسه مطالعات بینالمللی میدلبری در گفتگو با واشنگتن پست گفته است که کشورهای دیگر با توسعه زرادخانههای خود به این روند پاسخ خواهند داد. وی گفت: «این ممکن است یک نقطه عطف باشد، این نقطهای از تاریخ است که در آن تغییری رخ داده و جنگ اوکراین سبب شده تعداد سلاحهای هستهای افزایش یافته و نقش آنها در مناقشههای بینالمللی افزایش یابد».
جنگ اوکراین در حال حاضر مذاکرات کنترل تسلیحات هستهای بین روسیه و آمریکا را متوقف کرده است. در گزارش موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم آمده است که تا ماه ژانویه میلادی، تعداد کل کلاهکهای هستهای در سراسر جهان نسبت به سال گذشته اندکی کاهش یافته است و از ۱۳ هزار و هشتاد به ۱۲ هزار و ۷۰۵ رسیده است، اما این کاهش به خاطر قدیمی و از کار افتادن برخی کلاهکها بوده است.
در همین ماه، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد (انگلیس، چین، فرانسه، روسیه و آمریکا) که دارای سلاح هستهای هستند بیانیهای مشترک صادر کردند که در آن متعهد به خلع سلاح شدند و تأکید کردند جنگ هستهای «هرگز نباید انجام شود». با این حال، این گزارش نشان میدهد که هر پنج کشور «به گسترش یا نوسازی زرادخانههای هستهای خود ادامه میدهند و به نظر میرسد سلاحهای هستهای در استراتژیهای نظامی آنها برجستهتر شده است».
فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن هفته گذشته از شرکت کنندگان نشست دفاعی گفتگوی «شانگری-لا» در سنگاپور خواست تا تهدید سلاحهای هستهای را جدی بگیرند. کیشیدا به عنوان «نخست وزیر تنها کشوری که مورد بمباران هستهای واقع شده» گفت: «ما نباید آفت سلاحهای هستهای را تکرار کنیم. حتی تهدید به استفاده از سلاحهای هستهای نباید تکرار شود. چه برسد به استفاده از آنها».