نوجوان هستند، هرسه‌شان، شاید سن‎شان روی هم به ۴۰سال هم نرسد، اما با انتشار کلیپ‌ها و موضوعات هنجارشکنانه اخلاقی و اسلامی در جامعه برای خود فالوئر‌هایی دست‌وپا کرده‌اند. در آخرین کلیپ، اما پا را فراتر گذاشتند و از مسائلی صحبت کردند که خلاف عرف جامعه ایرانی است؛ آن‌ها از سوءاستفاده جنسی حرف زده‌اند. مساله‌ای که با این کلیپ، قبحش ریخته و سن حرف‌زدن درباره‌اش به‌صورت آشکار به نوجوان و کودک تقلیل پیدا کرده است. شرایط، اما زمانی بدتر می‌شود که بدانیم مخاطبان بسیاری از صفحه مجازی آن‌ها کودک‌ونوجوانند و ناخودآگاه از این شاخ‌های مجازی الگوبرداری می‌کنند. الگوبرداری و سبک زندگی‌ای که پشت‌پرده آن‌ها والدین حضور دارند و فرزندان را به این سمت راهنمایی کرده‌اند.

بیشتربخوانید

• درآمد میلیونی به قیمت سوءاستفاده جنسی از نوجوانان

همین چند روز پیش بود که کلیپ این سه نوجوان در فضای مجازی منتشر شد. پسر نوجوان کنار دو نوجوان دختر نشسته بود و از تامین درآمد و سوءاستفاده جنسی آن‌ها می‌گفت. کلیپ خیلی زود در فضای مجازی دست‌به‌دست شد. بعد، اما مشخص شد که پشت پرده ساخت این کلیپ، والدینی حضور دارند که فرزندان‌شان را ترغیب می‌کنند تا سبک زندگی‌ای را اشاعه دهند که به قول خودشان «سم» است و خلاف جهت سبک زندگی ایرانی ــ اسلامی جامعه مدنی ماست.

این فضای مجازی هنجارشکنانه
سوءاستفاده کودکان در فضای مجازی موضوع تازه‌ای نیست و عمر آن به عمر استفاده از فضای مجازی و کاهش سن استفاده از آن برمی‌گردد. حالا بسیاری از والدین از کودکان خود استفاده می‌کنند و برای به‌دست‌آوردن پول بیشتر، بخشی از روح و روان کودکان خود را در فضای مجازی به حراج می‌گذارند. علیرضا چابکرو، پژوهشگر فضای مجازی و مدرس دانشکده خبر صداوسیما دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید ضریب نفوذ فضای مجازی در کودکان و نوجوانان کاهش پیدا کرده است. به این موضوع باید تمایل والدین به درآمد و سوءاستفاده از کودکان در فضای مجازی را هم اضافه کرد. این مساله باعث شده است که دو مورد هنجارشکن باعث بروز چنین اتفاقاتی و پخش کلیپ‌هایی از این جنس شود. مساله، اما به سوءاستفاده از کودکان محدود نمی‌شود. حالا قبح بسیاری از مسائل دینی، فرهنگی و اجتماعی زندگی ایرانی در فضای مجازی ریخته است. جنگ رسانه‌ای و نفوذ دشمنان به فضای مجازی و تغییر باور‌ها هم مزید بر علت شده است. غفور شیخی، جامعه‌شناس و محقق دراین‌باره به ما می‌گوید مسائلی که روزی برای خانواده‌ها ارزش بود، حالا برای نسل امروز و کودکان‌ونوجوانان ارزشش کاهش یافته است. چراکه جایگزین مناسب و به‌روز‌شده‌ای به آن‌ها ارائه نداده‌ایم و از سویی هم‌افزا شدن هجمه‌های دشمن و اهمال‌های تربیتی برخی خانواده‌ها موجب شده قبح‌زدایی‌هایی به نام کودکان و نوجوانان انجام شود.

امان از خانواده بی‌توجه
چابکرو می‌گوید والدینی که طرفدار سبک زندگی، تربیتی و اجتماعی غیر دینی‌اند فرزندان خود را هم در این راه، راهبری می‌کنند. والدینی که به این شکل فکر می‌کنند کلیپی هم شبیه این اتفاقی که در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود، تولید می‌کنند. ورود کودکان‌ونوجوانان به فضای مجازی این روز‌ها عجیب نیست، اما این خانواده است که باید نه با تفکر بازدارنده که با تفکر آموزش درست و غلط و نظارت سازنده به فرزندان خود، مسیر درست را پیش پای آنان قرار دهند. چابکرو توضیح می‌دهد اشاعه سبک زندگی ایرانی - اسلامی تنها با دخالت خانواده روی نمی‌دهد. وزارت آموزش‌وپرورش، خانواده و همه ارگان‌های فرهنگی باید دست‌به‌دست هم دهند تا دنیای مجازی پیچیده را بسته به نظر خود ایرانیزه و اسلامی کنند.

نظارت سازنده
درست است که ارزش‌سازی، قهرمان‌سازی و تولید محتوای سازنده مهم هستند، اما باید از نفوذ و گستردگی فضای مجازی در زندگی هم محافظت کرد. چابکرو توضیح می‌دهد که نظارت بر انتشار محتوایی که تولید می‌شود مهم است، اما باید با محتوایی که خلاف جریان‌سازی جامعه ایرانی است، مبارزه کرد. او معتقد است باید اجازه دسترسی به تولیدمحتوای سازنده را به نخبگان کشور داد تا محتوای مناسب تولید شود، بعد، اما باید با هوشمندی از انتشار محتوای ممنوعه جلوگیری و حتی با افرادی که این محتوا را تولید می‌کنند، برخورد جدی کرد.

جریان‌سازی سازنده
تولید محتوای مناسب و درخور کودک‌ونوجوان ایرانی در فضای مجازی یکی از پیشنهاداتی است که از نظر چابکرو باید انجام شود. داده‌ها و اطلاعات مانند برق و باد منتشر می‌شوند. او معتقد است که نباید عقب بیفتیم و ما هم برای انتشار اطلاعات باید سرعت به خرج دهیم. مهم‌ترین مساله، اما جریان‌سازی سازنده است. از نظر این استاد دانشگاه، برای مقابله با توفان‌های سیل‌آسای فضای مجازی که فرهنگ ایرانی را نشانه رفته باید سدی ساخت. باید محتوایی تولید شود که جریان‌سازی کند. جریان‌سازی سازنده باید براساس قهرمانان ایرانی و دینی انجام شود؛ قهرمان‌هایی که می‌توان با توجه به سبک زندگی آن‌ها برای مخاطب کودک‌ونوجوان ارزش‌گذاری کرد و محتوایی درخور ساخت.

منبع: روزنامه جام جم