نزدیک به دو سال از آزادسازی سهام عدالت می‌گذرد، اما خرید و فروش این سهام برای مشمولان مستقیم آن، از آبان ماه سال ۱۳۹۹ متوقف است. 

از سوی دیگر، مشمولان غیرمستقیم سهام عدالت نیز، از اسفندماه سال گذشته قادر به فروش سهام خود نیستند و نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت در بازار سرمایه، متوقف شده‌اند.

فروش سهام عدالت و آزادسازی ۴۰درصد باقیمانده آن، در حالی مشروط به اصلاح آیین‌نامه اجرایی سهام عدالت و تعادل در بازار سهام شده که روند آزادسازی از همان ابتدای امر، با اشکالات زیادی همراه بوده و تنها منجر به ضرر مشمولان شده است.

صفر تا صد نحوه فروش سهام عدالت

درحالی که مشمولان سهام عدالت که روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند همچنان و بعد از گذشت یک سال امکان فروش سهام خود را ندارند، غیرمستقیم‌ها میتوانند با طی کردن چند مرحله سهام خود را به فروش بگذارند.

حدود یک سال و دو ماه از آزادسازی سهام عدالت گذشته است، فرایندی که باعث شد مشمولان این سهام به دو دسته مستقیم، شامل ۱۹ میلیون سهامدار، و غیرمستقیم شامل ۳۰ میلیون سهامدار تقسیم شوند و درحالی که در روز‌های نخست آزادسازی مستقیم‌ها به دلیل شرایط آن روز‌های بازار سرمایه به راحتی میتوانستند ۳۰ یا ۶۰ درصد سهام خود که آن روز‌ها بیش از ۲۰ میلیون تومان قیمت داشت را بفروشند، روند نزولی بازار بر این افراد سایه انداخت و نه تنها این افراد شاهد سقوط آزاد ارزش واقعی سهام عدالت خود بودند، بلکه حق فروش سهام عدالت نیز از آن‌ها گرفته شد و به نظر میرسد قرار است فورش سهام عدالت از سر گرفته شود!

در این میان ۳۰ میلیون نفری که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری سهام عدالت شدند و هر فرد به اندازه دارایی خود در سهام عدالت، مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه گذاری استانی است. نماد این شرکت‌ها در بازار سرمایه نیز درحال معامله است. برای مثال نماد شرکت سرمایه گذاری خوزستان وسخوز و نماد شرکت سرمایه گذاری قزوین، وسقزوین است.

این افراد برای فروش سهام خود، اگر سجامی نیستند، در ابتدا باید با ورود به سامانه WWW.SEJAM.IR سجامی شوند و کد بورسی دریافت کنند. سپس به سایت WWW.DDN.CSDIRAN.IR مراجعه کرده تا دارایی سهام عدالت خود را مشاهده کنند. پس از انجام این فرایند باید به سامانه معاملات کارگزاری مراجعه کرده و در قسمت تغییر کارگزار ناظر، نماد استانی خود را انتخاب و درخواست خود را ثبت کنند تا نماد تا ۴۸ ساعت بعد به پرتفوی فرد اضافه شود.

سرانجام فرد باید به پنل کارگزاری خود مراجعه کند، نماد خود را انتخاب کرده و به فروش برساند.

چطور سهام عدالت را بفروشیم؟

برای آزادسازی سهام عدالت دو گزینه مدیریت مستقیم و غیرمستقیم وجود دارد. در مدیریت مستقیم خود فرد مالکیت و مدیریت سهام خود را برعهده می‌گیرد. همچنین در مدیریت و مالکیت غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت و سرمایه گذاری، عملا “مالکیت” را در دست خود دارد، ولی مدیریت را به این نهاد‌ها واگذار می‌کند.

هر دو روشی که در سامانه سهام عدالت برای آزادسازی اعلام شده، بورسی است، یعنی از طریق بازار سهام انجام خواهد شد. در روش آزادسازی مستقیم سهامدار خودش مسئولیت پرتفوی بورسی را به عهده دارد، ولی در روش غیرمستقیم پرتفوی افراد در شرکت سرمایه گذاری استانی قرار می‌گیرد و شرکت‌ها به نیابت از سهامداران سهام آن‌ها را مدیریت می‌کنند؛ بنابراین در روش دوم شخص به‌طور مستقیم درگیر فروش سهام عدالت نیست.

نحوه انتخاب مدیریت سهام عدالت

بعد از این که ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت اعلام شد، از ۱۰ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد ماه یک ماه فرصت وجود دارد تا سهامداران عدالت که می‌خواهند مدیریت سهام عدالت خود را به عهده بگیرند، وارد سامانه سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir شوند و گزینه روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کنند که اگر کسی این گزینه را انتخاب کرد، دیگر امکان برگشت برای مدیریت غیر مستقیم یعنی توسط شرکت‌های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت را نخواهد داشت.

هر کسی که در این یک ماه به سامانه سهام عدالت مراجعه نکند، یعنی گزینه دوم که عبارت است از مالکیت و مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت را انتخاب کرده و نیازی به ورود به سامانه هم ندارد. به صورت خودکار سهام این افراد به شرکت‌های سهام عدالت استانی منتقل می‌کنیم؛ یعنی سهام عدالت همچنان در مالکیت آن‌ها خواهد بود، اما مدیریت سهام با شرکت‌های سرمایه گذاری سهام استانی خواهد بود و سود این سهام سالانه به صورت مرتب برای صاحبان سهام واریز می‌شود.

کسانی که روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب می‌کنند، فعلا نیازی به کد بورسی ندارند، بلکه بعد از مهلت یک ماهه فهرست این افراد به شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه، سمات، فرستاده شده و در آن جا برای سهامداران عدالت کد معاملاتی بورسی در نظر گرفته می‌شود و سهام به نام فرد می‌شود، اما فعلا برای فروش سهام عدالت نیازی به کد بورسی نیست.

ولی بعد از دریافت کد بورسی برای اینکه بدانید کدام سهم را بفروشید و کدام را نگه دارید باید قدرت تحلیل کردن سهم‌های موجود در پرتفوی خود را داشته باشید و اینکار هم فقط با آموزش دیدن و یاد گرفتن به دست می‌آید. دوره آموزش بورس نخبگان خانه سرمایه می‌تواند بهترین نقطه شروع آموزش شما برای تبدیل شدن به یک تحلیل گر حرفه‌ای است!

با توجه به مصوبه مورخ ۹۹/۰۲/۳۰ شورای عالی بورس، کلیه دارندگان سهام عدالت که قصد فروش قسمتی از سهام خود را دارند، می‌توانند از روز سه شنبه مورخ ۹۹/۰۳/۶ به شعب بانک‌هایی که قبلاً در آن دارای حساب بانکی بوده و شماره شبای آن حساب را به سازمان خصوصی سازی معرفی کرده اند، مراجعه و با تکمیل فرم‌های مربوط نسبت به تکمیل سفارش فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت خود و تعهد نامه مربوطه، اقدام کنند.

براساس این مهلت اعلام شده در تاریخ ۹۹/۰۳/۰۸ به پایان می‌رسد و از تاریخ ۹۹/۰۳/۱۰ بانک‌ها از طریق کارگزاری‌های خود یا کارگزاری‌های طرف قرار داد، “به تدریج” نسبت به فروش سهام متقاضیان در بورس اقدام و وجوه حاصله را در قالب توافق شده به حساب آن‌ها واریز خواهند کرد. بعد از چند روز که فروش از سوی کارگزاری انجام شد مبلغ مربوطه از طریق حساب دریافت شده از سوی بانک در اختیار متقاضی قرار خواهد گرفت.

بر اساس دستور رئیس جمهور شبکه بانکی کشور به سازوکار فروش و عرضه سهام عدالت اضافه شده است تا فرآیند فروش با سرعت بالایی انجام شود. این فروش سهام با توجه به کشش بازار و منافع سهام داران انجام خواهد شد. بانک‌ها به تدریج و در قالب توافق با دارندگان سهام عدالت جهت فروش اقدام خواهند کرد.

جزئیات فروش سهام عدالت توسط بانک‌ها

در ارتباط با قرارداد فروش، ذکر نکات زیر لازم است:

مالک سهام عدالت حق هرگونه اعتراض در خصوص سهام انتخابی برای فروش، زمان و قیمت فروش سهام را از خود سلب می‌کند.

کارگزاری در مرحله اول تنها می‌تواند ۳۰% از مجموع تعداد سهام شرکت‌ها یا ارزش ریالی سهام را بفروشد.

کارگزار مجاز است سهام را به هر قیمتی که در لحظه فروش سهام در بازار امکان فروش ان را دارد به فروش رساند.

انتخاب زمان فروش و سهامی که باید به فروش برسد، بر عهده کارگزار با هماهنگی ناظر بازار است.

مدت اعتبار سفارش تا اجرای مفاد سفارش بوده و مالک سهام عدالت حق تغییر و لغو آن را ندارد.

وجوه ناشی از فروش سهام، پس از فروش، از طریق کارگزاری به بانک پرداخت و به حساب بانکی فرد واریز می‌شود.

کلیه هزینه‌های اجرایی سفارش اعم از کارمزد ها، مالیات فروش و حق العمل کاری بانک بر عهده فرد مشمول سهام عدالت بوده و بایستی اجازه دهد از محل مبالغ ناشی از فروش سهام کم شود.

در سامانه سهام عدالت در سازمان خصوصی سازی میزان سهام هر کسی مشخص است و در آنجا به راحتی اعلام شده است هر فرد مثلا سهام یک میلیون تومانی یا ۵۳۲ هزار تومانی در اختیار دارد. بر اساس نرخ‌های بازار هر یک میلیون تومان سهام عدالت بیش از ۱۰ برابر شده است و بنابراین ارزش سهام ۵۳۲ هزار تومانی هم به همین نسبت افزایش یافته است.

نگهداری و یا فروش سهام عدالت؟

افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده اند می‌توانند با مراجعه به شعب بانکی از مزیت فروش فوری ۳۰ درصد پرتفوی سهام عدالت استفاده کنند. تاکید بر این است که مشمولان فقط در صورت “نیاز ضروری” دست به فروش سهام خود بزنند در غیر این صورت، این سهام در آینده سودده‌تر خواهد بود. با توجه به سبد دارایی ها، سهام عدالت دارای حفظ ارزش برای بلندمدت است و ارزش آن در بلند مدت بالاتر می‌رود. نگهداری بلند مدت سهام عدالت به صرفه‌تر از فروش آن است. سهام عدالت برای فروختن نیست بلکه برای نگهداری بلند مدت است و این امکان فروش به معنای تشویق افراد به فروش نیست بلکه امکانی برای افراد است و این مزیت فروش همیشه وجود خواهد داشت.

بعد از انجام فرایند افزایش سرمایه این شرکت‌ها به تناسب شرایط وارد بازار بورس یا فرابورس خواهند شد. در نهایت این شرکت‌ها نیز بدون محدودیت امکان معامله خواهند داشت. وضعیت نماد این شرکت‌ها تا حدودی شبیه‌ای تی اف خواهد بود، اما ساختار حقوقی آن‌ها با ETF‌ها به صورت کلی متفاوت است.

افرادی که روش مستقیم را انتخاب می‌کنند ۳۶ شرکت سهام عدالت در سیستم معاملاتی شان قرار می‌گیرد، اما افرادی که در روش غیر مستقیم قرار می‌گیرند درواقع تنها یک شرکت سرمایه گذاری استانی در پرتفوی آن‌ها لحاظ می‌شود.

کسانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند بایستی منتظر تعیین تکلیف وضعیت شرکت‌های سرمایه گذاری استانی باشند. چراکه بعد از انتقال اطلاعات از سازمان خصوصی سازی به شرکت سپرده گذاری مرکزی و مشخص شدن وضعیت تعداد سهامداران در استان‌ها بایستی فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها و درج نماد آن‌ها در بورس یا فرابورس انجام شود.

منبع: ایسنا