منصوره صراطی مدیر گروه رتبه بندی ISC گفت: نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۲۲ میلادی خود را منتشر کرد.

او گفت: در این رتبه‌بندی ۴۴ دانشگاه از ایران در جمع ۱۳۱۸ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند و این در حالی است که در سال قبل ۳۶ دانشگاه از ایران در این رتبه بندی حضور داشته اند.

صراطی گفت: در بین کشور‌های اسلامی، ایران با حضور ۴۴ دانشگاه رتبه نخست، ترکیه با ۳۲ دانشگاه رتبه دوم و مصر با ۱۰ دانشگاه رتبه سوم را دارند.

لایدن یکی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس شاخص‌های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می‌دهد.

او گفت: در سال ۲۰۲۲، در قالب چهار معیار کلی مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در لایدن مورد رتبه بندی قرار گرفتند. این ارزیابی‌ها از تولیدات علمی دانشگاه‌ها در سال‌های ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۰ از پایگاه اطلاعاتی Web of Science استفاده کرده است.

مدیر گروه رتبه بندی ISC در ادامه گفت: معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از تعداد کل انتشارات و شاخص هایی، چون مقالات ۱ درصد برتر، مقالات ۵ درصد برتر، مقالات ۱۰ درصد برتر و مقالات ۵۰ درصد برتر به صورت تعداد و سهم از کل و نیز تعداد کل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استناد‌های انتشارات دانشگاه TCS و MCS و نیز مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده (به رشته و سال) دانشگاه TNCS و MNCS بهره گرفته است (دو شاخص آخر در صفحه اصلی نتایج نشان داده نمی‌شود).

در معیار دیپلماسی علمی از شاخص هایی، چون تعداد کل انتشارات، همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر (به صورت تعداد و سهم از کل) استفاده کرده است.

صراطی گفت: معیار دسترسی آزاد به انتشارات نیز از شاخص ­های تعداد کل انتشارات، انتشارات دسترسی آزاد، انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز (به صورت تعداد و سهم از کل) تشکیل می­ شود.

معیار تنوع جنسیتی نیز شامل شاخص­‌های همکاری با نویسندگانی که جنسیت آن‌ها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) می­باشد. جدول زیر معیار‌ها و شاخص ­های رتبه­ بندی لایدن نشان داده شده است.

او گفت: نظام رتبه بندی لایدن بر خلاف سایر نظام‌های رتبه بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاه‌های حاضر در نظام خود، رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌کند بلکه دانشگاه‌ها بر اساس معیار‌ها و شاخص‌های موجود در نظام لایدن مورد رتبه بندی قرار می‌گیرند. از این رو یکی از ویژگی‌های رتبه بندی لایدن این است که به دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص‌ها و وزن‌های مرتبط با آن‌ها است، اختصاص نمی‌دهد بلکه، برای کلیه دانشگاه‌ها در این شاخص‌ها نمرات و رتبه‌ها را جداگانه محاسبه و منتشر می‌کند.

حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی لایدن

مدیر گروه رتبه بندی ISC گفت: تعداد دانشگاه‌های حاضر از ایران در این رتبه بندی ۴۴ دانشگاه است که این آمار در سال قبل ۳۶ دانشگاه بوده است. نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی لایدن را نمایش می‌دهد.

تعداد ۸ دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، محقق اردبیلی، خوارزمی، کردستان، سیستان و بلوچستان، صنعتی شیراز، بین المللی امام خمینی در این رتبه بندی حضور نداشتند.

او گفت: در سال ۲۰۲۲، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، تربیت مدرس، پزشکی شهید بهشتی، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، تبریز، صنعتی اصفهان، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، علوم پزشکی ایران، فردوسی مشهد، شیراز، علوم پزشکی تبریز، شهید بهشتی، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شیراز، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علوم پزشکی اصفهان، گیلان، اصفهان، پیام نور، شهید باهنر کرمان، ارومیه، کاشان، علوم پزشکی کرمانشاه، سمنان، رازی، شاهرود، بوعلی سینا، صنعتی نوشیروانی بابل، یزد، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، زنجان، شهید چمران اهواز، محقق اردبیلی، خوارزمی، صنعتی سهند، کردستان، مازندران، صنعتی مالک اشتر، بین المللی امام خمینی، صنعتی شیراز، سیستان و بلوچستان در رتبه بندی لایدن حضور دارند.

جایگاه کشور‌های اسلامی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۲

صراطی گفت: ایران با حضور ۴۴ دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال‌های گذشته در بین کشور‌های اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه در اختیار خود دارد. پس از ایران ترکیه و مصر به ترتیب با ۳۲ و ۱۰ دانشگاه رتبه‌های دوم و سوم را دارند. در جدول زیر تعداد دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی در نظام رتبه بندی لایدن، نشان داده شده.