آقای عبدلی در جلسه کارگروه بلایای جوی و طوفانهای آذربایجان شرقی گفت: با کاهش بارندگیها، تداوم خشکسالی و افزایش دما نسبت به سالهای گذشته روبرو هستیم که سبب تغییرات اقلیمی و افزایش بروز پدیده گرد و غبار در استان میشوند و با توجه به ایجاد چشمهها و مراکز گرد و خاک در سوریه و عراق و ایجاد سلولهای بادی در منطقه، اغلب موارد هجوم گرد و خاکها از منطقه جنوب غرب به تبریز بوده است.
در ایجاد خشکسالی پارامترهای مختلفی تاثیرگذار هستند که در گذشته صرفاً بارندگی مطرح میشد، اما امروزه فاکتورهای بسیاری دخیل هستند و متدهای دیگری چون رطوبت خاک و دیگر موارد نیز دخیل هستند که این شاخصها قابل استناد است.
میانگین میزان بارندگی بر پایه دیدگاهها و ایستگاههای بررسی شده از مهر گذشته تاکنون ۲۵۵ میلیمتر بوده و در سال زراعی پارسال نیز ۲۱۸ میلیمتر بود و در بلند مدت نیز ۲۹۵ میلیمتر بود که نسبت به پارسال ۱۷ درصد افزایش و نسبت به مدت بلند مدت ۱۴ درصد کاهش یافت.
افزایش دما عامل اصلی در تعیین جهت و نوع بارندگی است که برمبنای پارامترها به طور میانگین ۱.۶- درجه سلسیوس کاهش دما و در بلند مدت ۰.۵ درجه افزایش دما داشتهایم که این ماندگاری و افزایش دما به دلیل آلودگی هوا و دیگر پارامترهای جوی متفاوت است همچنین مراغه ۱.۵ درجه افزایش دما و ورزقان ۰.۳- درجه کاهش دما داشته است، اما بارندگی در شهرهای مختلف متفاوت بوده است.
علیرغم اینکه در آذربایجان شرقی بارندگی کمتر بوده، اما نسبت به میانگین کشوری حالت بهتری دارد؛ اختلاف بارندگی در استان نسبت به میانگین کشوری در بلند مدت ۴۱ درصد کاهش داشت که جایگاه هفتم کشور را به خود اختصاص داد همچنین شاهد افزایش بارندگیها در هرمزگان بودیم و بقیه استانها با کاهش روبرو بودند.
یکی از مناطق پایش، ارزیابی و دقت در امور جغرافیایی، حوزهها هستند برای نمونه در پسروی آب دریاچه ارومیه باید باد و بارندگی این منطقه را مورد ارزیابی قرار دهیم.
متدهای مختلفی که وضعیت شاخص خشکسالی SPEI را ارزیابی میکنند، لکههایی از بارندگی بیش از نرمال در استان دیده میشود، اما در بیشتر مناطق کمتر از حد نرمال است و بهویژه در غرب استان به سمت خشکسالی میرود.
لازم است دقت شود که تنها با یکسال میزان بارندگی بیشتر، وضعیت بهتر نمیشود و اگر نمودار بارندگیها از نمودار دما بیشتر باشد، نباید ما را فریب دهد که ما از حالت خشکسالی به سمت ترسالی حرکت کردهایم.
انباشت خشکسالی موضوع مهم دیگری است که لازم است برنامهریزی شده و دستگاههای اجرایی بر روی کار بیایند و تولیدات و محصولات هواشناسی به روزتر شده و تدابیر جدیدتری اتخاذ شود.
نسبت به دورههای قبل گرد و خاک در منطقه ما افزایش یافته است، زمانی که موضوع ما تغییرات اقلیمی است، روند نزولی بارندگی و تداوم و روند صعودی دما بحث میشود و موضوع خشکسالیهای دیگری هم پیش میآید؛ بنابراین باید هم فکری، هم اندیشی و تهیه نقشه راه را در برنامهی خود داشته باشیم.
باتوجه به نمودارهای موجود در خصوص دادههای هواشناسی، اگر پارامتری به نام بارندگی مطرح باشد، باید بر حسب وسعت شهرستان و اختلاف ارتفاع، نمودار مناسبی تهیه شود.
موضوعی که طی هفتههای گذشته خود را نشان داد، پدیده گرد و خاک بود که بیشتر در کشورهای سوریه و عراق اتفاق میافتد، اما جهت باد در این امر مهم است و با چرخش و نوع حرکت باد باید وضعیت را در نظر بگیریم.
وی در خصوص پیش بینی بارشها برای کوتاه، میان و بلند مدت گفت: بررسی دادههای هواشناسی نشان میدهد که در یک تا دو ماه آینده نسبت به میانگین بلند مدت شاهدکاهش بارندگی خواهیم بود و هر چند در نیمه دوم مرداد بارندگی نرمال خواهیم داشت، به دلیل اینکه در کل بارندگیهای مرداد در دورههای مختلف چندان قابل توجه و اعتنا نیست، باید بگوییم که میزان بارش سال زراعی امسال نسبت به بلند مدت کاهشی خواهد بود.