دکتر محمدجواد دهقانی، رئیس ISC گفت: گروه رتبه‌بندی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری پس از بیش از یک دهه انجام موفق رتبه بندی ملی دانشگاه و پژوهشگاه‌های کشور و نیز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان و دانشگاه‌های جهان اسلام، با توجه به تجارب ارزنده در این زمینه و شناخته شدن به عنوان تنها مرجع رتبه‌بندی در کشور، در سال ۹۹ برای اولین بار رتبه بندی دانشگاه‌های جهان را بر اساس حوزه‌های موضوعی به انجام رسانده است.

دهقانی گفت: اولین نسخه این رتبه‌بندی، با نام ISC World University Rankings by Subject برای دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و امسال برای سومین سال پیاپی این رتبه بندی را انجام داده است. در ادامه روش شناسی و نتایج این رتبه بندی آورده می‌شود.

روش‌شناسی رتبه‌بندی موضوعی

دهقانی گفت: در رتبه بندی جهانی ISC بر اساس موضوع، از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی OECD استفاده شده است. در این طرح، کلیه حوزه‌های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار می‌گیرند که در نهایت ۳۹ زیر رده مورد استفاده قرار می‌گیرند (۳ زیر رده کنار گذاشته می‌شود). ۶ رده اصلی در این طرح عبارت از علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، علوم پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی و علوم انسانی هستند.

او گفت: در رتبه بندی موضوعی ISC، دانشگاه‌های هدف به منظور رتبه بندی در هر حوزه موضوعی، دانشگاه‌هایی هستند که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جزء ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشند و در بازه زمانی سه ساله، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر حوزه موضوعی منتشر کرده و در پایگاه InCite ثبت شده باشند.

رئیس ISC گفت: دانشگاه‌های اعلام شده در این رتبه بندی، در هر حوزه موضوعی در نهایت به صورت درهمکرد و نیز بر اساس قاره و کشور و... اعلام خواهند شد. رتبه بندی موضوعی ISC، بر اساس ۳ معیار کلی پژوهش، فعالیت بین المللی و نوآوری انجام می‌ شود که معیار پژوهش به دلیل اهمیتی که دارد، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است.

حضور ۴۲ دانشگاه از ایران در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۱

دهقانی گفت: در رتبه‌بندی موضوعی ISC ۲۰۲۱ از ایران ۴۲ دانشگاه حضور دارند که در حوزه‌های مختلف موضوعی حائز رتبه شده اند. این در حالی است که در رتبه بندی سال گذشته ۳۹ دانشگاه از ایران حضور داشتند. دانشگاه‌های صنعتی مالک اشتر، صنعتی شیراز و محقق اردبیلی برای اولین بار در این رتبه بندی حضور پیدا کرده اند.

حوزه علوم طبیعی

او گفت: در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۱ شاهد حضور دانشگاه‌های برتر کشور در ۶ رشته از ۷ رشته حوزه علوم طبیعی شامل ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی و نجوم، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی، علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم. در این حوزه در سال ۲۰۲۱، دانشگاه تهران ۴۰۰-۳۵۱ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس ۶۰۰-۵۰۱ رتبه دوم را کسب کردند.

حوزه مهندسی و فناوری

در حوزه مهندسی و فناوری در ۱۱ رشته رتبه بندی شده است که دانشگاه‌های ایران در هر ۱۱ رشته حضور داشته اند که دانشگاه تهران با رتبه ۳۹ رتبه اول و دانشگاه‌های صنعتی شریف ۲۰۱ رتبه دوم و دانشگاه تبریز ۲۱۳ رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم پزشکی و بهداشت

در حوزه علوم پزشکی و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران ۲۲۱ رتبه اول، علوم پزشکی شهید بهشتی ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم، علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی مشهد ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم کشاورزی

در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران ۸۰ در رتبه اول، دانشگاه شیراز ۱۹۳ در رتبه دوم و دانشگاه تربیت مدرس ۲۰۸ رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم اجتماعی

در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب رتبه ۴۵۰-۴۰۱ شد.

حوزه علوم انسانی

در حوزه علوم انسانی فقط دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۶۰۰-۵۰۱ شده است و در هیچ کدام از رشته‌های این حوزه دانشگاهی از ایران حضور ندارد.

حوزه علوم طبیعی (Natural Sciences)

رئیس ISC در ادامه گفت: در رشته ریاضیات، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۲۰۰ رتبه اول، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران (۴۰۱-۴۵۰) به صورت مشترک رتبه دوم، دانشگاه علم و صنعت ایران و صنعتی شریف (۴۵۱-۵۰۰) به صورت مشترک رتبه چهارم را به دست آوردند.

در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران ۱۸۷ رتبه اول و صنعتی امیرکبیر (۲۵۱-۳۰۰) رتبه دوم و صنعتی شریف (۳۰۱-۳۵۰) رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته علوم فیزیکی و نجوم دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه تهران (۴۵۱-۵۰۰) مشترکا رتبه اول و دانشگاه صنعتی شریف (۵۰۱-۶۰۰) رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته علوم شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۱۴۱ رتبه اول و تربیت مدرس ۳۰۱-۳۵۰ رتبه دوم و صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف (۳۵۱-۴۰۰) به صورت مشترک رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته زمین و علوم محیطی دانشگاه تهران ۱۴۰ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس (۳۵۱-۴۰۰) رتبه دوم و دانشگاه شیراز و تبریز (۴۰۱-۴۵۰) مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته علوم زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران (۴۵۱-۵۰۰) رتبه اول کسب کردند.

حوزه مهندسی و فناوری (Engineering and Technology)

دهقانی گفت: در رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران با رتبه ۵۵، علم و صنعت ایران با رتبه ۱۳۷، دانشگاه تبریز با رتبه ۱۳۹، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۵۵ و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۱۷۵ رتبه‌های اول تا پنجم را کسب کردند.

در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه تهران با رتبه ۲۱۹، صنعتی شریف با رتبه ۲۴۵، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفتند.

در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تهران ۳۵، صنعتی نوشیروانی بابل ۶۵، صنعتی امیرکبیر ۷۳، علم و صنعت ایران ۸۷، صنعتی شریف ۱۲۷ به ترتیب جایگاه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران ۷۰، صنعتی امیرکبیر ۱۶۰، علم و صنعت ایران ۱۷۰، صنعتی شریف ۱۸۳، تربیت مدرس ۲۱۴ به ترتیب رتبه‌های اول تا پنجم کشور را کسب کرده‌اند.

در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران ۱۴۱، صنعتی امیرکبیر ۲۱۵، صنعتی شریف ۲۳۹ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ۶۸، علوم پزشکی تهران ۱۴۵، دانشگاه تهران ۱۷۲ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران ۵۲ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر ۲۲۲ رتبه دوم، صنعتی شریف با رتبه ۲۳۵ در جایگاه سوم قرار گرفت.

در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۳۹، دانشگاه تهران ۱۶۸، پزشکی تبریز ۲۲۴، تربیت مدرس ۲۳۸، پزشکی شهید بهشتی ۲۳۹ به ترتیب در رتبه‌های اول تا پنجم قرار گرفتند.

در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی سه دانشگاه از ایران حضور داشتند: دانشگاه تهران ۱۱، پزشکی تهران ۱۸ و پزشکی تبریز ۴۱ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران ۳۰۰-۲۵۱ در رتبه اول و صنعتی شریف ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و پزشکی تهران ۴۰۰-۳۵۱ در جایگاه سوم قرار گرفتند.

در سایر رشته‌های مهندسی و فناوری (شامل: مهندسی چند رشته ای، مهندسی صنایع، مهندسی تولید، علوم و فنون غذایی، ابزار دقیق Instruments & Instrumentation، ذره‌بینی Microscopy، علوم تصویربرداری و فناوری عکاسی، طیف سنجی) دانشگاه تهران ۱۰۶ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر و صنعتی اصفهان و دانشگاه تبریز ۳۵۰-۳۰۱ هر سه رتبه دوم و صنعتی شریف ۴۰۰-۳۵۱ در رتبه پنجم قرار گرفتند.

حوزه علوم پزشکی و بهداشت (Medical and Health Sciences)

دهقانی گفت: در رشته تحقیقات پزشکی پایه دانشگاه علوم پزشکی تهران ۲۱۳ رتبه اول، علوم پزشکی مشهد و پزشکی شهید بهشتی ۳۵۰-۳۰۱ مشترکا رتبه دوم و علوم پزشکی تبریز ۴۰۰-۳۵۱ رتبه چهارم را کسب کردند.

در رشته پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران ۳۰۰-۲۵۱، پزشکی شهید بهشتی ۳۵۱-۴۰۰، علوم پزشکی ایران ۴۵۰-۴۰۱ رتبه اول تا سوم را کسب کردند.

در رشته علوم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۶۱ رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی ۳۰۱-۳۵۰ رتبه دوم، پزشکی ایران، پزشکی اصفهان و پزشکی مازندران ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم کشاورزی (Agricultural Sciences)

او گفت: در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تهران ۷۱، شیراز ۱۵۳، تربیت مدرس ۱۵۹، صنعتی اصفهان ۲۳۵، دانشگاه تبریز ۲۳۹ به ترتیب رتبه اول تا پنجم را کسب کردند.

در رشته علوم دامپزشکی دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۱۰۵ شد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است.

در سایر رشته‌های علوم کشاورزی (شامل مهندسی کشاورزی، اقتصاد و سیاست گذاری کشاورزی، علوم و فنون غذایی) دانشگاه تهران ۸۸، پزشکی شهید بهشتی ۱۳۴، صنعتی اصفهان ۱۶۵ و دانشگاه تبریز ۱۹۷ به ترتیب رتبه اول تا چهارم کشور را کسب کردند.

حوزه علوم اجتماعی (Social Sciences)

در رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران ۲۱۰ و علم و صنعت ایران ۵۰۱-۶۰۰ تنها دانشگاه‌های کشور در این رشته هستند.

در رشته جغرافیای اجتماعی و اقتصادی تنها دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۳۰۰ -۲۵۱ شده است.

حضور کشور‌های اسلامی در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۱

رئیس ISC در ادامه گفت: در رتبه بندی حوزه موضوعی ISC ۲۰۲۱ سایر کشور‌های اسلامی نیز به خوبی ظاهر شدند.

در حوزه علوم طبیعی تعداد ۳۷ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۱ دانشگاه و مالزی با ۵ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۱۲۰ بوده است.

در حوزه مهندسی و فناوری تعداد ۵۶ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۵ دانشگاه و مالزی با ۱۲ دانشگاه می‌است. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۲۵ بوده است.

در حوزه علوم پزشکی و بهداشت تعداد ۴۹ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۱۵ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشور‌های ایران با ۱۲ دانشگاه و مصر با ۷ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه مربوط به ایران و برابر با ۲۲۱ بوده است.

در حوزه علوم کشاورزی تعداد ۸۸ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۲۴ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشور‌های ایران با ۱۶ دانشگاه و اندونزی با ۱۱ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۶۲ مربوط به کشور مالزی بوده است.

به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، در حوزه علوم اجتماعی تعداد ۱۹ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۸ دانشگاه است. بعد از آن کشور‌های اندونزی با ۵ دانشگاه و ترکیه با ۲ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۳۵۱-۴۰۰ و مربوط به کشور‌های عربستان سعودی و مالزی بوده است.

در حوزه علوم انسانی تعداد ۸ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۴ دانشگاه است. کشور‌های ترکیه با ۳ دانشگاه و ایران با ۱ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته‌اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور مالزی با رتبه ۴۰۰-۳۵۱ بوده است.