محمد سلطانی گفت: نکته‌ای که باید درباره روز و رویداد غدیر عرض کنم و فراتر از این رویداد هم هست، طرز برخورد ما با وقایع تاریخی و بهره‌ای است که از تاریخ گذشته چه تاریخ ایران، چه تاریخ اسلام و چه تاریخ جهان می‌بریم. اگر بنا باشد که ما در رویداد‌های تاریخی متوقف بمانیم و همواره به یک اتفاق یا یک شخصیت تاریخی افتخار کنیم یا او را مورد نکوهش قرار دهیم و یک واقعه تاریخی را به‌عنوان یک جشن مطرح و در قبال آن شادی کنیم یا برعکس برای یک رویداد تاریخی همواره عزاداری کنیم، در این صورت آن واقعه یا آن شخصیت در حد یک آداب و رسوم باقی می‌ماند و فایده چندانی نخواهد داشت و در بستر تاریخ از معنا تهی و بی‌اثر می‌شود. این نوع برخورد با تاریخ و رویداد‌ها و شخصیت‌های تاریخی تهی کردن رویداد تاریخی از معنا و خنثی کردن آن است.

اگر این رویداد‌ها یا شخصیت‌های تاریخی منجر به دوگانگی‌ها و ایجاد نزاع‌ها و درگیری‌هایی میان مردم شود و یا منجر به این شود که افرادی خود را از نژاد دیگر یا پیروان مذهب دیگر برتر ببینند، بنابراین چنین نگاهی به آن رویداد یا آن شخصیت تاریخی جنبه منفی پیدا می‌کند، همان‌طور که ما بعضی وقت‌ها می‌بینیم که یک رویداد تاریخی منجر شده گونه‌ای خودبرتربینی مذهبی یا نژادی در میان اقوام پدید بیاید و یک قوم، قومی دیگر را نکوهش کند یا خودش را از دیگران برتر بداند. در این شرایط نه‌تن‌ها رویداد و شخصیت تاریخی معنادار نیست، بلکه یادکرد آن رویداد یا شخصیت تاریخی زیان‌بخش است و موجب گسست‌های اجتماعی می‌شود.

به گفته او تنها زمانی یک رویداد و شخصیت تاریخی سودآور است و می‌توان برای همیشه از آن بهره‌مند شد که ما به آن رویداد و شخصیت تاریخی به‌عنوان یک عبرت و تجربه بنگریم، این موضوع همان نکته‌ای است که امیرمومنان علی (ع) در نامه خود به امام حسن (ع) بر آن تأکید می‌کند و به فرزندش می‌نویسد که «فرزندم تو عمر درازی نداری، ولی اگر تو تاریخ گذشتگان را خوب بدانی و از آن عبرت بگیری و تجربه کنی، درازای عمرت به درازای تاریخ خواهد شد، به‌گونه‌ای که گویی با اقوام و تمدن‌های گذشته زیسته‌ای و تجربه زیست را از آن‌ها کسب کرده‌ای.» این تنها طریقتی است که یک رویداد یا یک شخصیت تاریخی می‌تواند سودبخش باشد.

سلطانی می‌گوید: درباره رویداد غدیر نیز همین سه گزینه یا سه دیدگاه را در نظر می‌گیرم؛ اگر صرفاً رویداد غدیر را به‌عنوان یک جشن بنگریم که در آن شادی و دست‌افشانی کرده و شیرینی پخش‌کنیم و سرود بخوانیم، در این صورت غدیر به یک مراسم و مناسکی همانند آداب و رسوم دیگر مذاهب و ملل تبدیل می‌شود. این فرو کاستن از رویداد غدیر و کوچک کردن واقعه غدیر است که ما صرفاً آن را یک زمان شادی بدانیم.

او بر ضرورت توجه به معنا و پیام‌های رویداد غدیر، گفت: اگر این رویداد بخواهد مایه تفرقه و ایجاد گسست میان مسلمانان باشد، واقعاً باید بگوییم زیان‌بخش خواهد بود یعنی اگر بنا باشد افراد و گروه‌هایی رویداد غدیر را به عاملی برای دوگانگی و نزاع میان مسلمانان تبدیل کنند، بدون شک با رفتار و سنت علوی و سنت و روش دیگر ائمه اطهار مناسبت ندارد و در جهان امروز هم به‌شدت نزاع و درگیری خواهد بود که به زیان همه مسلمانان به‌ویژه شیعیان است. من فکر می‌کنم تنها زمانی رویداد غدیر و بزرگداشت رویداد غدیر معنادار و سودمند است که اول ازهمه ما به معنا و پیام‌های این رویداد و نه صرفاً به‌عنوان یک جشن و زمان شادی توجه کنیم.

پیغمبر اکرم (ص) مسلمانان را جمع کرد و کاندیدای پیشوایی یعنی کسی که فکر می‌کرد برترین مسلمانان و شایسته‌ترین فرد برای پیشوایی جامعه مسلمانان است را به آن‌ها معرفی کرد و مسلمانان به اختیار و نه به جبر و اکراه در طول سه روز با او بیعت کردند و این بیعت در یک فضای آرام، به‌دوراز تنش و تبلیغات سوء و به‌دوراز وعده‌های دروغین و البته به‌دور از اکراه و اجبار و تهدید و ارعاب برگزار شد و مسلمانان با امیرمومنان علی (ع) بیعت کردند.

به گفته عضو هیئت گروه علوم قرآن و حدیث علمی دانشگاه اصفهان باید رویداد غدیر را به این چشم ببینیم که مایه الفت و انس مسلمانان شود، هرچند پس از پیامبر اکرم (ص) اتفاقات دیگری افتاد و زمامداری جامعه مسلمانان به دست دیگران افتاد و بعد‌ها نیز در چارچوب خلافت اموی و عباسی، زمامداری مسلمانان، تنها بر پایه چیرگی و وراثت دست‌به‌دست شد، اما باید رویداد غدیر را همان‌گونه که پیامبر اکرم (ص) انجام داد و شکل داد به معنای احترام به آرای عمومی و توجه به رضایت عموم مردم در مورد زمامدار و زمامداری بدانیم، در این صورت بی‌شک غدیر میراث فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بزرگی خواهد بود.