محققان توانسته‌اند از یک حسگر مادون قرمز ایمونوفلورسانس جدید برای شناسایی نشانگر‌های زیستی بیماری آلزایمر در نمونه‌های خون ۱۷ سال قبل از ظهور علائم بالینی استفاده کنند؛ به گونه‌ای که امکان تشخیص عدم تعادل در تشکیل بتا آمیلوئید وجود دارد.

رسوبات در مغز

با پیشرفت بیماری آلزایمر، اختلال در پروتئین بتا آمیلوئید باعث ایجاد رسوبات متمایز در مغز به نام پلاک می‌شود که می‌تواند توسط یک حسگر تشعشع توسعه یافته در بوخوم آلمان شناسایی شود.

پروفسور کلاوس گرویرت، مدیر و موسس مرکز تشخیص پروتئین PRODI در دانشگاه روهر در بوخوم می‌گوید: هدف تعیین خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در مراحل بعدی با یک آزمایش خون ساده حتی قبل از تشکیل پلاک‌های سمی در مغز است تا از شروع درمان اطمینان حاصل شود.

اختلال در تشکیل بتا آمیلوئید و غلظت GFAP

تیمی از محققان به رهبری کلاوس گرویرت و هرمان برنر به دنبال یافتن این موضوع بودند که آیا واقعاً می‌توان نشانه‌های بیماری آلزایمر را در نمونه‌های خون پیدا کرد یا خیر. در واقع، حسگر مادون قرمز ایمونولوژیکی توانست ۶۸ فرد مورد آزمایش را شناسایی کند که متعاقباً ۱۷ سال بعد با درجه‌ای از دقت بالا به بیماری آلزایمر مبتلا شدند. برای مقایسه، محققان با استفاده از فناوری بسیار حساس مکمل SIMOA به ویژه نشانگر زیستی P-tau۱۸۱، که در حال حاضر به عنوان یک نشانگر زیستی امیدوارکننده در مطالعات مختلف پیشنهاد شده است، سایر نشانگر‌های زیستی را غربالگری کردند.

محققان می‌گویند با کمال تعجب، ما دریافتیم که غلظت پروتئین فیبر گلیال GFAP می‌تواند تا ۱۷ سال قبل از مرحله بالینی نشان دهنده بیماری باشد، اگرچه دقت آن بسیار کمتر از سنسور مادون قرمز ایمنی است.

اما محققان توانستند با ترکیب اختلال در تشکیل بتا آمیلوئید با غلظت GFAP، دقت آزمایش را در مرحله بدون علامت بیماری آلزایمر افزایش دهند.

قبل از وقوع آسیب

محققان بوخوم امیدوارند که تشخیص زودهنگام مبتنی بر دیسژنزیس آمیلوئید بتا به استفاده از دارو‌های بیماری آلزایمر در چنین مراحل اولیه ای کمک کند که تاثیر قابل توجه و بهتری داشته باشند.

کلاوس گرویرت گفت: ما قصد داریم از آزمایش دیسپروتین برای تعیین یک روش غربالگری برای افراد مسن استفاده کنیم تا خطر ابتلا به زوال عقل آلزایمر را تعیین کنیم، تا درمان قبل از «خسارت جبران‌ناپذیر» آغاز شود.

گرویرت گفت: تاکنون ده‌ها آزمایش بالینی دارو‌های بیماری آلزایمر شکست خورده‌اند. ظاهراً به این دلیل که آزمایش‌های تشخیص پلاک مغزی مورد استفاده در کارآزمایی‌ها، بیماری را به موقع تشخیص نمی‌دهند که به محض رسوب ضرر جبران ناپذیری به مغز بیمار وارد می‌شود.

تشخیص زودهنگام و دقیق‌تر

در آزمایش‌هایی که تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته‌اند، پلاک‌ها یا مستقیماً در مغز با استفاده از فناوری پیچیده و گران‌قیمت اسکن PET شناسایی می‌شوند یا به‌طور غیرمستقیم به روشی پیچیده‌تر با استفاده از غلظت‌های یک بیومارکر پروتئینی در مایع مغزی نخاعی که به صورت تهاجمی با استفاده از ELISA یا طیف‌سنجی جرمی به‌دست می‌آیند، شناسایی می‌شوند.

برخلاف تشخیص‌های ثابت شده پلاک، حسگر مادون قرمز ایمنی یک ناهنجاری قبلی در آمیلوئید بتا را نشان می‌دهد که می‌تواند بعداً باعث رسوب پلاک شود.

منبع: Neuroscience News