در برنامه امروز میز اقتصاد در خصوص  تحقق پذیری برنامه هفتم توسعه با حضور  مهر علی عضو هئیت علمی مرکز پژوهش های آینده نگری سازمان وبرنامه بودجه حسینی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس  ، نگاه داری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بحث و بررسی شد.

سوال: چه میزان از برنامه توسعه هفتم محقق شده است؟

مهر علی تبار  عضو هئیت علمی مرکز پژوهش های آینده نگری سازمان وبرنامه بودجه: برنامه ششم توسعه سی درصد تا چهل درصد انجام شده است. یک نکته ای که وجود دارد این است که مقوله توسعه مقوله کیفی است. برخی از عوامل به خود برنامه برمی‌گردد و برخی به این برمی‌گردد که قوانین قابلیت اجرایی پایینی دارند.

سوال: چرا اجرای این برنامه تاکنون محقق نشده است:

نگاهداری رئیس مرکز پژوهش های مجلس : مدل برنامه ریزی ما مدل جامع بوده است . بحث دوم این است که متاسفانه فرایند برنامه ریزی ما ایراد دارد و این فرایند غیر متمرکز شکل گرفته است.دو جریان در برنامه ریزی های توسعه کشور فعال می‌شوند ،یک عده استدلال های آنها بیش از حد مربوط به حال است و یک عده دید و آرمان گرایی غیر واقع بینانه دارند. ما به آرمان گرایی واقع بینانه نیاز داریم که واقعیت ها را ببینیم ولی در واقعیت ها نمانیم.

هدف گذاری ها باید مبتنی بر توانمندی ها و زیر ساخت های کشور در حوزه های مختلف باشد.بحث چهارم هم برمی‌گردد به اینکه ما نهاد توسعه مشخص نداریم.

سازمان برنامه و بودجه متولی این کار است. عمده تمرکز سازمان بودجه به پرداخت حقوق و بودجه می‌رود و عملا آن رصد و تمرکز را بر روی برنامه های مهم ندارند.

سوال: مجلس در این خصوص چه اقدامی انجام داده است؟

حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس :واقعیت این است که دیوان محاسبات گزارشی ارائه کرده است که پانصد و بیست چهار ماده است، سی درصد تحقق پیدا کرده است و چهل و هشت درصد آن ناقص است و بیست و دو درصد اصلا تحقق پیدا نکرده است و آیا واقعا باید سند توسعه پانصد و بیست و چهار جزء داشته باشد؟

ما از شیوه نگارش برنامه های توسعه فاصله گرفتیم و برنامه از آن سند حکمرانی افت پیدا کرده است.

شیوه و روش برنامه ریزی ما از برنامه های موثر به برنامه های کم اثر حرکت کرده است .

ما باید در رویکرد برنامه توسعه تجدید نظر کنیم و بحثی که مطرح کردم بحث بسیار مهمی است.امروزه ما بودجه و برنامه را به هم گره زده ایم.

سوال: آیا شما در مجلس برنامه ای دارید؟

حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس : بله به نظرم باید این موضوع در سطح های بالاتری بررسی شود. در قانون اساسی آمده است که امور اقتصادی بودجه مربوط به ریاست جمهور است. هم اکنون سیاست های کلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام درحال تنظیم است و مادامی که سیاست های کلی تنظیم نشود مجلس نمی‌تواند ورود کند. البته همانطور که اشاره شد مرکز پژوهش ها و غیره ما جلساتی را داریم و همین چند روز گذشته جلساتی را داشتیم.

عملا برنامه های پنج ساله با تاخیر یک ساله پایان برده می شود و این مهم نیست که برنامه پنج یا شش ساله باشد.

میزان تحقق اهداف برنامه مهم است.به هر حال این برنامه پنج ساله بوده و تقریبا هیچ کدام از اهداف کمی پنج ساله تحقق پیدا نکرده و رشد نقدینگی به مراتب بیشتر شده است ،بیکاری افزایش پیدا کرده و رشد اقتصادی کاهش پیدا کرده است. من معتقدم که ما باید نگاه خود  را در برنامه ریزی تغییر دهیم. برنامه ششم هم اکنون به اهدافش نرسیده است و باید در نظام برنامه ریزی تجدید نظر کنیم.

در گزارشی که من ارائه کردم ملاحظه می‌کنید که یکی از عوامل موثر در شکست و کمبود منابع مالی تحریم نفت در زمان آن دولت بود. 

سوال:  نظر شما در این خصوص چیست؟

مهر علی تبار: غیر از برنامه اول که سیاست های کلی نداشتیم از برنامه دوم به بعد سیاست های کلی داریم.که برای برنامه هفتم این اتفاق نیفتاده است و بعد از این ابلاغ ، ستاد برنامه در سازمان برنامه بودجه تشکیل می‌شود تاکنون جلساتی داشته اند و منتظرند ورودی اصلی برسد و ابتدا بعد از تشکیل ستاد نظام نامه عملیاتی تشکیل می‌شود و بعد در اینجا کار گروه های مختلف تشکیل خواهند داد و آنها برنامه های خود را ارائه می دهند. برنامه ششم بیست و شش بخش و فرا بخش داشته است.

سوال: به چه راه حل های در این زمنیه رسیده اید؟

نگاه داری: چند ماهی است که در مرکز پژوهش ها طی بررسی هایی که انجام دادیم،به راه حل ها و اولویت هایی رسیده ایم که به پیشرفت برنامه م‌یتواند کمک بکند. ما پیشنهاد دادیم که رفع موانع سرمایه گذاری خصوصی و رفع موانع در سرمایه گذاری های تجاری و غیره انجام شود.

این موقعیت ژئوپولتیک که برای ما وجود دارد ما می‌توانیم از آن به خوبی استفاده کنیم.

اولویت دوم ما رفع تورم است. اگر تورم را رفع نکنیم سرمایه گذاری های که انجام می‌دهیم به جای اینکه به سمت تولید برود به تورم در بازار دلار و غیره موجب می‌شود.

 بسته های پیشنهادی ارائه دادیم و به زودی در اختیار دولت هم قرار خواهیم داد.

 اگر نهاد دولتی خود را سامان دهی نکند و توانمند نشود،محتی اولویت ها را هم تشخیص دهیم مشکل حل نمی‌شود و ما نتوانستیم دولت هوشمند مبتنی بر داده را انجام دهیم. شفافیت در حکمرانی باید داشته باشیم. 

پیشنهاد چهارم ما تقویت جامعه است،بهترین برنامه اگر بستر جامعه آمادگی نداشته باشد و مشارکت مردم همراه نباشد با عدم رضایت مردم شکل می‌گیرد.

اگر برنامه توسعه های قبلی را جلد آن را جدا کنیم معلوم نیست برای کدام کشور است. یعنی انقدر نسبت به فرصت های بین المللی بی توجه بوده ایم.

  شاید در ده سال اول به این توجه نکردیم. اعتقاد داریم کشور  علاوه بر چالش های فراوان فرصت های فراوان هم دارد. باید قدر موقعیت جغرافیایی  کشور خود  را بدانیم.

سوال : از چه  اقداماتی  باید پرهیز شود؟

مهر علی تبار: هفت پرهیز برای برنامه هفتم وجود دارد،تحقق و عملیاتی پذیری برنامه بسیار مهم است. برنامه ریزی ما باید انعطاف پذیری داشته باشد و باید سال های مختلف را در نظیر بگیریم، پیوند برنامه و بودجه هم بسیار مهم است و نظارت پذیری نتیجه هم عامل مهمی است .