الگوسازی جهاد دانشگاهی برای ترویج فرهنگ خودباوری و دانش‌بنیانی
مشاور رئیس جهاد دانشگاهی گفت: جهاد دانشگاهی با انجام فعالیت‌های شاخص علمی، فناورانه و فرهنگی بیشترین سهم را در ایجاد خودباوری مردم ایران و همچنین ترویج فرهنگ دانش‌بنیانی در کشور دارد.
جهاد دانشگاهی به‌عنوان نهادی دانش‌بنیان و انقلابی در رصد و شناسایی نیازهای استراتژیک کشور، چه اقدام شاخصی داشته است؟
حمیدرضا طیبی، مشاور و نماینده رئیس جهاد دانشگاهی و رئیس پیشین این نهاد به مناسبت فرا رسیدن چهل و دومین سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی: مهم‌ترین نیاز استراتژیک کشور به‌ویژه در ابتدای انقلاب اسلامی ایران خودباوری مردم و به‌ویژه نسل جوان دانشگاهی است. جهاددانشگاهی با انجام فعالیت‌های شاخص علمی، فناورانه و فرهنگی بیشترین سهم را در خودباوری مردم ایران و همچنین ترویج فرهنگ دانش‌بنیانی در کشور دارد. فناوری‌هایی که تابه‌حال کسب و تجاری‌سازی کرده‌ایم همه جزء نیازهای استراتژیک کشور بوده‌اند. مانند بحث سلول درمانی، درمان ناباروری، فرستنده‌های رادیویی، دکل‌های حفاری نفت، بذرهای هیبریدی، اصلاح نژاد دام و ده‌ها فعالیت دیگر. برای حل حداقل ۱۲ نیاز استراتژیک کشور مثل قطارهای پرسرعت، فناوری‌های شیرین سازی آب و ... نیز اعلام آمادگی کرده ایم.
با توجه به تنوع و گستردگی خدمات و فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه‌های مختلف تاکنون به چه میزان از ظرفیت‌ها و دستاوردهای این نهاد استفاده مناسب شده است؟
از منظر من ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت‌های جهاددانشگاهی استفاده شده است و برای ۷۰ درصد بقیه اعلان آمادگی برای پذیرش مسئولیت کرده‌ایم. از دستاوردها با تلاش خودمان حدود شاید ۵۰ درصد استفاده شده باشد. البته استفاده از ظرفیت‌ها متفاوت است. به‌عنوان‌مثال در زمینه درمان ناباروری توان افزایش ظرفیت فعلی را در سایر استان‌ها داریم. در حوزه‌های صنعتی نیز به علت تحریم‌ها و رکود اقتصادی و به دلیل اقتصاد نفتی و درآمد آسان نفت علاقه به خرید خارجی بیشتر است.
با وجود این ظرفیت‌ها آیا برنامه‌ها و طرح‌هایی نیز بوده‌اند که تحقق آن‌ها عملیاتی نشده باشد؟
دیدار سال ۹۷ ما با مقام معظم رهبری و تلاشی که در دوره اخیر مسئولیت این‌جانب با همت همه همکاران در افزایش بودجه جهاددانشگاهی انجام گرفت و اختصاص ۳۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی به جهاددانشگاهی، باعث شد بسیاری از آرزوهای فناورانه ما عملیاتی شوند. در عین حال هنوز موضوعاتی مثل حل مشکل آب‌شیرین‌کن‌ها و بومی‌سازی آن‌ها، طراحی و ساخت قطارهای پرسرعت بین‌شهری طراحی و ساخت تجهیزات تلفن‌های اپراتور همراه استفاده از فناوری‌های نوین در بحث ازدیاد برداشت نفت از مخازن و مواردی از این دست در حوزه فنی و مهندسی جزء مسائلی هستند که توان دستیابی به فناوری و حل مشکل آن‌ها در جهاددانشگاهی وجود دارد. توسعه فعالیت‌های پزشکی در زمینه‌های ویروسی درمانی، ژن‌درمانی و سلول درمانی و بحث تئاتر دانشجویی در حوزه فرهنگی از جمله این توانمندی‌ها هستند.
مهم‌ترین موانع در این راه چیست و چگونه می‌توان از آن‌ها عبور کرد؟
مهم‌ترین مشکل این است که هنوز اراده برای پیشرفت دانش‌بنیان کشور و تحقق اقتدار اقتصادی متکی بر توان ملی در کشور شکل نگرفته است در حالی که پیشرفت، حاصلِ برنامه‌ریزی جامع درازمدت و هماهنگ عمل کردن نهادهای مرتبط است. سیاسی شدن و یا سیاست زده شدن غیر ضروری کشور باعث شده که سیاسیون نتوانند در مصالح ملی کشور به توافق برسند و بر اساس آن بتوانند برنامه‌ریزی‌های درازمدت انجام دهند و در تغییرات سیاسی کشور برنامه‌ها و مجریان برنامه که مدیران باشند ثابت بمانند. متاسفانه سال‌ها است شاهد هستیم در هر تغییر سیاسی کل برنامه‌ها و کل مدیران اصلی هم تغییر می‌کنند. بزرگان باید برای حل این آفت بزرگ کشور اقدام کنند. وظیفه ما تشخیص درست نیازها و پافشاری بر قانع کردن مسئولین برای واگذاری مسئولیت به جهاددانشگاهی برای حل آن‌ها است.
با توجه به نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ به‌عنوان سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین»، به نظر شما جهاددانشگاهی در تحقق شعار سال جاری چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟
سال‌ها است جهاددانشگاهی خود را بهترین مجری شعارهای سال می‌داند. برای شعار امسال که توسط رهبری معظم سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» نام‌گذاری شده است در ابتدای امسال هرکسی بنده و دوستان دیگر را می‌دید، می‌گفتند امسال که سال جهادانشگاهی است. درصورتی‌که از فناوری‌های تولید فعلی جهاددانشگاهی برای تامین نیازهای کشور استفاده کامل شود، جهاددانشگاهی بیشترین نقش را در تحقق تولید دانش‌بنیان ایفا خواهد کرد، اما شرط آن استفاده است.
قطار ملی مترو، مثالی است که گران‌ترین و پیچیده‌ترین بخش آن توسط جهاددانشگاهی انجام‌شده است، در صورت عقد قرارداد برای تولید انبوه آن در جهاددانشگاهی و مجموعه‌های همکار بیرونی صدها شغل ارزشمند ایجاد می‌شوند.
سطح فعلی تعاملات جهاددانشگاهی با نظام حکمرانی و بدنه اجرایی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه پیشنهادی برای بهبود این تعاملات دارید؟
جهاددانشگاهی یک‌نهاد دانش‌بنیان خودجوش انقلاب اسلامی ایران است که در بهترین زمان و با دقیق‌ترین و مهم‌ترین اهداف کارش را شروع کرد؛ ولی درآمدهای آسان نفتی و گازی، به همراه مشکلات تحمیل‌شده از سوی قدرت‌های استکباری و همان‌طور که گفتیم سیاست زده بودن غیرضروری دولتمردان باعث شده بودند که برنامه مدونی برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان تابه‌حال در کشور تدوین نشود و لذا ماموریت‌های ویژه‌ای نیز از طرف حوزه اجرایی برای این نهاد تعیین نشود؛ اما خود جهاددانشگاهی با اعتقاد راسخ به‌درستی راهی که انتخاب کرده و مورد تایید رهبری معظم انقلاب هم بوده همواره سعی کرده است ارتباط مناسبی را با دولت‌ها برقرار کند.
با انتخاب رئیس جدید جهاددانشگاهی نقشه راه فعالیت این نهاد در دوره جدید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فعلاً نباید توقع داشته باشیم که برنامه پیشرفت مدونی تدوین و برای جهاددانشگاهی در آن برنامه و یا نظام ملی علم، فناوری و نوآوری نقش و ماموریت تعیین شود. با برنامه‌ریزی و تلاش انجام شده توسط خودمان و حمایت‌های معنوی و یاری رهبر معظم انقلاب جهاددانشگاهی دارای توانمندی‌های بالفعل و بالقوه بسیار زیادی در حوزه‌های فرهنگی ، آموزشی و پژوهش و فناوری است و می‌تواند نقش اساسی در حل بسیاری از مشکلات کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی ایفا کند. مهم‌ترین توقع از رئیس محترم جهاددانشگاهی با توجه به ارتباط خوب ایشان با حوزه اجرایی کشور گرفتن ماموریت‌های کلان در حل مشکلات کشور است.
به نظر شما رسالت و اولویت‌های اصلی این نهاد انقلابی در ادامه حیاتش چیست؟
جهاددانشگاهی از ابتدا راهش را درست انتخاب کرده است. توسعه فرهنگی زیرساخت اصلی پیشرفت هر کشور و توسعه آموزش‌های علمی و کاربردی و توسعه علم و فناوری بنای پیشرفت کشور را در زیر ساخت حاصل از توسعه فرهنگی بنا می‌کنند، لذا جهاددانشگاهی با قاطعیت باید به الگوسازی‌های موفق خود ادامه داده تا فرهنگ خودباوری و پیشرفت دانش‌بنیان به مساله اول برای مردم و مدیران کشور تبدیل شود.
