سگ های بدون صاحب که این روز‌ها شاهد پیشرویشان به سطح شهرو معابر هستیم، همان سگ‌هایی هستند که زمانی به عنوان پاسبان شب یاد می‌شدند و اکنون، با افزایش بیش از اندازه تعداد آنها، به عنوان معضلی بزرگ محسوب می‌شوند و دیگر نه جایی برای ماندن دارند و نه تصمیمی برای ساماندهی شان اتخاذ شده است.

 سگ‌های بدون صاحبی که بی مهابا و آزادانه در سطح جامعه ومکان‌هایی که محل عبور ومرور افراد واشخاص است، پرسه می‌زنند، همانند سگ‌های تزئینی که برای هواخوری توسط صاحبان، روانه پارک‌ها و معابر می‌شوند با مخالفان ومعترضان زیادی دارند لذا مشکل سگ های تزئینی کم بود که رژه‌های سگ‌های بدون صاحب هم اضافه شد و خلاصه به این ضرب المثل قدیمی که گفته (گل بود به سبزه نیز آراسته شد) مصداق درستی بخشید.

وجود سگ‌ها در بین مردم، خواه سگ تزئینی یا سگ بدون صاحب باشد، رعب و وحشت شهروندان جامعه را دوچندان می کند چراکه با ورود سگ‌ها به سطح شهر، کوچه وخیابان ها، رفت وآمد مردم  دچار اخلال می شود.

همانند آن پسر بچه دوچرخه سواری که برای رفتن به مدرسه، گله سگ ولگردی را دیده که به سطح خیابان هجوم می‌آورند و او با ترس و دلهره بسیار برای در امان ماندن از حمله ناغافل سگ ها، با تیکه چوبی بدست، رکاب دوچرخه را به سرعت فشار می‌داد تا  از گزند احتمالی آن‌ها دور شود شود.

و یا مادری که چندی پیش می‌گفت: صبح زود که برای رفتن به محل کار، از خانه خارج می‌شوم، ترسی عجیب تمام وجودم را در برمی گیرد وقتی که درب خانه را باز می‌کنم و از دیدن تعداد زیادی سگ به دنبال هم از کوچه به سمت خیابان اصلی شهر در حرکت هستند وحشت می کنم.

او گفت: با وجود تعداد زیاد این سگ ها، فرزندم بقدری از دیدن مناظری همچون حمله کردن و پارس کردن‌های دست جمعی، وحشت زده است که رغبتی برای پیاده روی وخروج از خانه  ندارد.

از این دست مشکلات کم نیستند، ولی چندی پیش شهروند خبرنگاری، کلیپی از تردد سگ‌های بدون صاحب در معابر عمومی کرمان به دستمان رساند که مزید بر علت شد که موضوع را از شهرداری کرمان پیگیر شویم.

سگ ها را در معابر تحمل کنید تا عمرشان سرآید!

جبار پور مشاور راهبردی شهردار کرمان گفت: از آبان ماه گذشته که سامانه ۱۳۷ را بررسی کردیم متوجه شدیم که بیش‌ترین درخواست مردم و همشهریان مسئله جمع آوری سگ‌های بدون صاحب است.

او می‌گوید: پس از آن  برای حل مشکل بطور خاص متمرکز و پیگیر شدیم و دریافتیم که چاره‌ای نیست جز زنده گیری، عقیم سازی و سرانجام رهاسازی در همان محل  و طی همین فرایند برنامه زنده گیری در اولویت قرار گرفت و با ۶ خودرو در ۵ منطقه از کرمان عملیاتی شد.

به گفته جبارپور، قبلا بطور روزانه سگ‌ها بصورت خفت گیری جمع آوری می‌شدند و چون باید آن‌ها عقیم سازی می شدند، برنامه عقیم سازی سگ‌های نر اجرا می‌شد ولی این طرح اصلاح و اکنون سگ‌های ماده در اولویت قرار گرفته و عقیم سازی نر‌ها را متوقف کرده ایم.

او می‌گوید: ۶ ماه است که شهرداری در پی منعقد کردن قراردادی با دانشکده دامپزشکی کرمان مبنی بر زنده گیری و عقیم سازی هفته‌ای ۲۰ مورد سگ هستیم، ولی هنوز موفق نشدیم به علت چند مورد اختلافی و وجود یک بند قانونی، دست ما بسته است و همچنان در حال رایزنی برای برقراری همکاری وعملی شدن طرح مربوطه هستیم.

مشاور راهبردی شهردار کرمان گفت: دکتر فصیحی تعداد ۱۵۰۰ سگ ماده را در شهر کرمان تخمین زده که اگر هفته‌ای ۲۵ سگ را عقیم سازیم کنیم، ظرف مدت یک سال به آماری که عمده سگ‌های کرمان عقیم شده باشند می‌رسیم تا این تولید مثل متوقف شود.

او می‌گوید: مردم که با دلسوزی غذا به سگ‌ها می‌دهند، باعث طول عمر سگ‌ها و بالا رفتن توانایی تولیدمثل و افزایش تعداد آن‌ها می‌شوند که این نیز مخاطره انگیز خواهد بود، ولی اگر عقیم سازی بطور جدی عملی شود، این امر غذا دادن به سگ‌ها مشکل حادی پیش نمی‌آورد.

به گفته مشاور راهبردی شهردار کرمان، در طرح زنده گیری، عقیم سازی وسپس رهاسازی، سگ مجدد به سطح شهر بر می‌گردد و تا تمام شدن عمر این سگ‌ها باید مردم، آن‌ها را بصورت مهمان در شهر قبول کنند.

او گفت: همشهریان از سگ عقیم سازی شده نترسند، چون سگ یک دفعه زنده گیری شده و در معرض ودسترس افراد قرار گرفته برای امر عقیم سازی، لذا نشان دهنده این است که عملا گیرنده نیست.

جبارپور می‌گوید: وقتی مردم با ۱۳۸ تماس می گیرند، درخواست ثبت می‌شود و برای زنده گیری اقدام صورت می‌گیرد لذا این امر توسط ماشین‌های زنده گیر کار بسیار مشکلی است چراکه پس از برخورد دارت بی هوشی به آنها، سگ پس از فرار به مکان‌هایی پناه می‌برد که ممکن است از دسترس افراد شهرداری خارج باشد لذا اگر مردم بتواند خودشان سگی را بگیرند از اطراف محله زندگیشان، شهرداری این سگ‌ها را قبول می‌کند.

سگ های بدون صاحب به غذا دادن مردم عادت کرده اند

ولی این سوال همچنان ذهنم را به خودمشغول کرده است که براستی افزایش جمعیت سگ‌های بدون صاحب برای انسان و هم برای حیات وحش، چه تاثیری دارد؟ آمار‌های قربانیان ناشی از حمله ور شدن سگ‌های ولگرد نشان داده، که بیشتر آسیب‌ها در این باره ناشی از پرسه زدن سگ‌ها در اطراف محل نشستن خانواده‌ها در پارک‌ها بوده ویا اینکه اشخاص برای غذا دادن ویا بازی وسرگرمی به سگ‌ها نزدیک می‌شوند؛ و همین غذارسانی و احساس راحتی با آنها، به عادت سگ‌ها برای تامین خوراکشان تبدیل می‌شود که در این صورت این حیوانات به هر عابر پیاده‌ای که حتی پلاستیک خرید در دست دارد، به گمان غذارسان بودن به او هجوم می‌آورند هرچند که ترس شهروند از هجوم حیوان باعث واکنش نشان دادن آن‌ها و در نهایت حمله به شهروند و با گزش سگ مواجه می شوند و بعد از گزش برای دریافت آمپول هاری به مراکز درمانی مراجعه و برخی به علت شدت جراحات فوت می کنند.

برای دانستن آمار ناشی از مرگ ومیر بر اثر سگ گزیدگی و مبتلا شدن به بیماری هاری گفت و گویی انجام دادم  بادکتر صحبتی مدیر گروه بیماری‌های واگیر دار دانشگاه علوم پزشکی کرمان، او گفت: ابتلا به هاری مرگ صد درصدی فرد را رقم می زند.

او می‌گوید: طی سال ۱۴۰۰ تاکنون ۱۲ هزار مورد حیوان گزیدگی در استان کرمان داشتیم که ۸۵ درصد گزیدگی‌ها توسط سگ‌های ولگرد بوده است.

به گفته او، افراد مورد حمله، با مراجعه به مراکز مربوطه واکسیناسیون هاری و بعضا سرم هاری را دریافت کرده اند، اگر چه این اقدامات در مراکز درمانی بطور رایگان انجام می‌شود، ولی وقتی برای کنترل این امر می‌شود می‌توان با همت وچاره اندیشی مسئولان به نتایج خوبی برسیم، چرا این هزینه‌های گزاف را درخصوص آمپول‌های هاری که هرکدام بیش از ۲ میلیون تومان هزینه بردار هستند، برای بیت المال متحمل شد.

صحبتی گفت: پس از ۵ سال نبود گزارش مبنی بر مرگ ناشی از هاری، متأسفانه امسال در روستا‌های اطراف شهرستان کهنوج کرمان ۲ مورد فوت ناشی از ابتلا به بیماری هاری گزارش شده است.

او می‌گوید: بر طبق آمار‌های داده شده، متاسفانه این مرگ ومیر ناشی از سگ گزیدگی در کشور رو به افزایش است و علت آن هم، به افزایش جمعیت سگ‌های بدون صاحب مربوط می‌شود.

به گفته او، این گسترش و زیاد شدن تعداد سگ‌های بدون صاحب علاوه بر به خطر انداختن سلامت و امنیت انسان، حیات وحش و اکوسیستم پیرامون را هم، تحت شعاع قرار داده است که باید تدبیری جدی شود.

مدیر گروه بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی کرمان می‌گوید: قبلا  شهرداری اقداماتی برای سگ‌های بدون صاحب انجام می داد و تقریبا موثر واقع شده بود، ولی چند سالی است که با طرح ساماندهی تاثیر چشمگیری مشاهده نمی‌شود چراکه این امر نیاز به مکان و نگهداری طی زنده گیری دارد که همگی هزینه بردار است.

صحبتی گفت: افرادی که به منظور حیوان دوستی به سگ‌ها غذا می‌دهند، در پرسه زدن سگ‌ها در میان افراد جامعه و برهم زدن نظم عمومی بسیار تاثیر گذار خواهند بود.

او گفت: در سال ۱۴۰۰ یک نوزاد توسط سگی ولگرد خورده شد و نظیر آن در شهر‌های شمالی هم امسال اتفاق افتاد لذا برای جلوگیری از پیش آمدن چنین موارد دلخراشی، عزم جدی مسئولان مربوطه در جمع آوری سگ‌های بدون صاحب ضروری است.

دامپزشکی برای عقیم سازی آماده است شهرداری برای جمع آوری سگ ها اقدام کند

این گفت و گو‌ها خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان را به سمت اداره کل دامپزشکی استان کرمان سوق داد تا قول مساعدی برای کمک کردن به برطرف شدن این معضل بزرگ بگیرد هرچند که بر فرض عقیم بودن تمامی سگ‌ها و عدم زاد و ولد آن‌ها، غذارسانی به آن‌ها باعث افزایش طول عمرشان همچنین موجب تشدید رقابت‌های غذایی و قلمرویی بین آن‌ها شده که منجر به پرخاشگری این گونه می‌شود، زیرا سگ‌های عقیم شده که رها می‌شوند همچنان خطر حمله به انسان را دارند.

همچنین این سگ‌ها، پس از رهاسازی نیز نیاز به تغذیه دارند بدین جهت باعث تجمع سگ‌ها چه سگ عقیم شده وچه سگی که عقیم نیست، احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها را دارند و می‌تواند بیماری‌های مختلفی را به انسان و دام منتقل کند.

حسین رشیدی مدیر کل دامپزشکی استان کرمان گفت: بر اساس دستور العمل‌ها کنترل جمعیت سگ‌های بدون صاحب بر عهده شهرداری است که باید اقدامات لازم را انجام دهند.

به گفته او، جمع آوری سگ‌های ولگرد در سطح شهر بایستی هرچه سریعتر انجام شودو محلی برای نگهداری ویا به داوطلبان نگهداری واگذار شوند.

رشیدی می‌گوید: در این باره جلسات متعددی انجام شده و این وظایف بار‌ها به مسئولان مربوطه گوشزد شده است، ولی متاسفانه شهرداری کرمان در این امر تعلل دارد.

او گفت: کار واکسیناسیون سگ‌های صاحب دار و سگ‌های گله به همت اداره کل دامپزشکی انجام می‌شود واگر شهرداری کرمان برای موضوع مهم سگ‌های  بدون صاحب تصمیم به مذاکره داشته باشد، قطعا برای انجام عقیم سازی از طریق واکسیناسیون همکاری خواهیم کرد.

رشیدی می‌گوید: سگ‌های بدون صاحب مخاطرات زیادی را ایجاد می‌کنند و علاوه بر ناپسند بودن وجود فضولات سگ‌ها در سطح شهر و سنگ فرش‌های پارک ها، خطر بیماری وآلودگی را برای افراد درحال رفت وآمد بویژه کودکان را زیاد می‌کند و موجب انتشار بیماری‌های انگلی و... در سطح جامعه می‌شود.

یکی از معضلات زندگی شهری افزایش جمعیت سگ‌های بدون صاحب در شهر‌ها و معابر است که علاوه بر مسائل محیط زیستی، سلامت شهروندان را نیز به خطر انداخته است این در حالی است که برخی افراد با غذارسانی به آن‌ها باعث تکثیر جمعیت سگ‌ها می‌شوند و احتمال حمله توسط سگ سیر که عادت به غذارسانی پیدا کرده‌است  می شود، و این نیز باعث انتقال بیماری یا آلودگی توسط مدفوع پخش شده این سگ ها می‌شود.

مدفوع حیوانات در طبیعت تجزیه و به محیط برگردانده می‌شود، اما وقتی تعداد زیادی سگ در یک نقطه هر کدام روزی مقدار زیادی فضولات بر جای بگذارند، تعداد زیادی مگس، حشرات و انواع کنه‌ها که بعضا می‌توانند برای انسان بسیار خطرناک یا حتی مرگ‌آور باشند تکثیر، رشد و نمو پیدا می‌کنند.

پسماند غذای این سگ‌ها نیز حشرات بسیار زیادی را دور خودش جمع و کانون تجمع سگ‌ها را به کانون بیماری تبدیل می‌کند؛ لذا جمع آوری اصولی سگ‌های بدون صاحب در کرمان، مهم‌ترین مطالبه مردمی است که تاکنون راه به جایی نبرده به طوری که این روز‌ها شاهد رژه شبانه و گله‌ای سگ‌های بی‌صاحب در این شهر هستیم.

گزارش از معظمه رنجبر