۸ نکته‌ای که باید در مورد برخورد سیارکها با زمین بدانید
عبور سیارکها از کنار کره زمین و احتمال برخورد آن‌ها با سیاره ما، همیشه یکی از موضوعات مهم و قابل توجه برای محققان و مردم بوده است.
احتمالا اخبار نزدیک شدن سیارکها و اجرام مشابه به زمین به گوشتان خورده است. موضوع حرکت سیارک‌های مختلف به سمت سیاره ما به یک مسئله حیاتی تبدیل شده تا جایی که آژانس‌ها فضایی به دنبال ایجاد راهی برای تغییر مسیر و تغییر مدار این سیارکها هستند تا در صورت لزوم از آن روش برای حفظ زمین استفاده کنند.
بر اساس گزارش لیست ورس، نکات بسیار مهمی در زمینه برخورد سیارکها با سیاره ما وجود دارد که در اینجا قصد داریم به چند مورد از آن‌ها اشاره کنیم و تاربخچه‌ای از برخورد‌های مهم سیارکی به زمین را مرور کنیم.
بیشتر بخوانید
سیارک ۲۰۰۱ FO۳۲
در سال ۲۰۰۱، سیارکی با قطر ۱.۷ کیلومتر از فاصله ۲ میلیون کیلومتری زمین که حدودا عادل پنج برابر فاصله زمین و ماه است، از کنار زمین عبور کرد. سیارک ۲۰۰۱ FO۳۲ حدود سه برابر ارتفاع برج ایفل است و از ۹۷ درصد سیارک‌های شناخته شده در منظومه شمسی بزرگتر است.
اگر یک سیارک به این بزرگی به زمین برخورد کند، یک فاجعه جهانی به وجود خواهد آمد. ناسا سیارک‌های کلاس آپولو را خطرناک‌ترین سیارکها می‌داند و سیارک ۲۰۰۱ FO۳۲ را به عنوان یک سیارک بالقوه خطرناک (PHA) طبقه‌بندی می‌کند. در طی مدار ۸۱۰ روزه این سیارک، به ازای هر دو سالی که روی سیاره ما می‌گذرد، احتمال برخورد آن با زمین به اندازه کمی افزایش پیدا می‌کند.
برخورد سیارک چه تاثیری روی زمین می‌گذارد؟
در حالی که احتمال برخورد سیاره‌ای که از آن نام بردیم با زمین بسیار کم است، اما شاید این سوال پیش بیاید که در صورت وقوع، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ این مسئله به متغیر‌های مختلفی از جمله اندازه، ترکیب، سرعت و زاویه برخورد سیارک و محل برخورد آن بر روی زمین بستگی دارد.
اگر ترکیب این سیاره چگالی معمولی داشته باشد و با سرعت ۳۴ کیلومتر بر ثانیه حرکت کند و همینطور طبق معمول زاویه‌ای ۴۵ درجه داشته باشد می‌تواند شهری به اندازه برلین را به طور کامل نابود کند. این برخورد، انفجاری ۴۴۷۰۰۰ مگاتنی را ایجاد می‌کند که حدود ۳۰ میلیون برابر انفجار هیروشیماست.
در صورت برخورد سیارک به اقیانوس، حلقه‌ای از سونامی به همه جهات فرستاده میشود. امواج اول کوچک خواهند بود، اما امواج بعدی می‌توانند ارتفاع ۱۲۰ متری داشته باشند. اما بدتر از سونامی ها، این انفجار آب دریا را تبخیر می‌کند و مواد شیمیایی برمید و کلرید لایه اوزون را از بین می‌برد. لایه‌ای که از ما در برابر نور خورشید محافظت می‌کند.
مشکل تعداد سیارکها
ممکن است سیارک‌هایی به اندازه ۲۰۰۱ FO۳۲ شناسایی و ردیابی کرده باشیم، اما برای سیارک‌های کوچکتر از انجام این کار بسیار عقب هستیم. بخشی از این مشکل تعداد زیاد آنهاست. به گفته ناسا، بیش از یک میلیون سیارک شناسایی و ردیابی شده اند، اما این تنها کسری از میلیون‌ها سیارک‌هایی هستند که وجود دارند. بیشتر آن‌ها در همان جهتی که سیارات به دور خورشید می‌چرخند، می‌چرخند و اکثر آن‌ها در مداری بین مریخ و مشتری به نام کمربند سیارکی طبقه بندی می‌شوند.
طبق گزارش ناسا، هر روز حدود ۱۰۰ تن گرد و غبار و سنگریزه به اندازه ماسه در جو ما می‌سوزد. بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۳، ناسا ۵۵۶ سیارک یا شهاب‌سنگ را ثبت کرد که در آسمان زمین سوختند و مانند یک توپ آتشین در آسمان مشاهده شدند. این یعنی طور متوسط ۲۸ گلوله آتشین در سال به سمت زمین آمده است.
رویداد تونگوسکا
در صبح روز ۳۰ ژوئن ۱۹۰۸، لرزه نگار‌ها در سراسر جهان یک رویداد لرزه‌ای را ثبت کردند که در برخی نقاط، ۵.۰ ریشتر ثبت شد. پنجره‌های خانه‌ها سراسر اروپا شکسته شد. برای چند روز پس از آن، آسمان شب در بسیاری از نقاط اروپا و آسیا همچنان روشن بود، رصدخانه‌ها افزایش قابل توجهی از غبار در اتمسفر را مشاهده کردند، اما هیچ‌کس نمی‌دانست که دلیل این اتفاقات چیست. نزدیک به ۲۰ سال طول می‌کشد تا لئونید کولیک، کانی‌شناس روسی، کشف کند که این اتفاقات حاصل انفجار یک شهاب‌واره نزدیک به زمین است.
با این رخداد، حدود ۸۰ میلیون درخت و حدود ۲۱۰۰ کیلومتر مربع جنگل از بین رفت. اما هیچ دهانه برخوردی وجود نداشت و بقایای شهاب سنگی بسیار کمی یافت شد. نظریه رایج این است که یک سیارک یا دنباله دار کوچک به اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ متر وارد جو زمین شده و در فاصله ۱۰ تا ۱۵ کیلومتری بالای زمین منفجر شده و انفجاری ۱۸۵ برابر هیروشیما ایجاد کرده است.
مشکل دیدن سیارکها
سیارکها نور خورشید را منعکس می‌کنند و دیده می‌شوند ظاهری شبیه یک ستاره دارند. هر چه سیارک کوچکتر باشد، کمتر نور خورشید را منعکس می‌کند و بنابراین دیدن آن در فواصل دور دشوارتر میشود. یک سیارک کوچک برای دیده شدن باید بسیار نزدیک به زمین باشد. بیشتر رصدخانه‌های جهان در نیمکره شمالی هستند، عمدتاً به این دلیل که بیشتر توده زمین در آن نیمکره است. این بدان معناست که رصد کمتریدر بخش نیمکره جنوبی انجام میشود.
این امر احتمال رؤیت ورود یک سیارک به زمین را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. تلسکوپ‌های فضایی مانند هابل به رصد شبانه محدود نمی‌شوند و تحت تأثیر آلودگی یا ابر‌ها قرار نمی‌گیرند. اما تلسکوپ‌های در حال گردش هم با دیدن سیارک‌های کوچکتر مشکل مشابهی دارند.
شهاب‌سنگ چلیابینسک
در سال ۲۰۱۳، شهاب سنگی با سرعت ۴۴ برابر سرعت صوت به سمت زمین آمد و تا زمانی که به زمین برخورد کرد توسط هیچیک از رصدخانه‌ها مشاهده نشد. این شهاب سنگ از فراز منطقه اورال جنوبی روسیه عبور کرد و در بالای شهر چلیابینسک متلاشی شد.
این انفجار ۵۰۰ کیلوتن تخمین زده شد که ۲۰ تا ۳۰ برابر هیروشیما و ۳۰ برابر روشن‌تر از خورشید بود. موج ضربه‌ای حاصل از این برخورد شیشه‌های مناطقی در فاصله ۵۱۸ کیلومتری زمین را شکست. کارشناسان ادعا کردند که این شهاب سنگ برای شناسایی بسیار کوچک بوده است.
مشکل پیش بینی میانگین زمان برخورد سیارکها
به گفته کارشناسان اندازه سیارکی که دایناسور‌ها را منقرض کرد، ۱۰ کیلومتر تخمین زده شده است و به طور متوسط هر ۱۰۰ میلیون سال یک بار به سمت زمین می‌آید. یک سیارک ۵ کیلومتری هر ۳۰ میلیون سال یکبار می‌آید. سنگی به طول ۱ کیلومتر مانند سیارک ۲۰۰۱ FO۳۲ هر ۷۰۰ هزار سال یک بار نزدیک زمین میشود. یک سیارک ۵۰ متری مانند سیارکی که به تونکوسکا برخورد کرد هر ۲ هزار سال یکبار می‌آید. سنگ‌هایی به اندازه سیارک چلیابینسک (۶۵ فوت یا ۲۰ متر) هر دو قرن یک بار ظاهر می‌شوند. اما مسئله اینجاست با چنین نمونه کوچکی نمی‌توان به این میانگین‌ها اطمینان داشت. هر چه مشاهدات بیشتر باشد، پیش بینی تهدید آن قابل اعتمادتر است.
مشکل متوقف یا منحرف کردن یک سیارک
کارشناسان راه‌هایی را ارائه کرده‌اند که می‌تواند سیاره ما را از صخره‌ای فضایی که به سمت ما می‌آید نجات دهد. تقریباً بیشتر این ایده‌ها با فرستادن یک فضاپیما برای رهگیری سیارکها شروع می‌شوند. یکی از ایده‌ها این است که می‌توان از نیرو جاذبه یک فضاپیما استفاده کرد تا سیارک را از مسیر خود خارج کند.
یکی دیگر از گزینه‌ها که البته احتمال عملیاتی شدن کمتری دارد استفاده از نیروی هستی و انفجار آن در نزدیکی سیاره است. به نحوی که قدرت انفجار یا گرمای آن سیارک را نابود و یا از مسیر خود خارج کند. ناسا اخیرا تست تغییر جهت دوگانه سیارک با نام DART را راه اندازی کرده است. در این برنامه قرار است آزمایش شود که آیا با برخورد یک فضاپیما با یک شهاب سنگ می‌توان به اندازه کافی مسیر حرکت آن را کاهش داد یا خیر.
در صورت ضرورت انجام میشه