سالهاست که ساکنین و کسبه منطقه پل تاریخی محمد حسن خان بابل از بوی بد در کنار رودخانه بابلرود در اثر تخلیه شیرابه‌های سکوی زباله شهرداری و فاضلاب‌های خانگی رنج می‌برند، شیرابه‌هایی که چندین سال به صورت نهر آبی بطور مداوم فعال است و در دل بابلرود سرازیر می‌شود.

محمودی یکی از اهالی منطقه می‌گوید: تا ۲۰ سال قبل نه تنها از آب این رودخانه برای شنا و ماهی گیری استفاده می‌کردیم بلکه مادران ما هم برای شستن لباس از همین آب استفاده می‌کردند، اما امروزه نمی‌توانیم حتی از ۱۰ متری این رودخانه تردد کنیم.

او روز‌هایی را به خاطر می‌آورد که در نیزار‌های این رودخانه قوها، مرغابی‌ها و ابچلیک‌ها زندگی می‌کردند و می‌گوید: آلودگی‌های ناشی از ورود فاضلاب‌ها و شیرابه‌های ناشی از دفن پسماند‌ها به این رودخانه مرگ ماهیان را بدنبال داشته است و ماهیگیری در این رودخانه را به خاطره سال‌های دور تبدیل کرده است.

حسن پور یکی از بازاریان منطقه است که در کنار پل محمدحسن خان مغازه دارد و می‌گوید: روزانه چندین کامیون فاضلاب‌های خانگی و حتی انسانی را در نهر‌های منتهی به بابلرود خالی می‌کنند.

او می‌گوید: این نهر‌ها قبلا به عنوان نهر‌های کشاورزی برای انتقال آب به اراضی منطقه استفاده می‌شد، اما تخلیه فاضلاب‌ها باعث شده این نهر‌های کشاورزی اکنون به جوی‌های فاضلاب تبدیل شوند.

این شهروند بابلی می‌گوید: ورود فاضلاب‌های خانگی و انسانی به رودخانه معضلی زشت، اما از آن بدتر این است که انگار کسی مسؤولیت این فاجعه را قبول نمی‌کند تا این رودخانه که روزی حیات شهر به آن وابسته بود هر روز به مرگ نزدیک‌تر شود.

آلودگی بابلرود از زمین و زیرزمین

بابلرود یا رود بابل یا باوُل رود، با حدود ۸۸ کیلومتر طول و آورد سالانه ۵۶۰ میلیون متر مکعب یکی از بزرگ‌ترین رودخانه‌های مازندران و به گفته برخی‌های یکی از آلوده‌ترین رودخانه‌ها است، این رود از ترکیب سه رودخانه آذررود، کارسنگ رود و اسکلیم رود در سد البرز به وجود می‌آید و پس از گذر از شهرستان‌های سوادکوه شمالی، بابل و بابلسر به دریای خزر می‌ریزد.

دفع نادرست فاضلاب‌ها، شیرابه‌هایی که از سکوی انتقال زباله به داخل رودخانه بابلرود جاری می‌شود و هدایت فاضلاب‌های خانگی به این رودخانه خصوصا در فصول بهار و تابستان که آب این رودخانه کاهش می‌یاید باعث آلودگی زیست محیطی میکروبی و تهدید آبزیان شده است.

حیدرپور رئیس اداره محیط زیست شهرستان بابل می‌گوید: از ابتدای پل محمدحسن خان تا میدان مادر حدود ۲۵ لوله فاضلاب وارد رودخانه می‌شود که پیگیری شدیم و مشخص شدیم برخی‌ها را شهرداری برای جمع آوری آب‌های سطحی احداث کرده است، اما مشاهده می‌شود که از داخل بسیاری از این لوله‌های فاضلاب بیرون می‌آید.

او می‌گوید: برای ساماندهی به این اوضاع به اداره آب و فاضلاب و شهرداری بابل می‌گویم، اما آن‌ها اعلام می‌کنند مربوط به آن‌ها نیست و ما هم نمی‌دانیم مدیریت فاضلاب‌های خانگی و فاضلاب‌های شهری مربوط به کدام اداره و دستگاه اجرایی است.

حیدرپور افزود: سطح آب‌های زیرزمینی در بابل بالا است و متاسفانه برای مدیریت فاضلاب‌های خانگی در مجتمع‌های مسکونی هم با مشکل مواجه هستیم به گونه‌ای که عمق چاه‌های فاضلاب متناسب با ظرفیت مجتمع مسکونی نیست و به همین دلیل در برخی موارد فاضلاب‌ها در جوی‌های آب شهری می‌ریزند.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان بابل گفت: بیشتر جوی‌های شهری بابل به فاضلاب آلوده هستند، آلودگی‌هایی که به همراه آب‌های سطحی به رودخانه بابلرود منتقل می‌شوند.

هزار مشکل برای حل نشدن یک مشکل

حیات روخانه بابلرود را چند عامل تهدید می‌کند، آلودگی شهری و خانگی که می‌گویند بیش از صد مجرای تخلیه فاضلاب خانگی و شهری از پل موزیرج تا مصب رودخانه وجود دارد، فاضلاب‌های ناشی از فعالیت‌های صنعتی مانند واحد‌های موزاییک سازی، سنگ بری‌ها و کارگاه‌های سرویس خودرو و کارواش‌ها که با فاضلاب‌های آن‌ها با خاصیت اسیدی و قلیایی خورندگی بیشتری نیز دارند و آلودگی‌های کشاورزی ناشی از استفاده از سموم و کود که از طریق چندین کانال در محدوده‌های پل موزیرج تا پل بابلسر وارد رودخانه بابلرود می‌شود و اخیرا نیز شیرابه‌های ایستگاه انتقال زباله شهری بابل.

پورچالی رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر بابل می‌گوید: معضل ورود شیرابه به رودخانه بابلرود از همان زمانی که این مکان برای سکوی زباله شهرداری انتخاب شده بود وجود داشت و متاسفانه تصفیه خانه‌ای که از قبل طراحی شده بود به دلیل اختلافات میان شهرداری و پیمانکار به مرحله اجرا نرسید و برخی ناهماهنگی‌ها مانع از اجرای طرح تصفیه خانه شد.

او می‌گوید: مشکل دیگر تزریق اعتبارات قطره چکانی برای اجرای طرح‌های مدیریت فاضلاب‌های خانگی و شهری است که به دلیل زمان بر بودن و کم بودن این اعتبارات برخی طرح‌ها مانند تکمیل شبکه فاضلاب شهری نیز به کندی پیش می‌رود.

پورچالی ادامه داد: با کمک دانشگاه نوشیروانی بابل مشکل شیرابه‌های منطقه انجیلسی تا حدودی برطرف شده است و روزانه ۴۰ مترمکعب از شیرابه‌های این منطقه تصفیه می‌شود که می‌توان همین طرح را درباره سکوی زباله نیز اجرا کرد.

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر بابل به مشکل دیگری نیز در این رابطه اشاره کرد و گفت: هرگونه مزایده یا مناقصه برای اجرای طرح باید در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت یا توکن ثبت شود، اما دانشگاه نوشیروانی شرایط حضور در این سامانه را ندارد که بتوان از ظرفیت علمی این دانشگاه برای حل مشکل شیرابه‌های سکوی زباله استفاده کرد.

او ادامه داد: حل برخی مشکلات با هماهنگی بین دستگاهی قابل اجرا است که معمولا به سختی اتفاق می‌افتد.

بابل‌رود که روزگاری نماد اصلی شهر بابل بود و با نام این شهر هم گره خورده است، این روز‌ها حال خوبی ندارد شاید بخاطر اینکه برخی‌ها می‌خواهند با ریختن فاضلاب‌های انسانی و خانگی و کشاورزی مشکل خود را به آسان‌ترین شکل ممکن حل کنند و برخی‌ها نیز همچنان می‌خواهند نظاره گر تخلفات زیست محیطی باشند بی خیال مرگ رودخانه و بوی تعّفن‌آوری که سال هاست اهالی منطقه را به ستوه آورده است