ایمن الظواهری رهبر القاعده یکی از اصلی‌ترین اهداف بسیاری از دولت‌های ایالات متحده بود، بعد از اینکه این پزشک مصری تبدیل شده به رهبری تروریستی نقشی مهم در برنامه ریزی عملیات تروریستی یازده سپتامبر ایفا کرد. روز دوشنبه، ایالات متحده اعلام کرد که ۲۱ سال جستجو برای یکی از تحت تعقیب‌ترین مردان جهان به پایان رسیده و الظواهری در یک حمله پهپادی در کابل کشته شده است.

این رهبر القاعده توسط سازمان سیا تحت تعقیب بوده و مشخص شد که در خانه‌ای در کابل پنهان شده است، پس از آنکه همسر، دختر و فرزندانش را به خانه‌ای بزرگ در محله مرفهی در قلب کابل منتقل کرد. یک مقام امنیتی گفته است که رهبر القاعده یک روتین زندگی تکراری داشته که به کشتن او کمک بسیاری کرده است، از جمله گذراندن وقت زیاد در بالکن خانه برای تماشای شهر کابل. این عادت هر روزه به سازمان سیا امکان داد حمله هوایی دقیقی برای از بین بردن الظواهری برنامه ریزی کند. این دستکم پنجمین باری بود که سازمان سیا برای کشتن این رهبر تروریستی ۷۱ ساله تلاش می‌کرد.

پیش از سال ۲۰۲۲

از زمان حملات یازده سپتامبر و حمله به افغانستان در سال ۲۰۰۱، الظواهری ظاهراً در مناطق تحت نفوذ طالبان در پاکستان سکونت داشت. بادیگاردهایش در مواردی حتی با قبایل محلی وصلت می‌کردند تا روابطشان را مستحکم‌تر کرده و وفاداری آن‌ها را بخرند. در برهه‌ای از زمان، حتی گمان می‌رفت که الظواهری در کراچی، پایتخت پاکستان، زندگی می‌کند و بی خبری از او باعث شده بود برخی مدعی مرگ او شوند. در فوریه ۲۰۰۳، مقامات آمریکایی معتقد بودند که به دستگیری ایمن الظواهری نزدیک هستند، در شرایطی که وی با یکی دیگر از مقامات ارشد القاعده در پیشاور، پاکستان دیدار داشت. عملیات شکست خورد، زیرا مقامات نتوانستند تایید قطعی مکان ملاقات را تا یک روز پس از انجام آن دریافت کنند. یک سال بعد، تلاش برای ترور او نیز شکست خورد. سازمان سیا یک منطقه کوهستانی در وزیرستان جنوبی پاکستان را بمباران کرد، جایی که گمان می‌رفت الظواهری در آن پنهان شده است.

الظواهری در این بمباران زخمی شد، اما جان سالم به در برد. در سال ۲۰۰۶، بمباران منطقه‌ای در شمال غربی منطقه‌ای مرزی در پاکستان با هدف کشتن الظواهری انجام شد. علیرغم شایعاتی که از کشته شدن نفر دوم القاعده در آن زمان خبر می‌داد، دو هفته بعد ویدیویی از ایمن الظواهری منتشر شد که در آن می‌گفت: «نه بوش و نه تمام قدرت‌های روی زمین نمی‌توانند مرگ مرا یک ثانیه جلوتر بیندازند». در سال ۲۰۰۹، یک پزشک اردنی به نام هومان البلاوی هفت مامور سیا را کشت، پس از آنکه آن‌ها را متقاعد کرده بود که می‌تواند محل اختفای الظواهری را به آن‌ها نشان دهد. در جریان دیدار با ماموران سازمان سیا در پایگاهی در خوست، افغانستان، این پزشک اردنی کمربند انفجاری اش را منفجر کرد و در مجموع هشت نفر را کشته و شش نفر دیگر را زخمی کرد. مشخص نیست که البلاوی از نیرو‌های القاعده بوده و این عملیات را از طرف آن‌ها انجام داده یا خیر و البته مسخص هم نیست که مقامات امنیتی آمریکایی چندین بار به ترور رهبر سابق القاعده نزدیک بودند.

اوایل سال ۲۰۲۲

در اوایل سال جاری میلادی، مقامات ارشد اطلاعاتی دولت بایدن دریافتند که همسر رهبر القاعده و دختر و فرزندان وی به خانه‌ای امن در منطقه شیرپور در کابل نقل مکان کرده اند که قبلاً با عنوان منطقه سبز شناخته شده و محل استقرار سفارت خانه‌های کشور‌های غربی تا پیش از سقوط کابل بدست طالبان در آگوست سال گذشته بود، منطقه‌ای که اکنون مکان زندگی مقامات ارشد طالبان است. کسانی که قبلاً در این منطقه کار می‌کردند اطلاعات خوبی در مورد آن در اختیار نیرو‌های امنیتی آمریکایی قرار داده و برای سازمان سیا مسجل شد که افراد برجسته‌ای در منطقه شیرپور ساکن هستند. در طی ۱۲ ماه قبل تر، الظواهری در ویدیو‌هایی مدعی شده بود که او رهبر یک حرکت اسلامی بزرگ است و از زنان مسلمان هندی به خاطر اعتراضشان به ممنوعیت حجاب در مدارس این کشور پشتیبانی کرده بود. این ویدیو‌ها نشان می‌داد که پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان، ایمن الظواهری نیز جسورتر شده است.

آوریل ۲۰۲۲

علیرغم کاهش نیرو‌های امنیتی در کابل پس از بازگشت طالبان، سازمان سیا توانست اطلاعات قابل اطمینان کافی بدست آورد که تایید می‌کرد ایمن الظواهری در همان محلی زندگی می‌کند که خانواده اش مستقر هستند. در ماه آوریل بود که مقامات امنیتی آمریکا جو بایدن را در جریان ماجرا قرار دادند و عملیات ترور او آغاز شد. آن‌ها چندین بار ایمن الظواهری را در بالکن خانه‌ای که بعدتر همانجا ترور شد رویت کردند. اگر چه به مالک خانه اشاره‌ای نشده است، اما واشنگتن پست او را یکی از دستیاران ارشد سراج الدین حقانی رهبر شبکه حقانی اعلام کرده است. در سال ۲۰۲۰، خبر رسید که الظواهری با یکی از مقامات ارشد شبکه حقانی دیدار داشته و به افغانستان بازگشته است.

می‌تا ژوئن ۲۰۲۲

در ماه‌های می‌و ژوئن بود که اطلاعاتی در مورد روتین زندگی روزانه الظواهری در اختیار دولت بایدن قرار گرفت و مقامات به این نتیجه رسیدند که بدون تلفات جانبی می‌توان او را کشت.

جولای ۲۰۲۲

در روز اول جولای سال جاری بود که جلسه‌ای بین مقامات امنیتی و بایدن برگزار شده و ماکتی از خانه محل اختفای الظواهری نیز در جلسه به نمایش گذاشته شد. در اواخر همان ماه بود که بایدن دستور آغاز عملیات را صادر کرد. در گزارش روزنامه تایمز ادعا شد که الظواهری دیگر مانند گذشته محتاط نیست و علیرغم اینکه خانه را ترک نمی‌کند، اما روتین زندگی اش را نیز تغییر نداده است. بدین ترتب بود که در ساعت ۶:۱۸ دقیقه به وقت محلی، الظواهری توسط دو موشک R۹X هلفایر «نینجا» که از پهپاد CIA MQ-۹ Reaper متعلق به سازمان سیا شلیک شده بود کشته شد. بعد از کشته شدن الظواهری خانواده او به محل دیگری منتقل شدند. ماهواره‌ها و تیم زمینی سازمان سیا توانسته اند با موفقیت هویت الظواهری پس از کشته شدن را تایید کنند.

موشک R۹X هلفایر چه قابلیت‌هایی دارد؟

موشک R۹X برای کاهش تلفات ناخواسته در موشک‌های انفجاری مرسوم طراحی شده است و برخلاف موشک‌های معمول منفجر نشده و تنها به هدف تعیین شده آسیب می‌رساند. برخی رسانه‌ها بر این باورند که موشک ویرانگر جدید که با لقب «جینسوی پرنده» (flying Ginsu) نیز شناخته می‌شود، برای کشتن ابو خیر المصری، رهبر القاعده، در اکتبر ۲۰۱۷ نیز به کار گرفته شده بود که شباهت‌های بسیاری با حادثه روز گذشته دارد.

جینسوی پرنده یک نسخه منشعب شده از موشک Hellfire است، موشکی حدود ۵ فوت طول و ۱۰۰ پوند وزن دارد و پس از برخورد با هدف انفجار بسیار بزرگی داشته و محل برخورد و اطراف آن را کاملاً می‌سوزاند. تاکنون ۶ عملیات ویژه دیگر با استفاده از موشک جینسوی پرنده در لیبی، سومالی، عراق و سوریه انجام شده که در همگی آن‌ها به جای کلاهک انفجاری از تیغه استفاده شده است. نام این موشک از برند چاقوی جینسو گرفته شده که خود از شمشیر سامورایی‌ها الهام گرفته شده است.

منبع: روزیاتو