باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد
اعتباری که به ارگ نمی‌رسد
ارگ کلاه فرنگی از بنا‌های تاریخی و چشم نواز بیرجند، چند سالی است به دلیل کمبود اعتبار به روی گردشگران بسته مانده است.
از کوچه پس کوچه‌ها و خیابان‌های شهر بیرجند که بگذریم در خیابان مطهری آن، ارگی زیبا با قدمت تاریخی از دور خودنمایی می‌کند؛ ارگی که مدتی به مکان اداری تبدیل شده و ساختمان اداری یکی از ادارات این شهر در این ارگ تاریخی بود.
این ارگ در ۶ طبقه ساخته شده که تنها ۲ طبقه اش کاربردی است و باقی طبقات صرفاً برای شکل دهی و زیبایی آن ساخته شده اند. ارگ کلاه فرنگی از قدیم به نام هایی چون ارگ سرکار و ارگ حسام الدوله معروف بوده و بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ ساخته شده است. این ارگ یادگاری از اواخر دوره زندیه و اوایل دوران قاجار است.
در زمان‌های قدیم این ارگ را با کاربری مقر حکومتی و به مساحت تقریبی ۷۰۰ متر مربع احداث کرده‌اند. کلاه‌فرنگی یا کوشک، در واقع نوعی از معماری سلطنتی بوده که اغلب در قاره کهن و در کشور‌هایی همچون ایران، امپراطوری عثمانی و همچنین شبه قاره هند طرفداران بسیاری داشته و نمونه‌های متعددی از آن‌ها در طول تاریخ ساخته شده و برجای مانده است.
اردیبهشت امسال رمضانی مدیرکل سابق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفته بود: در ۱۵ روز تعطیلات عید نوروز امکان بازدید مردم از ارگ فراهم شد و قرار بود بعد از حصارکشی ارگ کلاه فرنگی، بتوان این بنا را به طور کامل از محوطه فرمانداری بیرجند آزاد کرد و ظرف یک ماه برای بازدید عموم بازگشایی شود.
حالا بعد از گذشت ۲ ماه و نیم از قرار بازگشایی این ارگ، هنوز خبری از بازگشایی آن نیست و ارگ کلاه فرنگی بیرجند همچنان در حصار وعده‌ها و قول‌ها باقی مانده است.
نیاز ۲ میلیارد تومانی برای مرمت ارگ کلاه فرنگی
مسئولان میراث فرهنگی می‌گویند دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای محوطه سازی و مرمت ارگ کلاه فرنگی نیاز داریم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیرجند می‌گوید: تاکنون در چند مرحله مرمت ارگ کلاه فرنگی انجام شده و مرمت و بازسازی آن در دوره جدید از سال ۱۳۹۹ آغاز و علاوه بر مرمت نورپردازی ارگ انجام شده است.
جنتی فر افزود: کار مطالعات احیا و تغییر کاربری آن برای تبدیل به موزه تاریخ سیاسی استان آغاز شده و مطالعات مرحله اول آن در شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان تصویب شده است؛ برای این منظور باید طرح راهبردی محتوایی آن با همکاری دیگر دستگاه‌های مربوطه تهیه و برای تصویب به تهران ارسال شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیرجند بیان می‌کند: مرمت تزئینات و مقرنس‌ها و نقاشی‌ها با تخصیص اعتبار هم زمان با احیای این مجموعه انجام خواهد شد و برای احیای کل مجموعه ارگ کلاه فرنگی تعامل خوبی با بخش‌های مختلف انجام شده است.
جنتی فر گفت: مالک این مجموعه، فرمانداری بیرجند و بخشی از آن اداری است و ارگ در محوطه آن قرار دارد و بازگشت اصالت و احیای آن زمانی اتفاق خواهد افتاد که همه این مجموعه به میراث فرهنگی واگذار شود.
او می‌گوید: با همکاری فرمانداری بیرجند به صورت موقت قرار است فضای فرمانداری از ارگ جدا و برای بازدید از ارگ از ورودی شمالی مجموعه استفاده شود.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیرجند در این مرحله چگونگی واگذاری مجموعه ارگ کلاه فرنگی که یکی از باغ‌های تاریخی بیرجند است به شکل خرید، تهاتر و یا به شکل دیگری باید مشخص شود.
جداسازی ارگ کلاه فرنگی از مکان فرمانداری بیرجند
معاون میراث فرهنگی ادار کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی از جداسازی ارگ کلاه فرنگی از مکان فرمانداری خبر می‌دهد.
شریعتی منش می‌گوید: قرار است بعد از تأمین اعتبار، با انجام یک دیوار کشی در اطراف ارگ کلاه فرنگی این مکان با ارزش و میراث قدیمی را از مکان فرمانداری جدا کنیم و مالکیت آن نیز به میراث فرهنگی استان تعلق بگیرد.
او بیان می‌کند: در حال حاضر بازدید مردم از ارگ کلاه فرنگی موردی ندارد، اما ورود به این ارگ با هماهنگی قبلی فرمانداری بیرجند باید صورت بگیرد.
بیشتر بخوانید
- ۱۰ مقصد جذاب برای سفر در درون خراسان جنوبی
- بازگشایی ارگ کلاه فرنگی در انتظار اعتبار ۷۰۰ میلیونی برای مرمت
به گفته شریعتی منش هم اکنون تنها مرمت حوض خانه و محوطه ارگ باقی مانده است که برای آن نیز به اعتبار کشوری نیاز داریم و به همین دلیل درخواست اعتبار به تهران داده ایم.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گفت: امیدواریم در سفر دوم ریاست جمهوری به استان بتوانیم این اعتبار را تأمین کنیم و هرچه زودتر مرمت و بازسازی ارگ کلاه فرنگی را به پایان برسانیم و با حصار کشی، ارگ را از محل فرمانداری جدا کنیم.
ارگ کلاه فرنگی، موزه تاریخ سیاسی استان می‌شود
۸ فرودین امسال بود که در بازدید استاندار خراسان جنوبی از ارگ کلاه فرنگی بیرجند و به دستور استاندار قرار شد هر چه زودتر وضعیت این ارگ تعیین تکلیف شود و بیش از این درب این ارگ بر روی بازدید کنندگان بسته نماند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی در این خصوص می‌گوید: استاندار در جلسات مختلف قول بازگشایی و تعیین تکلیف این اثر را به فرهنگیان و شهروندان شهر بیرجند داده بود و به دلیل اهمیت این قول، تأکید استاندار این بود که خود وی هم در آیین بازگشایی حضور داشته باشند تا این مجموعه را تحویل مردم دهند.
عباس زاده بیان می‌کند: قرار است در صورت تأیید استاندار، ارگ کلاه فرنگی بیرجند به عنوان موزه تاریخ سیاسی استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند استفاده شود که ایده بسیار هوشمندانه است، چرا که جای موزه تاریخ سیاسی به ویژه دوران تاریخی حضور مردم در صحنه انقلاب در استان خالی احساس می‌شود.
ایجاد موزه تاریخی سیاسی در ارگ کلاه فرنگی بیرجند سبب جذب افرادی بیشتر برای دیدن این ارگ می‌شود و از سویی تاریخ و فرهنگ سیاسی استان در این موزه برای آِیندگان باقی می‌ماند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تأکید می‌کند: با انجام حصارکشی دیوار این ارگ، استقلال این اثر تاریخی از مجموعه اداری فرمانداری بیرجند کاملا مشهود خواهد بود و این اقدام را حتما پیگیری و به نتیجه نهایی خواهیم رساند.
آیا ارگ، امسال از حصار وعده‌ها آزاد می‌شود؟
ارگ کلاه فرنگی بیرجند که متعلق به دوران زندیه و اوایل قاجاراست یک مکان تاریخی سیاسی برای استان خراسان جنوبی به شمار می‌رود که بازگشایی و مرمت آن سبب حضور گردشگران و بازدیدکنندگان زیادی به این محل می‌شود.
در حال حاضر هرچند ورود به به این اثر تاریخی با هماهنگی فرمانداری صورت می‌گیرد، اما باز هم ورود به این ارگ مشقت‌های زیادی دارد، زیرا باید از قبل هماهنگ شود و افراد، مراحل اداری را رد کنند تا بتوانند از این مکان تاریخی شهر بیرجند بازدید کنند.
بدون شک با واگذاری این ارگ به میراث فرهنگی استان علاوه بر سهولت ورود افراد به ارگ، کار مرمت و بازسازی و زیباسازی این مکان نیز زودتر صورت می‌گیرد.
ارگ کلاه فرنگی نه برای بیرجند بلکه برای استان، نماد هویتی و جز ظرفیت‌های فرهنگی است که باید به خوبی ازآن مراقبت و نگهداری شود و متولیان هرچه زودتر زمینه بازگشایی آن را برای بازدید کنندگان فراهم کنند.
گزارش از زهرا رضوانیان
