مردم شهر تاریخی بیجار با سنتی متفاوت اما قدیمی در روز عاشورا به عزاداری سید و سالار شهیدان می‌پردازند و اوج اندوه و ارادت خود را به سید الشهدا(ع) به تصویر می کشند.

هر ساله با فرا رسیدن ماه محرم مردم عزادار شیعه و سنی استان کردستان با برگزاری مراسمات عزاداری محرم از جمله سینه‌زنی و زنجیرزنی ارادت قلبی خود را به سرور و سالار شهیدان، امام حسین(ع) به نمایش می‌گذارند و همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری آن حضرت، جامه سیاه بر تن کرده و بیرق‌های عزا و ماتم را بر سر دربِ منزل خود نصب می‌کنند.

مردم این دیار به ویژه شب تاسوعا و عاشورا با حضور در امامزاده‌ها در گوشه و کنار شهر شب‌زنده‌داری می‌کنند و دل‌هایشان را به کربلای حسین (ع) دخیل می‌بندند و آسمان چشمانشان را به عشق صاحب عاشورا، بارانی...

مراسم گل‌گیران در بیجار، طشت‌گذاری در سریش‌آباد، تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد تکایا و حسینیه‌ها با ذکر حسین وای، قربانی‌کردن گوسفند در دیواندره و مجالس روضه‌خوانی و تعزیه‌خوانی در قروه از آیین‌های عاشورایی است که در شهر‌های کردستان در دهه نخست محرم برگزار می‌شود.

گِل‌گیران بیجاری به سوگ حسین عزاداری می‌کنند

اما مراسم ماه محرم در شهرستان بیجار متفاوت‌تر از هر هر جای دیگری در بین مردمان این مناطق برگزار می‌شود عزاداران حسینی در این روز با مراسم گِل‌گیران، غربت اهل بیت امام حسین (ع) و یاران با وفایش را در صحرای کربلا روایت می‌کنند.

یکی از آئین‌ها و مراسم خاص ماه محرم در استان کردستان، برگزاری مراسم "گِل‌‌ مالی" در شهرستان بیجار است که ریشه در عقاید تاریخی و اسلامی مردم این دیار دارد و بنا به سنتی قدیمی همه ساله با حضور عزاداران حسینی در شهرستان بیجار و روستا‌های اطراف آن همزمان با روز عاشورای حسینی برگزار می‌شود، مراسمی که آذرماه سال ۹۱ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

شهرستان بیجار، بام ایران است، این شهرستان هم ترکیبی از ترک و کرد و شیعه و سنی است، مردمانی که زندگی مسالمت‌آمیز آن‌ها زمانی به درازای تاریخ دارد، گل‌گیران، یکی از ویژه‌ترین برنامه‌های ایام محرم در کردستان است که در این شهر تاریخی برگزار می‌شود.

 سنتی که به قول افراد محلی این دیار بر اساس باور‌ها و داستان‌های گذشتگان نسل به نسل آمده و حکایت از آن دارد که در روزی که امام حسین (ع) به شهادت رسید، اجدادشان برای کمک به ایشان راهی دشت کربلا شدند، اما در میانه راه خبر شهادت آن امام بزرگوار را شنیدند و با مالیدن خاک به سر و روی خود به سوگ سیدالشهدا و اهل بیت و یارانش نشستند.

مساجد میعادگاه گل‌گیران حسینی است به هر مسجدی که می‌رسند وارد می‌شوند و می‌خوانند؛ «عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، مهدی صاحب زمان (عج)، صاحب عزاست امروز» و مصیبت کربلا را به امام زمان تسلیت می‌گویند.

بام ایران در روز عاشورا بی‌شباهت با فضای حزن و اندوه در صحرای کربلا نیست، دیاری که نمادی از غربت و حزن و اندوه کودکان یتیم و اسیر دشت کربلا را بعد از گذشت هزاران سال از آن روز تلخ بار دیگر به تصویر می‌کشد...

خاک این گل قبل از روز عاشورا از اراضی گندم‌زار‌های اطراف بیجار جمع و بعد از الک‌کردن با آب و گلاب مخلوط و در ظرف‌های مختلفی ریخته می‌شود در اختیار هیئت‌های مذهبی قرار می‌گیرد، گل‌گیران حسینی گل‌ها را برسر و روی خود می‌مالند

فرقی نمی‌کند شیعه است یا سنی، اینجا تنها عشق به حسین (ع) است که بر دل‌ها حکمرانی می‌کند، شب‌ها و روز‌های محرم در دهگلان بارانی است، در هم تنیدن شیعه و سنی در مراسمات عزاداری جلوه‌ها و تابلو‌های دیدنی از ارادت به امام حسین (ع) را به تصویر می‌کشد.

حلیم‌پزان در ماه محرم

پخت حلیم یکی دیگر از مراسمات مردم کردستان در تاسوعا و عاشورای حسینی است که بانوان برای ادای نذرشان پخت می‌کنند.

قبل از اذان صبح دیگ‌های بزرگ حیلم مهیا می‌شود، حرف از نذر و نیاز است که باید ادا شود، قرار است با این حلیم در صبح غم‌انگیز عاشورا از عزاداران امام حسین (ع) در شهر و یا آبادی پذیرایی شود..

صبح روز عاشورا غذای نذری برای مهمانان امام حسین (ع) آماده است، طنین صدای صلوات در حیاط خانه می‌پیچید، ظرف‌ها پر می‌شود و همه می‌خواهند در ثواب این کار شریک شوند، و چنین است که حتی کودکان هم در پخش نذری مشارکت می‌کنند.

پخش شربت و خرما، توسل به بیرق امام حسین در دستجات عزاداری و همراهی اهل سنت با دسته‌های سینه‌زن و زنجیرزن از دیگر مراسماتی است که در شهر‌های کردستان برگزار می‌شود که جلوه‌ای از اتحاد و یک‌رنگی و یکپارچگی سنی و شیعه را به نمایش می‌گذارد.

عصر عاشوراست؛ صدای چکاچک شمشیر‌ها و هیاهوی تیر‌ها و سنگ‌ها، جای خود را به غارت خیمه‌ها داده است؛ آن هم در سایه شعله‌های آتش. حسین و یارانش هر یک در گوشه‌ای از دشت، بی‌سر در خاک و خون خفته‌اند. شهیدان، دیگر تشنه نیستند.

آیین‌های عزاداری ویژه دهه نخست محرم با برپایی نماز ظهر عاشورا به یاد آخرین نماز بزرگ شهید امر به معروف و نهی از منکر به پایان می‌رسد و بعد از ظهر عاشورا تمامی بیرق‌ها و علم‌ها به صورت افقی پیشاپیش دسته‌های عزادار به نشانه شهادت حضرت امام حسین (ع) و ۷۲ نفر از یاران باوفایش به حرکت در می‌آیند و با برگزاری شام غریبان حسینی به پایان می‌رسد.

شام غریبان حسین امشب است

کامیاران هم مرکب از شیعه و سنی است و همه در ماه محرم عزادار و در آیین‌های این ماه شرکت می‌کنند، شام غریبان در کامیاران رنگ و بوی خاصی دارد و صحنه‌ای از شام غریبان کربلا می‌شود که پس از شهادت سیدالشهداء بر سر خاندان پیامبر گذشت، شبى تیره‌تر از سیاهى، شبی جانسوز که در آن تلخ‌ترین لحظات بر اهل بیت (ع) گذشت.

شام غریبان است، کودکانی که امشب پدر ندارند، صحنه تلخی که با هیچ زبان و لفظى نمى‌توان عمق تلخی بر دل نشسته دل‌های شکسته و سوز دل یتیمان و بانوان حسینى را بازگو کرد.

در  شام غریبان چشم‌های عزاداران حسینی در کامیاران خیس داغ نوه پیامبر مهربانی می‌شود و از ته دل برای امام حسین و یارانش و کودکان یتیم اشک ماتم می‌ریزند.

 سوزاندن خیمه‌های اهل بیت حسین بن علی و به اسارت گرفتن اهل بیت توسط لشکر یزید بن معاویه درون مایه ی این مراسم است. در این مراسم عزاداران با روشن کردن شمع به عزاداری می‌پردازند.
 
شام غریبان ترسیم آن لحظاتی است که شمع وجود سید الشهدا در راه هدایت خلق آب گشته بود و جسم عریان و آغشته به خونش بر خاک کربلا افتاده بود .و یادآور آن لحظاتی است که زینب عقیله ی بنی هاشم دختر امیر المؤمنین در تاریکی شب گل های حرم پیامبر و اطفال حسین را جستجو می کرد.
 
عاشورا، تنها حکایت عطش، ستم و اسارتی نیست که بر خاندان پیامبر (ص) رفت؛ عاشورا، تجلی‌گاه ایمان، عشق و حماسه نیز هست. عاشورا، تمام روح زمان است در کالبد زمین. عاشورا، هویت ماست. عاشورا، یک پیام آسمانی در زمین است که پژواک آن همواره به گوش وجدان‌های بیدار آزادگان در هر زمان و مکان می‌رسد و آنان را به خود فرا می‌خواند.
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۲
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
مرجان
۲۲:۴۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
این رسم بسیار دیرینه شهر خرم آباد استان لرستان است، شاید بخاطر غم انگیز بودنش دیگر شهرها هم این عمل را انجام دهند ولی در قدیم الایام مخصوص لرها بوده در خرم آباد. انشاءالله ظاهر و باطنمان را برای تقوا و دوستی اهل بیت علیهم السلام آماده کنیم
Iran (Islamic Republic of)
مسعود
۲۰:۳۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
راست بگوییم و حق یکدیگر را پایمال نکنیم، دیگه نیازی به گل مالی نیست!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۲ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
ریشه عزاداری با گل مالی در خرم اباد لرستان داره
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۲۰:۰۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
طوری عزاداری کنیم که بهانه به دست بد خواهان ندیم.گل مالی و قمه زدن و کارهایی که به بدن انسان ضربه میزنه فقط و فقط باعث سو استفاده دشمنان میشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۱۶ ۱۸ مرداد ۱۴۰۱
قمه زدن و خودزنی عیب است ولی گل مالی چیز بدی نیست و اتفاقا اینکار گل مالی ریشه در زماناهل بیت دارد که فرشتگان خدا روایت است که خاک آلود کنار امام حسین امدند و گل مالی هم وقتی خشک می شود خاک آلود می شود
Iran (Islamic Republic of)
احمد
۱۹:۳۵ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
به شهرکرد میگن بام ایران . یه کم تحقیق بد نیست نگارنده محترم .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۰۴ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
امام حسین کار به گلمالی ما نداره او انسان میخاد
Iran (Islamic Republic of)
مسعود
۲۰:۳۷ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
آفرین، فقط انسانیت وخلاص
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۰۹ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
امام حسین کلا ب ما نیازی ندارد، این مائیم ک هرکس ب طریقی ارادت خود را ب آقا اعلام می کند چون ما هستیم ک بوجود این عزیزان نیازنندیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۵۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
انشاالله همه ما بتونیم کربلا رو به معنی واقعی درک کنیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۳۸ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
این آیین سوگواری مردم لرستان با شماره ثبت ۵۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۳۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
گل مالی مخصوص لرستان و خرم آباده، ریشه این مراسم اینجاست نه بیجار
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۳۹ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
اجرشان با مولا سالار شهیدان
Iran (Islamic Republic of)
زاگرسیان
۱۷:۳۸ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
آخرش نفهمیدیم بام‌تیران کجاست ،بیجار و یا فریدونشهر و یا شهرکرد و یا کوهرنگ و ...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۳۶ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
بام ایران استان چهارمحال و بختیاریه نه بیجار ...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۳ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
برماست این رسم اشتباه می کنی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۰۰ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
بیجار دیار عاشقان حسین
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۵۰ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
بعضی مراسمات برای زمان خود خوب هستند ولی آیا در این بحران آب این کار درسته ؟
در چند روز گذشته به حدی فشار آب پایین اومده که آب به طبقات بالا نمی‌رسه بعد فقط یک حساب سر انگشتی مقدار آبی که خرج لباس و شستشو در این روز میرسه غیر قابل تصوره
لطفاً قبل از تبلیغ هر رسومی به تبعات اون فکر بشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۲۳ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
اینکارا برا عاشورا بازم کمه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۱۸ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
گل مالی آیین قدیمیه استان لرستانه.
Iran (Islamic Republic of)
مرجان
۱۵:۰۰ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
مراسم گِل گیران از زمان قاجار و شاید قدیمتر، مخصوص لرهای خرم آباد بوده است شاید امروزه جاهای دیگر هم ازین نوع عزاداری ها که بسیار پسندیده است انجام دهند. ولی مرتبط با بیجار نیست، بلکه متعلق به لرهای خرم آباد است. موفق باشید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۳۴ ۱۷ مرداد ۱۴۰۱
بام ایران شهرکرد است