از دیرباز دستیابی به دانشی گسترده‌تر در حوزه علوم پایه جایگاه خاصی در حیات انسان داشته است و دستاورد‌های حوزه‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی ارزشمند بوده‌اند چراکه چشم اندازی مهم به فرایند شکل گیری جهان اطراف مان، کشف درمان‌های جدید، محیط زیست و توسعه دستگاه‌ها و نوآوری‌ها فراهم می‌کنند. درک عمیق‌تر علوم پایه به انسان کمک می‌کند به سوالاتی عمیق‌تر درباره خود و زندگی پاسخ دهد. همچنین تحقیقات در این زمینه راهگشای دستاورد‌های مختلف در مهندسی، فناوری‌های نوین و ... است. در همین راستا کشور‌های مختلف سعی دارند هر ساله بخشی از بودجه خود را در تحقیقات در زمینه علوم مختلف از جمله علوم پایه اختصاص دهند. این درحالی است که به نوشته نشریه نیچر ۵ کشور آمریکا، چین، انگلیس، آلمان و ژاپن در زمینه علوم پایه در جهان پیشرو هستند.

البته نباید فراموش کرد پرورش نیرو‌های تازه نفس در این زمینه نیز اهمیت زیادی دارد. در همین راستا دانشگاه‌های برتر جهان در علوم پایه سعی دارند با ارائه پیشنهادات بهتر و فراهم کردن محیطی مناسب دانشجویان مستعد را به این رشته‌ها جلب کنند تا زمینه بروز و ظهور دانش‌های نوین و تربیت دانشمندان آینده را فراهم کنند. جستجویی در دانشگاه‌های برتر این کشور‌ها نشان داد هر دانشگاه با حربه‌ای متفاوت سعی در جذب نیرو‌های مستعد دارد. به عنوان مثال در دانشگاه پرینستون آمریکا نسبت دانشجو به استاد بسیار پایین است و استادان می‌توانند وقت زیادی صرف هر دانشجو کنند. در انگلیس شیوه تدریس خصوصی به کار گرفته می‌شود تا تفکر نقادانه و تحقیق بیشتر در دانشجو شکل بگیرد.

ژاپن و چین با استفاده از تجهیزات فراوان و به روز در کنار استادانی خبره دانشجویان را در رشته‌های علوم پایه آموزش می‌دهند.

این درحالی است که در ایران در خصوص جذب دانشجو برای رشته‌های علوم پایه چالش‌هایی وجود دارد. روند سال‌های اخیر نشان می‌دهد تمایل دانشجویان به سمت تحصیل در اینگونه رشته‌ها به شدت کاهش یافته است. ضمن اینکه سهم هزینه کرد دولت در پژوهش‌های پایه‌ای در مقایسه با سایر حوزه‌های تحقیق و توسعه از نسبت ۲۶ درصد در سال ۱۳۹۵ به حدود ۲۰ درصد در سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است. وضعیت نامناسب اشتغال دانش آموختگان رشته‌های علوم پایه و شیوه نامناسب آموزش در دوره آموزش عمومی نیز از دلایلی است که موجب شده توجه به علوم پایه کاهش یابد.

از سوی دیگر استعداد‌های برتر نظام آموزش عمومی، گرایش کمتری به سمت تحصیل در رشته‌های علوم پایه دارند. بسیاری از رتبه‌های برتر المپیاد‌های علمی در رشته‌های ریاضی، شیمی یا زیست شناسی به جای ادامه تحصیل در همین رشته‌ها ترجیح می‌دهند در مقاطع بالاتر تحصیلی رشته‌های فنی مهندسی و یا پزشکی ادامه تحصیل دهند. در صورتی که سازوکار‌های جبرانی تعبیه نشود، این وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد. ضمن اینکه از دلایل عمده کاهش داوطلبان تحصیل در رشته‌های علوم پایه، بیکاری گسترده در گروه علوم پایه است.

در همین راستا نگاهی به وضعیت دانشگاه‌های برتر علوم پایه در کشور‌های دیگر و روش‌های آن‌ها برای جذب استعداد‌های علوم پایه می‌تواند در این مسیر برای کشور راهگشا باشد. با تکیه بر این دیدگاه سعی کردیم در این گزارش تلاش‌های مؤسسات آموزش عالی برتر در زمینه علوم پایه در جذب دانشجو را بررسی کنیم.

جذب دانشجویان برتر علوم پایه در آمریکا با استادان خبره و آفر‌های رایگان

این کشور یکی از پیشروان علم و دانش در جهان به حساب می‌آید. در همین زمینه همیشه بودجه عظیمی به تحقیقات علمی و در کل بخش دانش اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز جوبایدن رئیس جمهور آمریکا بودجه‌ای کلان برای تحقیق و توسعه پیشنهاد کرد.

طبق اطلاعات وب سایت کاخ سفید همچنین بایدن قصد دارد در سال مالی ۲۰۲۳ میلادی سرمایه گذاری کلانی در بخش علم و فناوری انجام دهد. نمایندگان آمریکا از هر دو حزب تاکید زیادی براین امر داشته‌اند. بودجه در نظر گرفته شده برای تحقیقات کاربردی برای نخستین بار در آمریکا از ۱۰۰ میلیارد دلار گذشته و بودجه برای تحقیقات و توسعه فدرال نیز از ۲۰۰ میلیارد دلار بیشتر خواهد بود.

به گفته آلوندرا نلسون رئیس سیاست گذاری علم و فناوری کاخ سفید، این بودجه سرمایه گذاری عظیمی در علوم مختلف می‌کند.

بودجه پیشنهادی رئیس جمهور آمریکا برای تحقیقات کاربردی ۱۱۱ میلیارددلار است که نشان دهنده افزایشی ۲۵ میلیارد دلاری نسبت به سال مالی ۲۰۲۱ است. بودجه تحقیقات و توسعه نیز ۲۰۵ میلیارد دلار است که ۴۵ میلیارد دلار بیشتر از بودجه سال مالی ۲۰۲۱ مالی است. این درحالی است که برخی از بهترین دانشگاه‌ها در حوزه علوم پایه یعنی شیمی، فیزیک، زمین شناسی، ریاضی و ... در این کشور قرار دارند و هر ساله سعی می‌کنند دانشجویان جدیدی به خود جذب کنند.

یکی از این دانشگاه‌ها، دانشگاه کالیفرنیا برکلی است که حدود ۲۷ هزار دانشجو در مقطع لیسانس و ۱۰ هزار دانشجوی مقطع فوق لیسانس در آنجا تحصیل می‌کنند. این دانشگاه طرح‌های بیمه سلامت گسترده، طرح‌های بازنشستگی کلان برای کارمندان و استادان در نظر گرفته است تا به این ترتیب برترین استادان در رشته‌های مختلف علوم پایه را جذب کند؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که برکلی در حوزه شیمی و محیط زیست رتبه اول، در فیزیک رتبه دوم و در زیست شناسی و علوم فضایی رتبه سوم و در ریاضیات رتبه پنجم میان دانشگاه‌های جهان را دارد.

دلیل محبوبیت این دانشگاه میان دانشجویان علوم پایه علاوه بر استادان خبره، آن است که بیشترین میزان مقبولیت و کمترین میزان تبعیض نژادی و جنسیتی را میان مؤسسات آموزش عالی جهان دارد. برکلی دانشجویانی با هر پس زمینه و از هر قشری را پذیرش می‌کند.

همچنین این دانشگاه برخی خدمات رایگان نیز برای دانشجویان ارائه می‌کند به عنوان مثال در سال ۲۰۲۱ میلادی دسترسی رایگان به مایکروسافت آفیس و ادوب سوئیت همراه عضویت رایگان «فری باکس» برای دانشجویان عرضه می‌شود. همچنین دانشجویان دسترسی رایگان به نشریه‌های نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال را در اختیار خواهند داشت.

در کنار این موارد کارت‌های Clipper در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد که قابل استفاده در تمام اتوبوس‌های عمومی است و دانشجو می‌تواند با کمک آن به هر نقطه از برکلی و خلیج شرقی سفر کند.

یکی دیگر از مؤسسات آموزش عالی برتر آمریکایی در حوزه علوم پایه دانشگاه پرینستون است. این دانشگاه در رده بندی جهانی تایمز در حوزه‌های ریاضی و فیزیک و شیمی در مقام دوم قرار دارد.

یکی دلایل محبوبیت این دانشگاه برای دانشجویان علوم پایه پوشش بیمه سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامت است. در کنار این موارد امکان تعویق بازپرداخت وام‌های دانشجویی فعلی و قبلی؛ توانایی گرفتن وام‌های جدید نیز برای دانشجویان فراهم است. همچنین نوع خاصی از پشتیبانی مالی در تحقیقات نیز وجود دارد. دانشجویان می‌توانند تا زمان فارغ التحصیل و جهت آماده سازی برای مشاغل از منابع پردیس دانشگاهی استفاده کنند. این دانشگاه همچنین بهترین کیفیت تدریس و استادان را برای دانشجویان فراهم می‌کند.

همچنین پرینستون با توجه به کوچک بودن آن کیفیت بالایی دارد و نسبت دانشجو به استاد ۵ به ۱ است؛ بنابراین استاد بهتر می‌تواند به دانشجویان توجه کند. این دانشگاه یکی از بهترین سیاست‌های کمک مالی در آمریکا را دارد. پرینستون همچنین تعهد می‌کند تا ۱۰۰ درصد نیاز‌های مالی دانشجو برای کالج را تأمین کند. همچنین این دانشگاه به جای وام، گرنت پرداخت می‌کند.

شیوه تدریسی که دانشجو را به چالش می‌کشد

انگلیس یکی دیگر از کشور‌هایی است که در زمینه علوم پایه دانشگاه‌های پیشرویی دارد. این کشور به طرق مختلف سعی دارد موقعیت برتر خود در زمینه علمی را حفظ کند و حتی بعد از برگزیت و به خطر افتادن پروژه‌های علمی خود با کشور‌های اروپایی تصمیم گرفت با ارائه مشوق‌های مالی استادان و محققان برتر در زمینه علوم مختلف از جمله علوم پایه را جذب خود کند.

در همین راستا انگلیس سال گذشته میلادی اعلام کرد تا ۲۰۲۴ میلادی هزینه دولت در بخش علمی را به ۲۰ میلیارد پوند افزایش می‌دهد. البته این رقم ۲ میلیارد پوند کمتر از تعهد قبلی دولت در سال ۲۰۲۰ میلادی بود. همچنین دولت انگلیس در وب سایت رسمی خود اعلام کرد برای بازه ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵ میلادی ۳۹.۸ میلیارد پوند صرف تحقیقات و توسعه می‌کند.

دانشگاه‌های کمبریج و آکسفورد از بهترین مؤسسات آموزش عالی جهانی در رتبه بندی تایمز در رشته‌های شیمی، ریاضیات و فیزیک هستند. به طور دقیق‌تر کمبریج در زمینه علوم پایه هفتمین دانشگاه برتر جهان است. همچنین دانشگاه آکسفورد در رتبه هشت و امپریال کالج لندن در رتبه ۱۳ قرار دارند.

در دانشگاه کمبریج استاندارد‌های آموزش جهانی رعایت می‌شود. همچنین برنامه درسی دانشجویان طوری تنظیم شده که انعطاف پذیر، چالش برانگیز و انگیزه بخش باشد. برنامه درسی این دانشگاه به شیوه‌ای است که به دانشجویان در هر سطحی کمک می‌کند مهارت‌هایی خارق العاده و قابل انتقال از جمله تفکر انتقادی، تحقیق و همکاری را بیاموزند.

در کنار این موارد این دانشگاه بهترین استادان را استخدام کرده و کتابخانه‌ای بزرگ با حق کپی رایت در اختیار دانشجویان قرار داده که تقریباً هر منبعی در آن قابل دسترسی است. همچنین ترم‌های آن دانشگاه کوتاه مدت و فشرده هستند.

یکی از شیوه‌های جالب تدریس در این دانشگاه و البته دانشگاه آکسفورد شیوه معلم خصوصی است. در این مدل تدریس به دانشجو کمک می‌شود تا از تجربیات آموزشی خود بیشترین استفاده را ببرد و دانش خود را با سرعت بیشتری توسعه دهد.

به طور معمول این شیوه آموزش با سیمنار‌هایی به عنوان بخشی از یک گروه بزرگ‌تر شامل ۸ دانشجو شروع می‌شود که در آن مباحث زیادی مطرح می‌شود. اولویت در این شیوه افزایش دانش و مهارت و همچنین تشویق به یادگیری و پرسش و گفتگو است.

پس از شرکت در سمینار‌ها هر دانشجو همراه یک دانشجوی دیگر یک جلسه تدریس خصوصی خواهد داشت. پیش از جلسه خصوصی از فرد خواسته می‌شود تا برخی فعالیت‌ها را به تنهایی تکمیل کند. پس از آن فعالیت مذکور به استاد خصوصی ارائه می‌شود. در این وضعیت معلم به دانشجو نمره نمی‌دهد و در عوض تحقیق و فعالیت وی را مطالعه می‌کند و او را درباره دیدگاه‌هایش به چالش می‌کشد. فرد باید ایده‌ها خود را توجیه یا درباره آن‌ها دوباره فکر کند یا اینکه آن‌ها را بهتر توضیح دهد.

ممکن است معلم خصوصی از دانشجوی دیگر بخواهد تحقیق دیگری را ارزیابی کند.

به این ترتیب شیوه تدریس خصوصی دانشگاهی یک تجربه آموزشی انطباقی است. به عبارت دیگر جلسات به طور کامل براساس محتوایی که فرد ارائه می‌کند شکل می‌گیرند و بحث و گفتگو نیز به همین منوال است.

نکته جالب درباره این شیوه تدریس آن است که فرد نمی‌تواند ایده‌ها و فعالیت‌های خود را مخفی کند. معلم خصوصی پاسخ‌هایش به سوالات را به چالش می‌کشد و از او می‌خواهد معانی آن‌ها را بیان کند. این امر درباره روخوانی از واقعیت‌ها یا دادن پاسخ صحیح نیست بلکه یک فرایند اکتشاف عمیق از ایده است و مغز دانشجو باید همیشه فعال بماند. همین امر برای بسیاری از دانشجویان جذاب است و باعث می‌شود دانشجویان در رشته‌های علوم پایه جذب این دانشگاه شوند.

دانشگاه‌های علوم پایه در آلمان با بهترین تجهیزات

آلمان نیز یکی از کشور‌های پیشرو در زمینه علوم پایه است. دولت این کشور در سال ۲۰۲۲ میلادی بودجه‌ای ۲۰.۴ میلیارد یورویی برای حوزه‌های مختلف آموزش تحقیقات و علم در نظر گرفته است. بخشی از این بودجه یعنی حدود ۲.۳ میلیارد یورو برای پشتیبانی از دانشجویان است.

در این کشور نیز چند مورد از برترین دانشگاه‌های جهان در حوزه علوم پایه وجود دارد. به عنوان مثال دانشگاه فنی مونیخ در رده بندی جهانی رشته‌های علوم پایه در رده ۲۳، دانشگاه LMU مونیخ در رده ۲۴ و دانشگاه هایدلبرگ در رده ۲۹ قرار دارد.

دانشگاه فنی مونیخ یکی از بهترین روش‌های تدریس در جهان را دارد. این دانشگاه مجهز به جدیدترین فناوری‌ها است. علاوه برآن هزینه تحصیل در رشته‌های علوم پایه این دانشگاه در مقایسه با کشور‌های دیگر پایین‌تر است. در کنار این موارد دانشگاه بورسیه‌ها و گرنت‌ها و انواع مختلفی از کمک‌های مالی را برای دانشجویان فراهم می‌کند.

دانشگاه هایدلبرگ آلمان نیز یکی دیگر از دانشگاه‌های برتر در این زمینه است. هرچند در این دانشگاه هزینه‌های دانشجو کاهش داده نمی‌شود، اما تسهیلات مختلفی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. به طور مثال دانشجویان معلول می‌توانند در مسیر‌های کوتاه از حمل و نقل عمومی رایگان استفاده کنند و پس از ثبت درخواست و تأیید شدن آن می‌توانند هزینه‌ای که برای استفاده از حمل ونقل عمومی پرداخته‌اند را باز پس گیرند. همچنین به همه دانشجویان بیمه سلامتی تعلق می‌گیرد.

در کنار این موارد دانشجویان دختر در دانشگاه هایدلبرگ می‌توانند با استفاده از تاکسی شبانه زنان با هزینه‌ای ارزان و ایمن به مقصد برساند. دانشجویان دختر می‌توانند بین ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح با هزینه ۶ یورو از تاکسی مذکور استفاده کنند.

کلاس‌های دانشگاهی کم جمعیت با بازده بالا در ژاپن

مشهور است که ژاپن تحصیلاتی رقابتی و با کیفیت برای دانشجویان رشته‌های مختلف از جمله علوم پایه فراهم می‌کند. در کنار این موارد باید اشاره کرد کشور مذکور یکی از پیشروان در زمینه نوآوری است که از علوم پایه منبعث می‌شود.

طبق وب سایت استاتیستا، بودجه اولیه عمومی دولت برای هزینه‌های آموزشی و علمی حدود ۵.۴ تریلیون در سال ۲۰۲۱ تعیین شد.

همچنین در ژاپن سازمانی به نام «انجمن ترویج علم» وجود دارد که به اختصار JSPS نام گرفته است. این سازمان مستقل براساس قانون با هدف توزیع پیشرفت‌های علمی در همه حوزه‌ها از جمله علوم پایه ایجاد شده ا ست. این سازمان نقش مهمی در طیف وسیعی از برنامه‌های علمی و آکادمی این کشور دارد.

همچنین به نوشته انجمن ترویج علم ژاپن بودجه این سازمان برای سال جاری میلادی ۲۶۶.۱ میلیارد ین بوده است. این رقم شامل ۲۷.۲ میلیارد ین یارانه‌های برای هزینه‌های عملیاتی از خزانه داری ملی کشور ۱۳۹.۷ میلیارد ین یارانه برای گرنت جهت پروزه‌های تحقیقات علمی است.

در رتبه بندی تایمز از مؤسسات آموزش عالی برتر علوم پایه، دانشگاه توکیو در رده ۳۱، دانشگاه کیوتو در رده ۶۷ و دانشگاه ناگویا در رده ۱۵۱ قرار دارد.

یکی از مؤسسات برتر ژاپن در زمینه علوم پایه دانشگاه ناگویا است که در نزدیکی پایتخت این کشور قرار دارد. این دانشگاه دارای ۹ دانشکده لیسانس، ۱۴ دانشکده فوق لیسانس، ۳ مؤسسه تحقیقاتی و ۱۸ مرکز تحقیقاتی است. یکی از جذابیت‌های این دانشگاه برای دانشجویان علوم پایه توافقنامه‌های همکاری دانشگاه ناگویا با ۴۰۶ مؤسسه بین المللی است. همچنین این مؤسسه آموزش عالی ۳۰ برنامه جهانی دارد که توسط وزارت آموزش ژاپن بنیانگذاری شده‌اند و برنامه‌هایی به زبان انگلیسی ارائه می‌کند.

دلیل ارائه کلاس‌ها به زبان انگلیس کاهش جمعیت دانشجویان ژاپنی، نیاز جامعه این کشور و همچنین ایجاد انگیزه با دانشگاه‌های بین المللی است. برنامه G ۳۰ دانشگاه ناگویا در کلاس‌هایی با تعداد دانشجویان اندک برگزار می‌شود که در آن بحث و گفتگو و همچنین یادگیری فعال وجود دارد. همچنین طی این برنامه کلاس‌های تحقیقاتی وسیعی برگزار می‌شود. این طرح در دانشکده‌های شیمی، دانشکده علوم، دانشکده فیزیک و ... برگزار می‌شود. همچنین در این دانشگاه علاوه بر مشاوره آکادمیک، سیستم معلم خصوصی، درباره شغل یابی نیز به دانشجویان سرویس‌هایی ارائه می‌شود. به عنوان مثال دانشجویان می‌توانند در شرکت‌های محلی کارآموزی کنند.

همچنین دانشگاه کیوتو یکی از مشهورترین مؤسسات تحقیقاتی جهان است که محققان و دانشجویان برجسته در رشته‌های مختلف از سراسر جهان را به خود جذب می‌کند. یکی از نقاط قوت این دانشگاه واحد‌های آموزشی پیشرفته و محیط آموزشی غنی و انگیزش بخش است که به محققان کمک می‌کند به عنوان کارشناسانی خبره و برجسته رشد کنند.

همچنین این دانشگاه از پروژه‌های تحقیقاتی نوآورانه پشتیبانی می‌کند. آزادی آکادمیکی که دانشگاه کیوتو فراهم می‌کند سبب شده بسیاری از دریافت کنندگان جوایز از جمله برندگان مدال فیلدز، جایزه Gauss، جایزه لاسکر و ۱۰ برنده جایزه نوبل به این مؤسسه جذب شوند. جالب آنکه ۱۳ تن از دریافت کنندگان جایزه نوبل در این دانشگاه آموزش دیده‌اند.

این دانشگاه طیف وسیعی از برنامه‌های آموزشی وسیعی برای راهنمایی دانشجویان برای دستیابی به پتانسیل کامل خود طراحی کرده است.

دسترسی به کتابخانه‌های وسیع در چین

پس از آمریکا، چین بیشترین تعداد دانشگاه در رده بندی برترین دانشگاه‌های جهان را دارد. با افزایش قدرت و محبوبیت چین در جهان، این کشور به مقصدی برای هزاران دانشجوی خارجی و تبدیل شده است.

همچنین بنیاد ملی علوم پایه چین (NSFC) در سال ۲۰۲۲ میلادی بودجه سرمایه گذاری خود را ۳۳ میلیارد یوان اعلام کرد که ۶.۸ درصد از سال گذشته میلادی بیشتر است. بخش اعظم منبع سرمایه گذاری در چین در تحقیقات پایه و اکتشافات همین بنیاد است. NSFC در ۲۰۲۱ میلادی ۴۸ هزار و ۸۰۰ برنامه را تأمین مالی کرد و کل سرمایه گذاری آن بیش از ۳۱.۲ میلیارد یوان بود. با توجه به چنین بودجه کلانی تعجبی ندارد برخی از برترین دانشگاه‌های علوم پایه جهان در این کشور فعال هستند.

در بخش علوم پایه رتبه بندی تایمز نیز دانشگاه‌های چینی متعددی وجود دارد. به عنوان مثال در رده ۱۵ دانشگاه پکن و در جایگاه ۱۸ دانشگاه تسینگهوا قرار دارد. رده ۳۰ نیز به دانشگاه فودان تعلق دارد.

دانشگاه تسینگهوا یکی از مؤسسات آموزش عالی برتر چین است که در شمال غرب پکن قرار دارد. این دانشگاه در سال ۱۹۱۱ تأسیس شد و در سال ۱۹۷۸ میلادی دانشجویانی از سراسر جهان قبول کرد. تسینگهوا با سرعتی خارق العاده به یک دانشگاه تحقیقاتی وسیع تبدیل شد و هم اکنون دانشکده‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها علوم پایه است. فلسفه آموزشی این دانشگاه، آموزش یکپارچه به دانشجویان است. بین ۱۲۰ هزار دانشجوی فارغ التحصیل تسینگهوا محققان برجسته، کارآفرین‌های متعددی وجود دارد.

در این دانشگاه بیش از ۶۷۰۰ ژورنال الکترونیکی به زبان چینی و خارجی و همچنین ۸.۷۷ میلیون کتاب الکترونیکی وجود دارد. این دانشگاه ۴۱ مؤسسه تحقیقاتی، ۳۵ مرکز تحقیقاتی و ۱۶۷ آزمایشگاه دارد که پروژه‌های تحقیقاتی در آنجا انجام می‌شود.

دانشگاه‌های مختلف در سراسر دنیا با ارائه آفر‌ها و پیشنهادات انگیزشی، فراهم کردن شرایط و محیط مساعد می‌توانند نیرو‌های مستعد را در علوم پایه به خود جذب کنند. البته در این مسیر نباید از تعاملات بین المللی، زمانبندی کاربردی شدن آنها، پژوهش‌های بین رشته‌ای و همکاری‌های علوم پایه و بالینی، تخصیص بودجه مناسب پژوهشی برای علوم پایه و اعطای گرنت‌های مختلف به دانشجویان غفلت کرد.

همچنین تقویت آموزش علوم پایه در سایر حوزه‌های دانشی، ایجاد نظام انگیزشی و تخصیص تجهیزات نوین و منابع درسی و پژوهشی برای دانشجویان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است که همه این‌ها نشان می‌دهد کشور‌های پیشرفته چگونه به فهم مشترکی در اثرگذاری رشته‌های علوم پایه در توسعه یافتگی رسیده‌اند و برای سوق دادن نسل جوان به این رشته‌ها و تربیت آن‌ها به عنوان دانشمندان آینده برنامه ریزی کرده‌اند.

منبع: مهر