بعد از اجرای طرح تحول اقتصادی دولت و افزایش قیمت برخی کالا‌های اساسی از جمله گوشت، قارچ به عنوان یک منبع پروتئین می‌توانست تأمین کننده پروتئین مورد نیاز بدن باشد و افرادی که توانایی تهیه اقلام پروتئینی مانند گوشت را ندارند، از آن استفاده کنند، ولی قارچ نیز از موج گرانی‌ها عقب نمانده است و با کاهش تولید به علت افزایش دما، دلالان نیز سود بیشتری خواهند کرد.

چند روزی است که شهروندان از افزایش ۱۰ تا ۱۵ هزار تومانی قیمت قارچ گلایه دارند و این محصول هم کم پیدا شده است. به همین منظور سری به بازار می‌زنم تا اوضاع بازار قارچ را ببینم.

وارد فروشگاه میوه و سبزیجات در منطقه آبکوه مشهد می‌شوم، قارچ‌ها با وزن‌های ۴۰۰ گرمی و یک کیلویی بسته بندی شده‌اند، از فروشنده قیمت را سؤال می‌کنم، هر بسته ۴۰۰ گرمی قارچ ۴۸ هزار تومان و هر کیلوی آن ۶۸ هزار تومان فروخته می‌شود. از صاحب مغازه پرسیدم قارچ افزایش قیمت داشته است؟ در پاسخ گفت: «حدود ۱۰ روز است گران شده، از حدود ۴۵ تومان به ۷۵ هزار تومان هم رسید الان قیمت کمتر شده و به ۶۰-۶۵ هزار تومان رسیده که با توجه به کیفیت فرق می‌کند.»

از فروشگاه خارج می‌شوم و از چند مغازۀ دیگر فروش سبزیجات باز هم قیمت را می‌پرسم، در یکی از این مغازه‌ها پیرمرد صاحب مغازه با گلایه می‌گوید: «کیلویی ۶۰ هزار تومان، بیش از ۱۰ روز است گران شده است.» برای اطمینان به چند محل فروش دیگر هم سر می‌زنم، ولی قیمت همان است؛ کیلویی ۶۰ یا ۶۵ هزار تومان.

خرید دستگاه خنک‌کننده صرفه اقتصادی ندارد

در گفتگو با یکی از تولیدکنندگان قارچ در مشهد علت افزایش قیمت قارچ را جویا می‌شوم که در پاسخ می‌گوید: برای تولید قارچ دمای داخل سالن در بیشترین حالت باید ۱۴، ۱۵ یا ۱۶ درجه باشد، در تابستان با افزایش دما ونداشتن دستگاه‌هایی که این دما را در سالن‌ها تأمین کند، اکثر کارگاه‌های تولید قارچ مشهد غیرفعال می‌شوند یا با یک دهم ظرفیت کار می‌کنند. با کاهش تولید در مشهد، افزایش قیمت اتفاق می‌افتد چرا که مجبوریم از شهرستان‌های دیگر وارد کنیم یا قارچی برای فروش نداریم، به همین دلیل سالن‌دار‌ها قیمت‌ها را بالا می‌برند.

از نائب‌زاده پرسیدم چرا وسیلۀ خنک‌کنندۀ مورد نیاز در مشهد تهیه نمی‌شود؟ او گفت: برای خرید یک چیلر برای یک سالن باید ۵۰۰ میلیون تومان هزینه شود و در مشهد بیشتر واحد‌های تولیدی کوچک هستند، برای من که ۳-۴ سالن دارم صرفه اقتصادی ندارد که بخواهم چیلر خریداری کنم پس ترجیح می‌دهم این دو ماه تولید نداشته باشم، کاهش تولیدسالن‌دار‌های کوچک، علت عمده افزایش قیمت در بازار است.

تولیدکنندۀ دیگری نیز با طرح موضوع تأثیر گرم شدن هوا گفت: برای تولید قارچ به دمای پایین احتیاج است، به طوری که در زمستان هم ما در سالن‌ها کولر روشن می‌کنیم، به همین دلیل بعضی از سالن‌دار‌ها با افزایش دما کمپوست نمی‌ریزند و تا خنک شدن هوا صبر می‌کنند. از صفایی پرسیدم چرا از دستگاه‌های خنک‌کنندۀ قوی استفاده نمی‌کنند؟ او در پاسخ گفت: نمی‌شود، صرفه اقتصادی ندارد، راه‌های مختلفی امتحان شده، اما جواب نمی‌دهد. در اکثر اوقات در چهار ماه از ۱۲ ماه سال قارچ افزایش قیمت دارد.

سیستم توزیع ناکارآمد

جعفری سرپرست امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان در توضیح علت افزایش قیمت قارچ خوراکی طی روز‌های اخیر گفت: تعداد واحد‌های قارچ شناسایی شده استان ۲۸۸ واحد است که ۸۳ درصد آن‌ها فعال هستند، طبق آخرین آمار میزان تولید قارچ استان ۱۲ هزارو ۱۰۰ تن است؛ که از این میزان حدود ۶۶ درصد مربوط به واحد‌های دارای پروانه و مجوز از سازمان نظام مهندسی است.

او افزود: تولید قارچ، چون در محیط کنترل شده صورت می‌گیرد، در همه فصول سال امکان تولید هست، یعنی شش دوره در سال، ولی به دلیل نبود امکان تنظیم دما اکثر واحد‌های خرد و تک سالنی در ماه‌های گرم سال تولید نمی‌کنند، در استان واحد‌های بزرگ هم از عملکرد خوبی در این ماه‌ها برخوردار نیستند. اکثر این واحد‌ها امکانات تأسیساتی پیشرفته‌ای برای کنترل مطلوب شرایط اقلیمی محیط به ویژه گرما را ندارند.

این مقام مسئول ادامه داد: متوسط عملکرد در مترمربع واحد‌ها ۱۷.۲ کیلوگرم است که بالا رفتن دما بر کیفیت کمپوست‌های تولیدی در پروسه تولید و انتقال نیز تاثیر زیادی می‌گذارد که این عامل هم بر عملکرد سالن‌ها موثر است.

جعفری علت اصلی افزایش قیمت‌ها را نبود تعادل میان عرضه و بازار دانست و بیان کرد: با توجه به این که میزان تولید محصول در فصل گرم سال کم می‌شود، معمولا در این زمان با کم باری روبه رو می‌شویم که بر قیمت محصول تاثیرگذار است. این مسئول جهاد کشاورزی استان علت دیگر افزایش قیمت را بالارفتن هزینه‌های تولید بیان کرد که باعث بالارفتن قیمت محصول می‌شود.

او تصریح کرد: با توجه به سیستم توزیع ناکارآمد قارچ در کشور و استان، مبنای قیمت‌گذاری توسط توزیع‌کنندگان و پخش‌کنندگان صورت می‌گیرد و در بیشتر موارد از تولیدکننده به قیمت تمام شده تولید و گاهی پایین‌تر خریداری می‌شود و در استان با توجه به میزان تقاضا با حاشیه سود بالا به فروش می‌رسد.

واسطه‌ها قیمت‌گذاری بازار را انجام می‌دهند

در پاسخ به این سؤال که این نظام توزیع ناکارآمد چیست؟ جعفری، سرپرست امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان به حضور واسطه‌هایی اشاره کرد که بین تولیدکننده و فروشنده حضور دارند و تولیدکننده‌ها برای فروش محصول خود به وجود این واسطه‌ها نیازمندند و گفت: قیمت‌گذاری نیز توسط همین افراد انجام می‌شود و درباره قارچ تنظیم بازار نداریم.

در ادامه از ثمینی مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی، درباره سیستم توزیع قارچ خوراکی و تأثیر واسطه‌ها بر افزایش قیمت سؤال کردم که ثمینی در پاسخ با تأیید وجود دلالان در بازار قارچ گفت: مدیریت توسعه بازرگانی و مدیریت نظارت و بازرسی سازمان جهاد کشاورزی استان سعی بر سامان دهی محصولات و دلالان و واسطه‌ها دارد.

او افزود: به نظر می‌رسد با کاهش گرما مشکلات مربوط به سیستم‌های سرمایشی نیز کاهش می‌یابد و تولید و عرضه به حالت عادی برمی‌گردد، هم اکنون قیمت قارچ فله در واحد تولیدی ۵۰ هزار و ۵۰۰ تومان است که به تناسب اندازه بسته‌بندی، قیمت آن متفاوت خواهد بود.

منبع:خراسان