آب ملخ؛ جاذبه‌ای طبیعی یا گذرگاه مرگ؟
آبشار آب ملخ یکی از جاذبه‌های طبیعی سمیرم است که گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند، اما در عین حال هر ساله حوادث تلخی در این محل رخ می‌دهد.
آب مَلخ یا تخت سلیمان، جنوبی‌ترین نقطه گردشگری سمیرم در فاصله ۷۰ کیلومتری جنوب این شهر در بخش پادنا واقع شده است. آب ملخ یکی از آبشار‌های دو طبقه ایران است که چشمه جوشان و پر آب این آبشار زیبایی خاصی دارد که هر ساله به دلیل جاذبه‌های طبیعی فراوان گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند. اما هر سال بر اثر بی‌توجهی برخی از گردشگران و داخل شدن آنان به رودخانه شاهد حوادث تلخ و غرق شدن آنان در منطقه آب ملخ هستیم. به طوری که به گفته برخی منابع در ۸ سال گذشته حداقل ۳۳ نفر در این منطقه جان خود را از دست داده‌اند.
تازه‌ترین موردِ حادثه در منطقه آب ملخ غرق شدن دو گردشگر اصفهانی بود که روز ۲۷ مرداد برای گردش به این ناحیه رفته بودند که جسد یکی از آنان هنوز پیدا نشده است. اما نکته و سؤال اصلی در اینجاست که چه عاملی سبب بروز این حوادث و رفتن گردشگران به داخل رودخانه آب ملخ می‌شود؟
برای بررسی بیشتر این موضوع و راه‌های جلوگیری از بروز چنین حوادث تلخی، با داریوش کریمی، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان و سعید سلیمانیان، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمیرم به گفتگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
جذابیتِ آب ملخ فریب دهنده است
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان گفت: هر سال تعدادی از هم‌وطنان به دلیل جذابیت منطقه آب ملخ سمیرم و رودخانه زیبایی که دارد وارد ناحیه خطر رودخانه می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل سال گذشته جلساتی را برای پیشگیری از رخ دادن چنین حوادث تلخی داشتیم که دلایل وقوع این حوادث بررسی شد. وسط رودخانه آب ملخ تخته سنگ بزرگی وجود دارد که گردشگران به دلیل زیبایی رودخانه برای عکس گرفتن روی آن می‌روند که گاهی به دلیل سُر بودن سطح سنگ، لیز می‌خورند و به داخل رودخانهِ مواج می‌افتند و جان خود را از دست می‌دهند.
مناطق پر خطر فنس کشی شده است
داریوش کریمی افزود: به همین دلیل پارسال با دستور مدیریت بحران استان این ناحیه را فنس کشی کردند تا کسی نتواند روی این سنگ برود. تمام تمهیدات لازم تاکنون برای کاهش این حوادث اندیشیده و پیگیری شده، اما طول رودخانه آب ملخ در بخش سمیرم ۷ کیلومتر است و نمی‌توان تمام این مسیر را بست و گاهی از استان‌های دیگر مانند کهگیلویه و بویراحمد وارد این رودخانه می‌شوند.
زیرِ صخره‌ها، آب گردابی عمل می‌کند
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان، گفت: حتی کسانی که شناگر بسیار ماهری هم هستند به محضی که وارد رودخانه آب ملخ می‌شوند به دلیل دمای پایین آب، سرعت زیاد آن و وجود صخره‌های خاصی که آب در زیر این صخره‌ها به شکل گرداب در می‌آید دچار حادثه می‌شوند، به طوری که جریان گردابی رودخانه، قربانیان را به سمت پایین می‌کشد.
کریمی تصریح کرد: دو گردشگر اصفهانی از ۲۸ مرداد در این منطقه مفقود شده بودند که پس از جستجو‌های زیاد تیم‌های هلال احمر و آتش نشانی جسد یکی از این گردشگران کشف شد، اما جسد یکی دیگر از این گردشگران به احتمال قوی در زیر صخره‌هایی که آب به شکل گرداب عمل می‌کند و به تخت سلیمان معروف بوده گیر افتاده است و امکان غواصی در زیر این صخره‌ها به هیچ وجه وجود ندارد و اگر هر غواصی وارد این ناحیه خاص شود جان خود را از دست می‌دهد.
آموزش و اطلاع رسانی مهمترین عامل در کاهش حوادث است
وی ادامه داد: رسانه‌ها و جراید به کمک دستگاه‌های مسئول اطلاع رسانی لازم درباره منطقه آب ملخ را انجام دهند تا گردشگران و به خصوص جوانانی که به این منطقه سفر می‌کنند برای ورود به آب رودخانه وسوسه نشوند و برای گرفتن عکس کنار رودخانه نروند؛ بنابراین آموزش و اطلاع رسانی نقش اول را ایفا می‌کند تا مردم به اطراف رودخانه آب ملخ نزدیک نشوند و با فاصله بایستند.
نمی‌توانیم غواصان را به کام مرگ بفرستیم
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان، گفت: فشاری که برخی رسانه‌ها و خانواده افراد حادثه دیده می‌آورند که به هر ترتیبی شده باید جسد قربانی پیدا شود به هیچ وجه منطقی نیست، چراکه در برخی موارد نمی‌توان غواصان را به مناطق بسیار خطرناک فرستاد و جان آنان را به خطر انداخت. شبانه‌روز این استرس را داریم که تیم‌های نجات اگر دچار حادثه در این منطقه بشوند چگونه باید جواب خانواده‌های آنان را بدهیم.
کریمی افزود: احتمال اینکه جسد پیدا نشده یکی از گردشگران اصفهانی به رودخانه و سد کارون وارد شده باشد ضعیف است، چراکه در طول مسیر چند نقطه وجود دارد که رودخانه عریض شده و سرعت آب کم می‌شود و به همین دلیل اگر جسد به این مناطق بیاید به راحتی قابل رؤیت است و روستائیان و تیم‌های نجات آن را می‌بینند. تیم‌های نجات هلال احمر تمام توان خود را برای پیدا کردن جسد قربانیان به کار می‌گیرند و غواصان حرفه‌ای و دوره دیده وارد این رودخانه می‌شوند و نباید جان این امداد گران را با پافشاری بر یک موضوع به خطر بیندازیم.
بیشتر، گردشگران غیربومی دچار حادثه می‌شوند
وی یادآور شد: رسانه‌ها مردم را آگاه کنند و هلال احمر در شهرستان سمیرم آموزش‌های لازم را به شهروندان داده‌اند. معمولاً افراد و گردشگران غیربومی دچار مشکل و حادثه در منطقه آب ملخ می‌شوند و افراد بومی که به خطرات رودخانه آگاه هستند وارد آب نمی‌شوند.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان، خاطرنشان کرد: باید شرایطی را ایجاد کنیم که با در نظر گرفتن تمام شرایطِ ایمنی نیرو‌های خود را به این مناطق اعزام کنیم چراکه نمی‌توان احساسی عمل کرد و تیم‌های امدادی و غواصان را به کام مرگ فرستاد.
بیشتر بخوانید
کریمی گفت: عمق آب رودخانه در زیر صخره‌ها به طور دقیق مشخص نیست، اما ممکن است این عمق تا ۲۰ متر هم برسد. هیچ کسی نمی‌تواند وارد این ناحیه از رودخانه شود تا بتوانیم عمق آب در زیر صخره‌ها را مشخص کنیم. منطقه آب ملخ به قدری جذابیت دارد و دارای طبیعت زیبایی است که گردشگران را فریب می‌دهد، به طوری که برای رفتن به داخل رودخانه وسوسه می‌شوند.
نمی‌توانیم تمام ورودی‌های آب ملخ را ببندیم
وی ادامه داد: هلال احمر هیچ وظیفه پیشگیری در این باره ندارد و تنها وظیفه آموزش دارد تا مردم با کمک‌های اولیه آشنا شوند و وارد مناطق پرخطر نشوند. ورودی‌ها به منطقه آب ملخ زیاد است و بر فرض اگر ورودی‌ها را ببندیم گردشگران روی کوه می‌روند و از کوه وارد دره می‌شوند و ما نمی‌توانیم دورتا دور کوه را ببندیم. محدوده گسترده است و تنها راه جلوگیری از وقوع چنین حوادث تلخی بالا رفتن سطح آگاهی مردم است که وارد دره و رودخانه این منطقه نشوند.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان اصفهان، گفت: البته آمار حوادث امسال در منطقه آب ملخ نسبت به سال‌های قبل کمتر بود.
سه سال پیش منطقه آب ملخ را حفاظ بندی کردیم
همچنین مدیر اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان سمیرم گفت: سه سال پیش اداره میراث فرهنگی سمیرم با همکاری فرمانداری و شرکت آب منطقه‌ای کل چشمه و منطقه آب ملخ را ایمن‌سازی و حفاظ بندی کردیم و تابلو‌های هشدار دهنده در مناطق مختلف منتهی به رودخانه آب ملخ نصب شده است؛ بنابراین آنچه که باید در حوزه دولتی انجام می‌شد اداره میراث فرهنگی با همکاری شرکت تعاونی بخش دهیاران پادنا، فرمانداری، دهیار و شورای آب ملخ تمام اقدامات تأمینی و حفاظتی برای جلوگیری از بروز هرگونه حادثه در این منطقه را انجام داده است.
بیش از یک میلیارد تومان هزینه فنس‌کِشی شد
سعید سلیمانیان افزود: اینکه برخی گردشگران به تابلو‌های هشدار دهند توجه نمی‌کنند و نرده‌های حفاظتی را رد می‌کنند از روی سهل‌انگاری و بی‌توجهی است و هیچ کاری برای جلوگیری از سهل‌انگاری آنان نمی‌توانیم انجام دهیم. با توجه به موقعیت و شرایط منطقه آب ملخ که وسعت زیادی دارد باید هزینه‌های هنگفتی برای نصب حفاظ انجام داد و در چند سال گذشته برای نصب نرده‌های حفاظتی و کشیدن فنس بیش از یک میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم.
تمام کار‌های ممکن از نظر ایمن سازی انجام شده است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سمیرم، تصریح کرد: هنوز هم منطقه آب ملخ نیاز به زیرساخت‌های بسیاری برای گردشگران دارد، اما از نظر ایمن سازی تمام کار‌های ممکن انجام شده است که بدون شک این اقدامات تأمینی و پیشگیرانه در کاهش حوادث منجر به فوت تأثیر زیادی داشته است، به طوری که امسال تنها دو مورد غرق شدگی در رودخانه آب ملخ داشته‌ایم.
سلیمانیان ادامه داد: روز‌های تعطیل بیش از ۲۰۰ ماشین به منطقه آب ملخ وارد می‌شوند که مسلماً این گردشگران تمام علائم هشدار دهنده را که نصب کرده‌ایم می‌خوانند و متوجه خطرات می‌شوند و اگر این اقدامات تأمینی نبود با مشکلات بیشتری روبرو می‌شدیم. در رسانه‌ها نیز اطلاع رسانی لازم را درباره منطقه آب ملخ انجام داده‌ایم.
اردیبهشت تا مهر ورود بیشترین گردشگر به آب ملخ
وی افزود: در حد توان شهرستان چیزی کم نگذاشته‌ایم و حدود ۳۰۰ متر نرده‌کشی انجام داده‌ایم. دو پل منطقه آب ملخ و پله‌ها نیز مرمت شد. در همین فصلِ تابستان بیش از ۲۰ بنر هشدار دهنده نصب کردیم. بیشتر گردشگران از اردیبهشت تا اوایل مهر از منطقه آب ملخ بازدید می‌کنند و در پاییز و زمستان به دلیل سردی هوا گردشگر کمتری به این ناحیه می‌رود. در کل، راه‌های منتهی به رودخانه آب ملخ در ناحیه تخت سلیمان را بسته‌ایم و گردشگران تنها با پریدن از روی نرده‌ها می‌توانند به ناحیه خطر بروند.
استقرار راهنمای گردشگران در آب ملخ در دستور کار است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سمیرم با بیان اینکه استقرار راهنمای گردشگران در آب ملخ به منظور جلوگیری از بروز حوادث جز برنامه‌های اداره میراث فرهنگی بوده است، گفت: هنوز زیرساخت‌های این هدف مهم آماده نیست، چراکه وقتی یک راهنمای گردشگر را تعیین می‌کنیم تمام مسئولیت‌ها بر عهده این فرد خواهد بود و اگر در این شرایط حادثه ناگواری رخ دهد تمام تقصیرات بر گردن این راهنمای گردشگر خواهد افتاد. همچنین برای رسیدن به این هدف باید یک شرکت خصوصی این مسئولیت را بر عهده بگیرد تا راهنمایان گردشگری بیمه شوند و هزینه‌های دیگر تأمین شود.
سلیمانیان خاطرنشان کرد: سال گذشته با همکاری جمعیت هلال‌احمر ۳۰ نفر از افراد محلی را برای امداد و نجات و طبیعت‌گردی آموزش دادیم. کسانی که مایل هستند به این مناطق سفر کنند قبل از سفر اطلاعات کامل را درباره آب ملخ یا هر ناحیه دیگر جمع‌آوری کنند تا نسبت به خطرات هوشیار شوند. البته اگر این گردشگری در قالب تور‌های گردشگری انجام شود خطرات به حداقل می‌رسد و تأثیر زیادی در کاهش حوادث دارد.
منبع: ایسنا
