در میز اقتصاد مطرح شد؛
صادرات ۹ میلیارد دلاری به کشورهای عضو شانگهای/تعامل کشورهای عضو به خنثی‌سازی تحریم ها کمک می‌کند
رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: بنابر آمار در ۵ ماهه امسال صادرات کشورهای عضو شانگهای به بیش از ۹ میلیارد دلار می‌رسد.
در میز اقتصاد امروز آقایان محسن پاک آیین، سفیر سابق ایران در ازبکستان و پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت به بررسی اهمیت عضویت ایران در شانگهای پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.
عضویت ایران در شانگهای از لحاظ سیاسی و امنیتی چه پیامدهای مثبتی به همراه دارد؟
آقای محسن پاک آیین سفیر سابق ایران و ازبکستان: پس از فروپاشی شوروی، توجه به همگرایی منطقه‌ای و ایجاد تقویت سازمان‌های منطقه بیشتر شد. دلیل تاسیس شانگهای با ۲ هدف اولیه و ثانویه بود.
هدف اولیه سیاسی و امنیتی برای مقابله یک جانبه آمریکا بود، ماهیت شکل‌گیری امنیتی و مقابله با تروریسم بود. هدف ثانویه بحث اقتصادی و سرمایه‌گذاری در محیط امن بود.
ایران به عنوان کشور ثبات‌ساز منطقه، انگیزه قوی برای مبارزه با تروریسم دارد، لذا کشوری دارای جایگاه سیاسی ویژه در منطقه می‌تواند به تحقق اهداف اعضای شانگهای کمک کند.
با توجه به آنکه موقعیت ایران برای کشورهای شانگهای ناشناخته نیست، عضویت ایران چه اهمیتی دارد؟
آقای پاک آیین: اراده سیاسی در اعضای شانگهای ایجاد شد که پذیرای ایران به عنوان عضو رسمی باشند. ایران بعد از گذشت یکسال به عنوان عضو رسمی مطرح می شود تا از ظرفیت‌های اقتصادی ایران استفاده شود.
آقای رئیس جمهور بر نظام عادلانه مبتنی بر مشارکت تاکید دارند، عضویت در شانگهای چقدر کمک می‌کند؟
آقای پاک آیین: امروز همکاری دور از رقابت غیر سازنده باشد، جواب می‌دهد. به نظر بنده صحبت های رئیس جمهور ناظر بر این امر است که با کشور شانگهای همکاری کنیم.
ایران دارای منابع غنی انرژی نفت و گاز است، براساس آمار نرخ تقاضا رو به رشد است به طوری که در سال ۲۰۲۵ این قاره به ۱۱۹ میلیون بشکه نفت در روز نیاز دارد.
سابقه طولانی برای همکاری کشورهای آسیایی در حوزه انرژی و برخی کشورهای آسیایی که دارای تکنولوژی هستند، ایران نیازمند انتقال فناوری است. بازی دیپلماسی برد برد است و ایران می‌تواند از طریق صادرات نفت و گاز درآمدزایی داشته باشد. به همین خاطر از فناوری سرمایه‌گذاری کشورها استفاده کردیم، برای اینکه بتوانیم در مسیر مقاوم‌سازی اقتصاد و خنثی سازی تحریم ها گام برداریم.
با توجه به سخنان رئیس جمهور مبنی بر تقویت و تبادلات تجاری، عضویت در شانگهای چه مزایایی دارد؟
آقای پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت: در برنامه امروز روسای جمهور عضو پیمان و مجموعه‌های ناظر، شرکای گفت‌وگو صحبت‌های خوبی در خصوص تجارت کالا شد، بحث توسعه تجارت بین کشورهای عضو شانگهای اقدامات لازم انجام شد که این امر منتج به رشد قابل توجه صادرات در سال گذشته و ۵ ماهه امسال شد.
در ۵ ماهه نخست سال صادرات به بیش از ۹ میلیارد دلار به کشورهای عضو شانگهای می رسد که نسبت به قبل از خروج آمریکا از برجام ۲۰ درصد رشد داشته است.
صادرات نسبت به زمان پاندمی کرونا افزایش داشته است. با توجه به تاکید بر توسعه تجارت و رفع موانع، اقدامات خوبی در بحث پایه پولی با برخی کشورها همچون روس و بلاروس انجام شده است، حذف دلار و یورو هم در دستور کار قرار گرفته است. بدین منظور از روش های جدید بلاکچین و سایر روش‌هایی که بانک مرکزی ابداع کرده، پیشنهاد شده است.
اولین تجربه تجارت آزاد منطقه که کشورهای اوراسیا عضو ناظر هستند، تجربه خوبی داریم. تجارت آزاد در بحث شانگهای بررسی می‌کنیم. در بحث استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی و کریدور شمال و جنوب داریم که در ماه‌های اخیر با تمرکز بدنبال افزایش ظرفیت های ترانزیتی هستیم.
در خصوص بحث ترانزیت رئیس جمهور بر ترانزیت پایدار تاکید دارند؟
آقای پیمان پاک: در خصوص کریدور شمال و جنوب در این نشست بر ۲ موضوع تکمیل سریع راه آهن رشت- آستارا و ناوگان دریایی خزر و توسعه بنادر شمالی که عامل مهمی برای توسعه ظرفیت های کریدور شمال و جنوب هستند، تاکید شده است. همچنین در حوزه شرق به غرب با کشور چین بدنبال توسعه هستیم به طوری که با توسعه ظرفیت ترانزیت در حد شانگهای نیازمند ایجاد زیرساخت لازم همچون لوکوموتیو و ناوگان هستیم.
موافقت نامه‌ای بین ایران و آذربایجان و روسیه بر مبنای تسهیل امور گمرکی امضا شد که بدین منظور ظرفیت کریدور سبز شمال در حال افزایش است که به بحث توسعه تجارت و ایجاد درآمدهای پایدار کمک می‌کند.
بزرگترین تولیدکنندگان انرژی جهان ایران و روسیه و مصرف کنندگان چین و هند هستند که عضو شانگهای‌اند. در حوزه برق پاکستان و سایر حوزه های انرژی امکان مبادلات پایدار انرژی وجود دارد. در کنار این موضوع بحث امنیت غذایی مطرح است، بزرگترین تولیدکنندگان مواد غذایی در شانگهای عضو هستند که رئیس جمهور در بحث سلامت و استفاده از ظرفیت های ایران در حوزه سلامت تاکید دارند. کما اینکه صادرات تجهیزات پزشکی، محصولات دارویی، خدمات و گردشگری و سلامت داریم که قابل توسعه است.
عضویت دائم در شانگهای به منافع در انرژی کمک می‌کند؟
آقای پاک آیین: کشورهای صاحب انرژی ایران و روسیه می‌توانند در تعیین و تثبیت قیمت نفت اثر گذار باشند. بدین منظور جایگاه کشورهای نفت و گاز تقویت می شود.
از ۵ کشور آسیای مرکزی ۴ کشور در شانگهای هستند که نیازمند انرژی‌اند، ماهم روشی که برای سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان داشتیم، برای ازبکستان می‌توانیم فعال کنیم. هم اکنون کشورهای منطقه در قفقاز آسیای مرکزی نیازمند برق هستند.
با توجه به وسعت کشورهای عضو و بازار ۳.۵ میلیارد دلاری از لحاظ جمعیت، تعامل کشورهای عضو سازمان می‌تواند به خنثی‌سازی تحریم های غرب و آمریکا کمک کند.
هدف اصلی دولت و نظام بدلیل کارشکنی آمریکا خنثی سازی تحریم هاست و در مسیر خنثی سازی تحریم‌ها از طریق مقابله با اقتصاد است که ارتباط با شانگهای می‌تواند اثر بگذارد، اگر بحث خنثی‌سازی تحریم‌ها را نداشتیم، در سند چشم انداز باید به کشور قدرتمند منطقه تبدیل شود.
با توجه به جنگ اوکراین و ناامن شدن برخی قسمت های دریای سیاه، همچنین ناامن شدن راه‌های آبی و اینکه چشم انداز روشنی برای پایان بحران اوکراین نداریم، لذا تکمیل خط راه آهن رشت-آستارا به منظور حمل و نقل ترکیبی امری ضروری است.
با تحریم روسیه این اراده در روسیه بوجود آمد که با روبل مبادلات انجام دهند، هم اکنون بخشی از همکاری های اقتصادی ایران و روسیه با ریال و روبل است که اگر با سایر کشورها بر این امر وارد شوند، شاهد تقویت پول ملی ایران و دیگر‌کشورها خواهیم بود.
در زمینه فرهنگی و گردشکری عضویت ایران در شانگهای چه تاثیری دارد؟
آقای پاک آیین: اشتراکات دیرینه فرهنگی با چین، تاجیکستان، ازبکستان و قزاقستان وجود دارد که این موضوع بر جذب گردشگر تاثیر بسزایی دارد.
با توجه به نزدیک بودن مجمع سازمان ملل، عضویت ایران چقدر در شانگهای به افزایش نقش ما کمک می‌کند؟
آقای پاک آیین: جایگاه ایران بسیار تقویت شده و بازیگر صاحب نظر در اجلاس ملل متحد شرکت می کند که این موضوع تاثیرات مثبت خود را می‌گذارد.
