وقتی گرانی روی بیابان زدایی تاثیر می گذارد

‍ با خشک شدن تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان این مناطق  چندسالی است درگیر ریز گرد و غبار شده است حالا مردم مناطق جنوب کرمان همانند مردم شرق استان روز‌های ناسالم را تجربه می‌کنند.

حاجی نارویی که از بزرگان منطقه زهکلوت است می‌گوید:باور نمی‌کردم روزی در کنار تالاب بزرگ جازموریان که سرسبز بود ماسک بپوشم تا غبار اذیتم نکند.

دیگر شهروند جنوبی می‌گوید: قبلا تصویر گردوخاک را از تلویزیون می‌دیدم متاسفانه چند سالی است خودمان از نزدیک درکش می‌کنیم.

تالاب خشکید غبار آسمان جنوب را فراگرفت

کم‌آبی، گرما، کاهش بارندگی، خشکسالی، گرد و غبار و مشکلات زیست محیطی سال‌های اخیر در جنوب کرمان ضرورت اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی را در این منطقه بیشتر کرده است به سراغ مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان می رویم و درباره اقدامات سئوال می پرسیم.

حمزه احمدی با اعلام اینکه عرصه‌های بیابانی در این منطقه یک میلیون و ۲۶۰ هزار هکتار است، گفت: بیش از ۳۹۰ هزار هکتار از این عرصه‌ها را کانون‌های بحرانی فرسایش بادی تشکیل می‌دهند که این کانون‌ها تقریبا در شهرستان‌های تحت پوشش این اداره کل به ویژه مناطق بیابانی جازموریان (قلعه‌گنج و رودبار جنوب) پراکنده است.

او افزود: عرصه‌های بدون پوشش گیاهی، بستر خشک رودها، زمین‌های کشاورزی بایر و رها شده را از اصلی‌ترین منابع ایجاد غبار عنوان کرد و بر اهمیت طرح محوری بادشکن اطراف مزارع به منظور کنترل و کاهش فرسایش بادی از سطح مزارع تاکید کرد.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان تصریح کرد: در سال‌های اخیر با انجام اقدامات شاخصی نظیر ایجاد ۳ هزار و ۵۱۱ کیلومتر بادشکن زنده، ۹ هزارو ۳۵۰ هکتار ذخیره نزولات آسمانی و مدیریت هرزآب (گوراب)، ۷ هزار و ۱۰۰ هکتار احیای بیابان با استفاده از روش نهالکاری، ۲ هزارو و ۴۲۳ هکتار تثبیت و احیای تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از روش مالچ پاشی توأم با نهالکاری و تولید بیش از ۲ میلیون اصله نهال توانسته‌ایم، بخش مهمی از بحران فرسایش بادی را در سطح منطقه مدیریت کنیم.

احمدی ،طرح مطالعاتی انجام شده در سطح ۲۵۵ هزارو ۲۴۶ هکتار را از دیگر اقدامات انجام شده اداره امور بیابان این اداره کل عنوان کرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان بر آبیاری و مراقبت از عرصه‌های احیا شده تاکید کرد و گفت: اداره امور بیابان با حمایت از پروژه‌های اجرا شده به ویژه ایجاد بادشکن زنده اطراف مزارع با مشارکت مردم و اجرای پروژه مدیریت روان آب‌ها بر اقتصادی کردن طرح‌های اجرایی برای جوامع محلی تاکید دارد.

به شمال استان کرمان می‌رویم که سالها است مردم با پدیده ریزگرد‌ها درگیر هستند.

مهدی رجبی زاده مدیر کل منابع طبیعی استان کرمان درباره این پدیده گفت: تقریبا ۲۰ درصد بیابان‌های کشور در استان کرمان است و نکته مهم این است که ۴و نیم میلیون هکتار آن اراضی حساس با فرسایش بادی است که فقر پوشش گیاهی در این عرصه‌ها بالا است وباعث می‌شود با کوچکترین وزش بادی ما شاهد طوفان شن خیزش گردوخاک شویم.

او افزود: در شمال استان کرمان ۲۸ کانون بحرانی قرار دارد که یک میلیون و ۲۸۰ هزار هکتار، وسعت دارند که شامل اماکن مسکونی، باغ ها، اراضی کشاورزی و راه‌های مواصلاتی است که بر اثر هجوم شن‌های روان درحال خارج شدن از حالت زندگی و دسترسی هستند.

او گفت: ما وظیفه داریم در اولویت اول این کانون‌های بحرانی را در استان مدیریت کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی استان کرمان تصریح کرد: بحث مقابله با بیابان زایی در استان کرمان پیشینه تقریبا ۵۵ سال دارد و از سال ۴۵ فعالیت‌های مختلف برای مقابله با بیابان زایی در استان در قالب جنگل‌های دست کاشت، مالچ پاشی، تله‌های رسوب گیر انجام شده و همچنان ادامه دارد.

به گفته او در دهه اخیر به دلیل استمرار کم بارشی ما شاهد بروز عوارض منفی بیابان زایی در استان هستیم.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان افزود: تعداد روز‌های غبار آلود بیشتر شده و حرکت شن‌های روان و ایجاد تپه‌های ماسه‌ای در اطراف روستا‌ها و بعضا شهر‌های ما بیشتر شده است.

او گفت: به دلیل اینکه عرصه‌های ما وسیع است در سند مقابله با گرد و غبار استان باید تقریبا در سطح ۷۵۰ هزار هکتار فعالیت مختلف مدیریت بیابان انجام دهیم.

رجبی زاده گفت: اجرای این سند اول اعتبار زیادی می‌خواهد و دوم زمان طولانی باید صرف کنیم تا این پروژه‌ها به نتیجه برسد، ما مجبوریم در کار‌ها اولویت بندی کنیم.

به گفته رجبی اکنون از ۱۶ شهرستان شمال استان ۱۳ شهرستان بیابانی یا در معرض بیابانی شدن است و فعالیت‌های مختلف برای مقابله با بیابان را در این شهرستان‌ها انجام می‌دهیم و حجم کار بالا است.

او گفت: در همین شهرستان‌ها هم اولویت ما ۴ شهرستان شرق استان ریگان، فهرج، بم، و نرماشیر است.

به گفته رجبی در سال ۹۵ در مقابله با فرسایش بادی در شرق استان اعتباری بالغ بر ۵۴۰ میلیارد تومان برای یک دوره ۵ ساله نیاز بود، ولی به دلیل افزایش تورم و تنگنا‌های مالی حدود ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است ۷۰ درصد پروژه مانده است با قیمت‌های امروز ۲ هزار میلیارد اعتبار نیاز داریم تا فعالیت‌ها را اجرا کنیم تا بتوانیم یک امنیت زیستی در منطقه به وجود آوریم.

آنچه از شواهد در هوای کرمان بر می آید افزایش گرد و غبار است این غبار قسمتی از آن مربوط به عرصه های بیابانی داخل استان است و کمی از آن تحت تاثیر پدیده های خارج از استان قرار دارد .

کرمان استانی بیابانی است و قرار داشتن قسمتی از کویر لوت  در این استان ، خشکسالی های پیاپی  ، خشک شدن تالاب ها ، کم شدن آب رودخانه های فصلی ، روکش کردن سطح آب چاه های زیرزمینی و خشک شدن عرصه های کشاورزی این استان را با بحران بیابان زایی مواجه کرده است.

اقداماتی که برای بیابان زدایی انجام می شود جوابگوی عرصه های بیابانی نیست و نیازمند اعتبارات فرا ملی است تا بتواند غبار نشسته بر چهره آسمان این استان را بزدایند.

گزارش از مرضیه کریمی افشار