لباف‌‏زاده، مدیرکل امور دانش‌‏آموختگان سازمان امور دانشجویان در خصوص مأموریت سازمانی اداره کل امور دانش ‏آموختگان و اقدامات این سازمان برای بالابردن اعتبار مدارک دانشگاه‌‏های کشور و دانش‌‏آموختگان داخلی گفت: اعتبارسنجی مدارک دانشگاه‌‏ها در کشور‌های مختلف بر اساس ملاک‏‌ها و سیاست‏‌های وزارت علوم آن کشور انجام می‏‌شود که در وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران (اداره کل امور دانش‌‏آموختگان سازمان امور دانشجویان) نیز قواعد و معیار‌هایی حکم‌فرما است.

وی ادامه داد: مدارک تحصیلی که از دانشگاه‏‌های خارج از کشور صادر می‌‏شوند بر اساس سیاست‏‌ها و معیار‌های مصوب اعتبارسنجی شده و قطعا هر دانشگاهی در هر کشوری برای ما معتبر نیست.

لباف‏‌زاده با اشاره به انواع نظام‏‌های رتبه‌‏بندی دانشگاه‌‏ها تصریح کرد: اداره کل دانش‌‏آموختگان از سال ۲۰۲۲، علاوه برشاخص‏‌های رتبه‌بندی دانشگاهی ARWU «شانگ‌های»، QS و Times، نظام رتبه‌‏بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) را نیز مد نظر قرار خواهد داد.

مدیرکل امور دانش‌‏آموختگان سازمان امور دانشجویان در پاسخ به این سوال که اعتبار دانشگاه‌‏های فنی و مهندسی ایران در میان کشور‌های منطقه بالاتر است یا دانشگاه‏‌های علوم انسانی، گفت: این مسئله بر اساس شاخصی که در رتبه‏‌بندی در نظر گرفته می‌­شود، دقیق‏تر قابل بررسی است. در نظام‌‏های رتبه‌‏بندی، گرچه رتبه‌‏بندی‏‌های موضوعی نیز انجام می‌‏شود، ولی عمدتا به صورت کلی به رتبه دانشگاه توجه می‏‌شود. از آن جا که یکی از معیار‌های رتبه‏‌بندی بین‌‏المللی تعداد مقالات منتشر شده در مجلات نمایه‌‏دار بین‌‏المللی است، بنابراین دانشگاه‌‏های علوم انسانی شاید از این منظر امتیاز کمتری بگیرند. به همین دلیل است که ما باید حداقل در جهان اسلام و کشور‌های منطقه، ملاک رتبه‌‏بندی را ISC قرار دهیم و لازم است مؤسسه ISC تلاش بیشتری کند تا این رتبه‌‏بندی در کشور‌های جهان اسلام به ویژه کشور‌های منطقه به عنوان اصلی‌ترین مؤسسه رتبه‏‌بندی لحاظ شود.

وی ادامه داد: شاخص‌‏های جهت‏‌دار در نظام‌‏های رتبه‌‏بندی بین‌‏المللی، اخیراً باعث شده اند تا برخی از دانشگاه‏‌های کشور چین به اعتراض، خود را از این رتبه‏‌بندی‌ها خارج کنند و این نیز هشداری برای ما خواهد بود تا در مسیر ریل‏‌گذاری شده غرب در حوزه علم و فناوری حرکت نکنیم که این مسیر قطعاً ما را به تمدن نوین اسلامی سوق نخواهد داد.

لباف زاده اظهار کرد: اگر جست و جویی در مقالات علمی کنیم، خواهیم دید که نظامات رتبه‌‏بندی جهانی نظیر QS و Times منتقدان جدی در دانشگاه‌‏های غربی دارد و در برخی از کشور‌ها حتی کشور‌های اروپایی بعضی از دانشگاه‌هایشان حاضر به تسلیم در برابر خواسته‌‏های آن‌ها نمی‏‌شوند و اعتبار خود را منوط به تأیید یا رد این رتبه‏‌بندی‏‌ها نمی‏‌کنند.

مدیرکل امور دانش‌‏آموختگان با بیان این که این مؤسسات رده‏‌بندی، خصوصی هستند و حمایت‏‌های مالی دانشگاه‏‌ها و لابی‏‌های سیاسی در جایگاه این دانشگاه‏‌ها تأثیر بسزایی دارد؛ تصریح کرد: قطعا جایگاه دانشگاه‏‌های ایران با رتبه‏ آن‌ها در سطح جهانی تطابق ندارند. یکی از اصلی‏‌ترین شاخص‌‏های مد نظر این رتبه‏‌بندی‏ ها که وزنی بیش از ۵۰ درصد در میان شاخص‏‌ها دارند، خوداظهاری دانش‌‏آموختگان و کارفرمایانی است که آن‌ها را به استخدام درآورده‌‏اند.

وی افزود: واضح و مبرهن است که تأکید بر خوداظهاری نمی‌‏تواند اعتبار دقیق دانشگاه‌‏ها را به درستی نشان دهد. پرسشنامه‏‌هایی که از سوی موسسات رتبه­‌بندی مزبور در حال حاضر در میان دانش‌‏آموختگان در برخی از دانشگاه‏‌های خارج از کشور توزیع می‌‏شود، عمدتاً بر مسائلی غیر از مباحث آموزشی و علمی استوار است و اصلی‏‌ترین شاخص‌‏های آن مبتنی بر سیاست‌‏‌های سند ۲۰۳۰ یونسکو است.

لباف زاده گفت:‌ بنده معتقد هستم به جز موارد رایج در شاخص‏‌های رتبه‌‏بندی، باید به موضوعات مهم‏تری از جمله دیپلماسی علمی که ذیل دیپلماسی عمومی تعریف می‏‌شود، توجه ویژه داشت. باید جهت­‌گیری دیپلماسی عمومی و دیپلماسی علمی کشور هم­راستا باشد. همسو کردن این دو دیپلماسی بسیار مهم است و در تبادلات علمی و فناوری، نقش کشور‌های منطقه نباید نادیده گرفته شود.

مدیرکل امور دانش‌‏آموختگان در ادامه تأکید کرد: نظام دانشگاهی کشور برای نیل به قلّه‌‏های تعالی و توسعه همه جانبه، ناگزیر باید در جست و جوی الگوی کارآمد از دانشگاه فعّال، سرآمد و تمدّن‏‌ساز باشد که بتواند با تعمیق باور‌ها و اعتقادات دینی و توجه به دیرینه باستانی و اسلامی، توسعه علمی، پژوهشی و فناوری مناسب داشته باشد؛ مهندسی و مدیریت دانش کند؛ بینش‏‌ها، باور‌ها و فرهنگ جامعه را در مسیر درست محقق ساخته و بتواند نسلی دین‏دار و دانش‌‏پژوه، معنوی، اخلاقی، علمی و تمدن‏‌ساز را به درستی تربیت کند.

وی گفت: این جا است که نقش سوزن‌‏بانی دانشگاه در انتخاب مسیر دوگانه تمدن نوین اسلامی و سراب توسعه غربی به وضوح مشخص خواهد شد؛ نقشی بسیار مهم و تعیین کننده در جهت‌‏گیری جامعه. بنابراین فعالیت‏‌های دانشگاه با الگوی متداول غربی، ناخودآگاه جامعه را به سمت سراب توسعه غربی خواهد کشاند.

لباف زاده افزود: درست است که برخی از شاخص‌‏های مد نظر نظام‌‏های رتبه‏‌بندی، تولید علم و دانش را در نظر می‏‌گیرند، اما این همه واقعیت‏‌ها نیست. اگر دانشگاه‌‏های ما بخواهند خود را فقط با شاخص‏‌های ارائه شده توسط این مؤسسات خصوصی و انتفاعی که تحت حمایت و هدایت بنگاه‏‌های سرمایه‌‏داری بین‌‏المللی هستند، تطابق دهند، قطعا از مسیر تمدن نوین اسلامی دور خواهیم شد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر، اگر سیاست­‌های اعزام و هدایت تحصیلی دانش‌­آموختگان ایرانی جهت ادامه تحصیل در سایر کشور‌ها تنها مبتنی بر رتبه‌­بندی­‌های مطرح جهانی باشد، بسیاری از دانشگاه­‌های خوب دنیا خصوصا در رشته‌­های خاص مورد نیاز کشور، گرایش‌­های مختلف هنر و دانشگاه‌­های فنی و حرف‌ه­ای در سایر کشور‌ها به دلیل تعریف شاخص‌­های رتبه­‌بندی که بیشتر مبتنی بر تولید مقالات در نشریات نمایه دار با زبان انگلیسی و نگرش‌های فرهنگی اجتماعی مد نظر یونسکو است، حذف خواهند شد.

لباف‌‏زاده تاکید کرد: رتبه‌‏بندی دانشگاه‌‏های خارج از کشور از وظایف مهم اداره کل امور دانش‌‏آموختگان است و باید همه موارد اشاره شده و سیاست­‌ها و راهبرد‌های کلان جمهوری اسلامی در حوزه علم و فناوری مدنظر قرار گیرد. در همین راستا، پژوهشی با همکاری دانشگاه‏‌های معتبر در حال انجام است که ان شاءالله تا پایان سال، ملاک اعتبارسنجی دانشگاه‌‏های خارجی علمی و منطقی خواهد شد و بر اساس آن با روندی استاندارد و معتبر، دانشجو‌های خارجی جذب خواهد شد و دانش‌­آموختگان ما نیز به سمت دانشگاه‏‌ها و کشور‌هایی سوق داده می‌شوند که علاوه بر رفع نیاز داخلی به دانش و فناوری آن‌ها، از سطح علمی و اعتبار خوبی برخوردار باشند.

مدیرکل امور دانش‌­آموختگان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به قرابت کشور ایران با کشور‌های همسایه افزود: در روند جذب دانشجویان خارجی، اهداف جمهوری اسلامی فقط محدود به جغرافیای کشور خودمان نیست و از نظر فرهنگی و مذهبی نزدیکی با کشور‌های منطقه بیشتر از کشور‌های اروپایی است.

وی ادامه داد: کشور‌های منطقه چه در مبادلات اقتصادی و چه در مبادلات علمی باید اولویت ما باشد. ایران هنوز در بازار منطقه سهم زیادی ندارد و می‏‌توان به واسطه جذب و دانشجویان بین‌‏المللی از کشور‌های همسایه و هدایت تحصیلی هدفمند دانش‌آموختگان خود به این کشور ها، تبادلاتی موثر و سازنده با این کشور‌ها داشته باشد.