از سال ۲۰۰۶ به این طرف هر ساله روز دهم می برابر با بیستم اردیبهشت‌ماه و دهم اکتبر مصادف با ۱۹ مهر به نام روز جهانی پرندگان مهاجر شناخته می‌شود. هدف از این نامگذاری و برنامه‌هایی که به این مناسبت تدارک دیده می شود تأکید بر مشارکت فعال در حفاظت از پرندگان مهاجر است.

برگزاری روز جهانی پرندگان مهاجر به منظور آگاهی مردم نسبت به درک اهمیت حضور پرندگان در محیط‌های طبیعی و ترغیب جوامع محلی به مشارکت فعال در حفاظت از پرندگان مهاجر است.

گیلان اگرچه یکی از کوچکترین استان های کشور است و ۹ دهم از مساحت کل کشور را تشکیل می دهد اما دارای پتانسیل‌های ملی و جهانی بسیار است و اینک شکوه پرواز این مرغان، گیلان رابعنوان یکی از سه استان دارای بیشترین جمعیت پرندگان آبزی و کنارآبزی مهاجر درایران مطرح کرده و ظرفیت عظیم پرنده‌نگری را برای آن رقم زده‌است.

پرندگان یکی از مهمترین شاخص‌های حیات وحش در دنیاست؛ تعداد ۵۳۳ گونه پرنده در ایران وجود دارد که از این میان ۶۰ درصد از پرندگان کشور در گیلان مشاهده می‌شوند و تالاب های امیر کلایه، پارک ملی بوجاق و تالاب بین المللی انزلی بویژه پناهگاه حیات وحش سلکه، پناهگاه حیات وحش سرخانگل و منطقه حفاظت شده سیاه کشیم بیشترین میزان این مهاجرت را به خود اختصاص می دهند.

گیلان یکی از مهمترین مناطق زیست پرندگان مهاجر

"پرندگان دنیای ما را به هم پیوند می‌دهند" شعار یکسال قبل با عنوان "نورها را در شب برای پرندگان کم کنید" بود؛ شعاری که بیش از همه ارتباط بوم شناختی همه جهان را نشان می‌دهد و یادآوری می کند که بوم سازگان‌های دنیا یک ساختار درهم تنیده و مرتبط هستند و نمی‌توان این پیوستگی‌ها را نادیده گرفت. پرندگانی که در قاره‌ای جوجه‌آوری و پس از طی هزاران کیلومتر در قاره‌ای دیگر زمستان‌گذرانی می‌کنند؛ همان‌هایی که به صورت مهاجر زمستانه، عبوری و تابستانه در ایران و استان ما نیز دیده می‌شوند و گیلان یکی از مهمترین مناطق زیست و حمایت برای بخشی از جمعیت این قبیل پرندگان است.

موسم پائیز که می شود گیلانیان شکوه پرواز بیش از ۲۵۰هزار پرنده مهاجر را کم کم بر فراز آسمان نظاره‌گر می‌شوند؛ پرندگان مهاجرآبزی و کنارآبزی در سطح حدود ۳۰ هزار هکتار از تالاب بین المللی انزلی، امیر کلایه لاهیجان، استیل آستارا، پارک ملی بوجاق کیاشهر و دیگر آبگیرهای گیلان زمستان گذرانی می کنند و فصل تازه ای برای پرنده نگری آغاز می شود.

محیط زیست گیلان همیشه منبع بدخبرهایی چون آتش‌سوزی اراضی تالابی و جنگلی، مرگ ماهیان رودخانه‌ای و فک خزری نیست بلکه گاه به گاه مامن کنش های نیک زیست محیطی از جمله آزادی فلامینگوها، نجات و رهاسازی خرس و پلنگ نیز می‌شود که در این میانه دل خوش شدیم به کنش زیبای الیاس – مرد روستایی – که بدون آموزش و از سر انسان دوستی یک بُهله قوی مهاجر آسیب دیده را در روستای کِویشا خمام استان گیلان نجات داد و نشان داد به رغم افول و نامهربانی فرزندان بشر در حفاظت از محیط زیست هنوز می توان به قلب‌های مهربان و نجات بخش، دل خوش ساخت و بجای سخنان زیبا، سراسر کردار شد.

باید علاوه بر آموزش؛ فرزندانمان را بپروریم، نسبت به محیط زیست‌شان آگاه کنیم؛ با طبیعت مهربان باشیم و مهربانی با طبیعت را مدام به آنان یادآوری کنیم؛ آیا هیچ وقت به کودکانمان گفته‌ایم درختان کوچه را بشمارند؟ بوته های گل را ببینند و عطرشان را حس کنند و شاگرد اول کلاس‌شان را دوست داشته باشند؟ زندگی که در حال دویدن ساخته می شود هرگز دیده نخواهد شد؛ این ها سخنان زیبای مادریست که خود روانشناس است و در حاشیه اردوی پرنده نگری سلکه علاوه بر اهمیت آموزش‌های زیست محیطی و قدردانی از مدرسه فرزندش برای برپایی و فراهم آوری پروسه کارگاه های آموزشی و پرنده نگری سخنان تازه ای گفت.

پرنده گری با دریافت مجوز در گیلان

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل محیط زیست گیلان گفت: تالاب های غنی از مواد غذایی استان سال گذشته میزبان نزدیک به ۳۰۰ هزار پرنده مهاجر بود و امسال نیز پیش بینی می شود، اقلیم گیلان میزبان همین تعداد پرنده مهاجر باشد.

حسین علی نژاد اظهار داشت : همزمان با سرد شدن هوا و محدودیت منابع غذایی، مهاجرت پرندگان از عرض های شمالی کره زمین شامل مناطق سردسیر سیبری و اروپای شرقی و غربی به تالاب های گیلان از اواخر شهریورماه آغاز می شود و این پرندگان تا نیمه یا اواخر فروردین ماه متناسب با درجه دمای هوا در تالاب های استان می مانند و از منابع غذایی آن تغذیه می کنند.

وی شرایط مساعد آب و هوایی، فراوانی مواد غذایی مورد نیاز و امنیت را از دلایل فرود هزاران پرنده مهاجر شامل؛ انواع مرغابی سانان، قو، غاز، پرستوهای دریایی و چنگرها و سایر پرندگان از ۸۱ گونه مختلف به تالاب ها و آبگیرهای گیلان اعلام کرد.

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل محیط زیست گیلان پرنده نگری را ظرفیتی در راستای پژوهش و گردشگری عنوان و تاکید کرد: بدلیل مدیریت حضور گردشگران و خدمات بهتر به آنان، پرنده نگری در تالاب های استان تنها با دریافت مجوز امکان پذیر است.

علی نژاد گفت: دریافت مجوز تسهیل شده و به‌راحتی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان و نمایندگی های آن در شهرستان ها صادر می شود.

وی قشر دانش پژوه را بیشترین گروه مخاطب پرنده نگری در استان ذکر کرد و افزود: دریافت مجوز علاوه بر سنجش ظرفیت، امنیت زیست‌گاهی را نیز تضمین می کند.

شکار همچنان در گیلان ممنوع

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش حفاظت محیط زیست گیلان اعلام کرد: در سه سال اخیر شکار در گیلان ممنوع بوده و برای امسال نیز تاکنون مجوزی برای آن صادر نشده است؛ در صورت لغو ممنوعیت شکار برای استان حتما اطلاع رسانی می شود.

علی نژاد اظهار داشت: پرندگان مهاجر شبانه‌روز مورد پایش و حفاظت نیروهای محیط زیست قرار دارند و با شکارچیان غیرمجاز برخورد جدی صورت می گیرد.

پائیز است و فصل کوچ مرغان مهاجر و گیلانیان نیز این روزها در آسمان این خطه، شکوه پرواز بیش از ۲۵۰ هزار پرنده مهاجر را به تماشا می نشینند.

به دلیل اهمیت حفاظت از زیستگاه های پرندگان مهاجر، سازمان های جهانی فرصت هایی را با عناوینی چون روز جهانی تالاب ها، روز جهانی پرندگان مهاجر و مانند آن در قامت جهانی نامگذاری کرده اند تا در راستای حفاظت از این گونه ها و زیستگاه های حساس و شکننده شان ایجاد حساسیت نمایند.

پرندگان مهاجر جمعیتی از دنیای پرندگان هستند که نیازمند حمایت و حفاظت بیشتر می باشند و هیچ کشوری به تنهایی قادر به حفاظت کامل از آنها نیست زیرا آنها هر بخشی از چرخه زندگی خود را در کشوری و حتی قاره ای می گذرانند؛ بنابراین جهان برای حفاظت از پرندگان مهاجر نیازمند اطلاع رسانی عمومی است و در این راستا رویدادهای جهانی چون روز جهانی تالاب ها و نیز روز جهانی پرندگان مهاجر می تواند سبب مشارکت عمومی بیشتر در حفاظت پرندگان مهاجر شود.

منبع ایرنا