با توجه به بحران منابع آبی، انتقال کشت محصولات جالیزی به خارج از مرزها به منظور کاهش تنش آبی آرزوی دیرینه بخش کشاورزی است.
از ابتدای امسال وزیر جهاد کشاورزی و مسئولان این وزارتخانه بر محدودیت کشت محصولات آب بر و انتقال کشت به آن سوی مرزها تاکید داشتند، بدین منظور قرار بود از ابتدای سال زراعی تعرفه صادرات محصولات جالیزی افزایش یابد تا صادرات صرفه اقتصادی نداشته باشد.
آقای سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: برنامه افزایش تولید دانه های روغنی در دستور کار است، لذا به سبب محدودیت کشت دانه های روغنی آب بر باید به سمت و سوی کشت فراسرزمینی رویم.
به گفته ساداتی نژاد، تولید دانه های روغنی کاملینا و کلزا در داخل دنبال می شود.
آقای کلباسی معاون دفتر بین الملل وزارت جهاد کشاورزی گفت: بخش دولتی سرمایه گذاری مستقیمی در کشت فراسرزمینی نداشته است و بنابر قانون در کشوری نمی توانیم آن را انجام دهیم.
به گفته او، بخش خصوصی نقش آفرین و سرمایه گذار فرآیند کشت فراسرزمینی است و تلاشمان برآن است که افراد ناآشنا را از ریسک آن آگاه کنیم.
کلباسی می گوید: کشت فراسرزمینی به سهولت امکان پذیر نیست و الزامات سیاست گذاری اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، زراعی و تخصصی دارد و بخش خصوصی علاقه مند به داشتن این اطلاعات است.
معاون دفتر بین الملل وزارت جهاد گفت: مطالعات نشان می دهد که بخش خصوصی تمایل دارد تا از طریق دولت مسلط به اطلاعات مختلف و ریسک کشت فراسرزمینی شود و در نهایت در کشورهایی که ورود و خروج سرمایه سهل و زیرساخت های مناسبی در بحث ترانسفورت، انبارداری و سیلو وجود دارد، سرمایه گذاری انجام شود.
او کشت فراسرزمینی را سیاست مکمل امنیت غذایی برشمرد و گفت: البته قرار نیست جایگزین دیگر سیاست ها شود و تنها بحث کنترل ضایعات و بهره وری بالا برای بهبود ضریب امنیت غذایی دنبال می شود.
با ترغیب بخش خصوصی می توان به عنوان کمک به بحث امنیت غذایی محصول مورد نیاز را از طریق کشت فراسرزمینی وارد کرد.
آقای عطاالله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: اجرای کشت فراسرزمینی، محدودیت کشت محصولات آب بر و انتقال به آن سوی مرزها جزو اولویت های سیاست دولت سیزدهم است.
به گفته او، با توجه به برنامه دولت مبنی بر انتقال کشت محصولات آب بر همچون سبزی و صیفی و نهاده های دامی و واردات آن به کشور دیگر نیازی به خروج ارز نیست که نفع آن به کشور هم می رسد.
هاشمی می گوید: یکی از عوامل محدود کننده تولید محصولات اساسی کمبود آب است که در نهایت با انتقال کشت محصولات جالیزی و آب بر به آن سوی مرزها، زمینه برای تولید غلات همچون گندم و دانه های روغنی وجود دارد.
عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: با توجه به بحران آب های زیرزمینی از طریق کشت فراسرزمینی در خارج از مرزها امکان صرفه جویی ۵۰ درصدی آب و تخصیص به محصولات اساسی وجود دارد.
با توجه به شرایط منابع پایه کشورهای اوراسیا، آذربایجان، ترکمنستان، ارمنستان و تاجیکستان امکان کشت فراسرزمینی و واردات آن محصولات به داخل کشور شدنی است.
آقای صدرالدین نیاورانی نایب رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: کشت فراسرزمینی در صورت اتخاذ سیاست های صحیح اقدام مناسبی است، اما نباید فراموش کرد که محصولات استراتژیک صادراتی نباید از این طریق تولید شود. به عنوان مثال زعفران یکی از محصولات استراتژیک صادراتی ایران محسوب می شود که کشت آن در دیگر کشورها خیانت به کشاورز داخلی است.
به گفته او، در کشت فراسرزمینی محصولاتی همچون نهاده های دامی که از طریق واردات تامین می شود، باید در اولویت قرار گیرد و بعد از برداشت محصول هم، دولت باید حمایت همه جانبه برای خرید محصول داشته باشد چرا که کشت فراسرزمینی می تواند منجر به ایجاد امنیت غذایی شود.
نیاورانی می گوید: در کشورهایی که دارای آب و خاک مناسب و کارگر ارزان هستند، امکان کشت فراسرزمینی وجود دارد.
نایب رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: در کشور روسیه به عنوان دومین تولیدکننده گندم، کشت دیگر محصولات همچون سبزی و صیفی به سبب مساعد نبودن شرایط جوی وجود ندارد، لذا برای عملیاتی شدن کشت فراسرزمینی دنبال آدرس های غلط نباید برویم.
بنابر گفته نیاورانی، در کشوری که سالهاست گندم کشت می شود، امکان کشت محصولی همچون هندوانه وجود ندارد و منطقی نیست که تنها به سبب محدودیت منابع آبی اقدام به کشت در این کشورها کنیم.
بنابر سیاست های کلی برنامه هفتم که از سوی مقاممعظم رهبری ابلاغ شد، ۹۰ درصد کالاهای اساسی باید در داخل تولید و در مقابل محصولات جالیزی مازاد بر نیاز داخل تولید نشود که منجر به هدررفت منابع آبی شود.