مستند «عملیات دماوند» به کارگردانی احسان مشکور در ششمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد و از شبکه مستند سیما پخش شد. این فیلم مستند به ماجرای حضور ارتش ایران در جنگ ظفار در دوران پهلوی میپردازد و در گفتگو با جمعی از کارشناسان و تحلیلگران نظامی ابعاد مختلف این اتفاق را روایت کرده است.
مشکور درباره سوژه این مستند توضیح داد و گفت: این مستند درباره تنها جنگ ایران در دهه ۱۳۵۰ شمسی است که در خارج از مرزهای کشورمان به وقوع پیوسته و ایران درگیرش میشود. این اتفاق مربوط به شورشی است که در سال ۱۳۵۴ شمسی در منطقه ظفار، یکی از استانهای جنوبی کشور عمان، به وقوع میپیوندد. محمدرضا پهلوی بنابر دلایلی تصمیم میگیرد نزدیک به ۱۰ گردان از نیروهای ایرانی را به آن منطقه ارسال کرده تا به حکومت مستقر کمک کنند.
وی درباره چرایی حضور نیروهای ایرانی در این جنگ گفت: در آن زمان، برآورد محمدرضا پهلوی این است که این قیام میتواند به تنگه هرمز و جنوب ایران هم سرایت کند، به همین دلیل معتقد است که باید جلوی آن را گرفت. او این قیام را نوعی قیام کمونیستی میدیده و به همین دلیل تصمیم میگیرد در آن شرکت کند. شاید هنوز هم عدهای موافق این ایده محمدرضا پهلوی باشند، اما در این مستند با استفاده از اسناد علمی و نظر کارشناسان نشان میدهیم که تحلیل او درست نبوده است.
این مستندساز درباره اینکه چرا این سوژه برایش جذاب شده است، گفت: در ابتدا میخواستیم تمام حضورهای نظامی حکومت پهلوی در خارج از ایران را بررسی کنیم. در این بین به این سوژه رسیدیم، گستردگی این اتفاق به حدی بود که به این نتیجه رسیدیم که میتوان مستند جداگانهای دربارهاش ساخت.
مشکور درباره نامگذاری این مستند بیان داشت: اسنادی وجود دارد که نشان میدهد کد رمز نیروها و گردانهای ایرانی «دماوند» بوده و طرح کوه دماوند در بالای اسناد نظامی نقش بسته بوده است. به همین دلیل اسم مستند را «عملیات دماوند» انتخاب کردیم.
عوامل تولید این مستند ۴۲ دقیقهای عبارتند از:
کارگردان: احسان مشکور، تهیهکننده: محمد فریدونی، تدوین و نویسنده متن: سید سیاوش کبودرآهنگی و پژوهش: امیرحسین صالحی.